Klaudiusz Kaufmann: Wpisza nŏrodność ślōnskŏ

Wpisza nŏrodność ślōnskŏ, bo niy umia sie wyforsztelować żołdnyj inkszyj ôpcyji

Czy w nadchodzącym spisie powszechnym zadeklaruję śląską tożsamość? Jeśli tak, to jaką (łączoną z inną narodowością czy samodzielną) i dlaczego?

Terŏzki, jak i we ôstatnim spisie, wpisza nŏrodność ślōnskŏ, bo niy umia sie wyforsztelować żołdnyj inkszyj ôpcyji. I bydzie to jedynŏ nŏrodność, kero tam wpisza. Urodziōł żech sie na Ślōnsku, kery bōł już wtedy przi Polsce i skōńczōłech polskŏ szkoła, jako szauszpiler je żech tyż czyńściōm polskyj kultury, ale mōm świadōmojść swojich korzyni, tego, kaj miyszkali moje ōłpy, ōłmy i pra-starziki. Wyrŏs żech ze inkszyj kultury, inkszyj historyji i żołdyn mie niy przekōno do tego, że ôbywatelstwo rōwno sie nŏrodności. Moga przeca pedzieć, że niymiecki je tyż dō mnie ważny, znōm niymieckŏ literatura, a jako szauszpiler i za Ôdrōm dociepuja tyż cojsik ôd siebie. Ślōnzŏki byli całe wieki miyndzy inkszymi jynzykami, nŏrodami, ze kerych brali, ale i kerym dŏwali tyż trocha swoji ślōnskojści. I je żech z tego dumny (choć niyjedyn mi powiy, że trza by sam wpisać hyrski). Co mie nerwuje, to to, że sie te Ślōnzŏki niy poradzōm ze sobōm dogŏdać, ani jak idzie ô historyjŏ, ani ô prziszłość, ani ô ślōnskŏ gŏdka. A we krytykowaniu jedyn drugego to sōm prawie take majstry, jak Polŏki. Kans jest jeszcze do zrobiynia, ale nojważniyjsze, żeby my pokŏzali, że my sōm, nawet jak nasze sōmsiady gŏdajōm, że nŏs niy ma.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Czy zadeklaruję używanie języka śląskiego?

Ja i jak sami sam widzicie, prōbuja już całe lata tyż w tym jynzyku pisać. Ôd studiōw niy miyszkōm na Ślōnsku i tak mi sie za nim cniōło, że w 2015 napoczōn żech pisać bloga „Chop w kuchni”. Je to blog kulinarny, ale niy pisza na nim yno ô ślōnskim warzyniu, bo lubia we kuchni eksperymyntować, uwielbiōm kuchnie ze roztomajtych strōn świata i to wszysko u Chopa w kuchni znojdziecie. Gŏdanie po ślōnsku zawsze bōło dlō mie zwiōnzane ze familijōm, bo jak niyjedny z Wŏs, tyż żech za bajtla we szkole odczuł to, że żeby do czegojś w życiu prziś, to musza gŏdać czysto po polsku i tak żech przeniōs ta ślōnskość do tzw. sfery intymnyj. I jak po latach miołech we radiu napoczōńć gŏdać przi ludziach po ślōnsku, przi cudzych ludziach, to żech sie trocha czuł jak sagaty. I niy je ajnfachowo pisać o uwŏżnych spawach po ślōnsku i niyrŏz sie czowiek przełōnczy na polski, ale jak my gŏdki naszego serca niy bydymy zapisywać, to żŏdyn tego za nŏs niy zrychtuje. Choć myśla tyż, że teoretycy ôd ślōnkyj gŏdki mogliby trocha zlyjś na ziymia, żeby te wszyjske reguły niy odstraszały ludzi ôd pisanio po ślōnsku – trza by sie nōm jakosik dogŏdać.

Dzisiej mało ftory bajtel na Ślōnsku poradzi gŏdać, a jŏ mōm nadzieja, że moja cera, choć sie urodziōła we Warszawie, to niy yno bydzie rozumieć, co fater dō ni gŏdo, ale jak bydzie wiynkszŏ, to baje umiała mu tyż po ślōnsku ôdpedzieć.

Klaudiusz Kaufmann – urodzony w Gliwicach aktor teatralny i filmowy (gra w polskich i niemieckich produkcjach). Prowadzi bloga (głównie) kulinarnego “Chop w kuchni“. Lektor w wydanym w roku 2020 przez Instytut Goethego audiobooku “Pierwsza polka“.

Powyższy tekst jest odpowiedzią na ankietę portalu Wachtyrz.eu, w której Kamil Kotas przepytuje znanych Ślązaków czy i dlaczego zadeklarują w nadchodzącym spisie powszechnym śląską tożsamość oraz używanie języka śląskiego.

Dotychczas odpowiedzieli:

Henryk Waniek: Potwierdzę swą śląską narodowość

Alojzy Lysko: Tożsamość jest siłą duchową regionu

Zbigniew Rokita: Zadeklaruję narodowość śląską oraz polską

Szczepan Twardoch: Śląska tożsamość wyrasta ze mnie samego

Marcin Melon: Byda deklarować norodowość ślōnsko

Henryk Jaroszewicz: Rozumiem i czuję, że jestem Ślązakiem

Wojciech Browarny: Śląskość jako tożsamość (post)narodowa

Artur Ganszyniec: Śląskość — filar mojej tożsamości

Dariusz Zalega: Postawię na narodowość śląską i polską

Joanna Rostropowicz: Zadeklaruję narodowość śląską i niemiecką

Aleksander Lubina: Naszkryflōm prowda

Tomasz Słupik: Zadeklaruję narodowość i język śląski