Bernadeta Prandzioch: Śląskość jest dla mnie wyborem, ale i przywilejem
Czy w nadchodzącym spisie powszechnym zadeklaruję śląską tożsamość? Jeśli tak, to jaką (łączoną z inną narodowością czy samodzielną) i dlaczego? Czy zadeklaruję używanie języka śląskiego?
Czuję się Ślązaczką, dlatego w nadchodzącym spisie zadeklaruję śląską narodowość. Chociaż na Śląsku się urodziłam i wychowałam, to tylko połowa mojej rodziny stąd pochodzi. Dlatego śląskość jest dla mnie wyborem, ale i przywilejem. Nikt mi jej nie narzucił, nikt jej dla mnie nie wymyślił, ani nie określił – to ja w tej śląskości odnajduję siebie, i to odnajduję stale na nowo.
W poprzednim spisie deklarowałam tożsamość śląską w połączeniu z polską – dla uchwycenia dychotomii, w której dorastałam. Tym razem zadeklaruję wyłącznie śląską tożsamość, bo to ona najlepiej i najpełniej mnie opisuje. A ponieważ Ślązakom wciąż odmawia się uznania ich narodowości, taka deklaracja wydaje mi się jedyną słuszną z mojej strony.
Wiele osób narzeka na sposób sformułowania pytania o język. Nie zostaniemy zapytani o język ojczysty, ale o język kontaktów domowych. Dla mnie jednak takie postawienie sprawy jest bardzo korzystne. Bo to mój mąż włada śląskim o wiele bieglej niż ja, dla mnie to wciąż drugi język, język w którym uczę się mówić i myśleć, ale robię to właśnie w domu, wśród najbliższych. To dla mnie także język najwcześniejszych rodzinnych wspomnień. I dlatego z całym przekonaniem zadeklaruję używanie śląskiego w domu.
Bernadeta Prandzioch – Ślązaczka od pokoleń mieszkająca w katowickiej dzielnicy Załęże. Z wykształcenia psycholog. Autorka powieści Tabu (Rebis 2019) i Terapeutka (Rebis 2017). Publikowała m.in. na łamach „Znaku”, „FA-artu” i „Nowej Fantastyki”. Za swoją działalność literacką została nominowana do Nagrody Marszałka Województwa Śląskiego dla młodych twórców (2017).
Powyższy tekst jest odpowiedzią na ankietę portalu Wachtyrz.eu, w której Kamil Kotas przepytuje znanych Ślązaków czy i dlaczego zadeklarują w nadchodzącym spisie powszechnym śląską tożsamość oraz używanie języka śląskiego.
Dotychczas odpowiedzieli:
Henryk Waniek: Potwierdzę swą śląską narodowość
Alojzy Lysko: Tożsamość jest siłą duchową regionu
Zbigniew Rokita: Zadeklaruję narodowość śląską oraz polską
Szczepan Twardoch: Śląska tożsamość wyrasta ze mnie samego
Marcin Melon: Byda deklarować norodowość ślōnsko
Henryk Jaroszewicz: Rozumiem i czuję, że jestem Ślązakiem
Wojciech Browarny: Śląskość jako tożsamość (post)narodowa
Artur Ganszyniec: Śląskość — filar mojej tożsamości
Dariusz Zalega: Postawię na narodowość śląską i polską
Joanna Rostropowicz: Zadeklaruję narodowość śląską i niemiecką
Aleksander Lubina: Naszkryflōm prowda
Tomasz Słupik: Zadeklaruję narodowość i język śląski
Klaudiusz Kaufmann: Wpisza nŏrodność ślōnskŏ
Monika Kassner: Zadeklaruję swoją śląskość
ks. Marek Uglorz: Śląska deklaracja
Arkadiusz Kuzio-Podrucki: Zadeklaruję narodowość śląską łączoną z polską
Wojciech Kostka: Zadeklaruję narodowość śląską łączoną z polską
Analogiczną ankietę Kamil Kotas przeprowadził wśród Ślązaków żyjących w granicach RP. Dotychczas odpowiedzieli:
Tomáš Kočko: Zadeklaruję narodowość morawską i śląską
Anna Malchárková: Zadeklaruję przynależność do narodowości śląskiej