Ślōnski to gwara
Dyskutujymy. I dyskutujymy. I dyskutujymy. Ôd lŏt. Gwara abo jynzyk? Mogymy sie krziczeć, że jynzyk, mogymy to powtŏrzać na zabito, ale cōż z tego, jak sami traktujymy ślōnski jak gwarã?
Co to je jynzyk? To je jakiś kod przenoszyniŏ informacyji. Bez cołke żywobycie używōmy jakichś jynzykōw. Nojważniyjszŏ we kożdym jynzyku je gramatyka. Bez gramatyki niy ma jynzyka. Jak sie losowo dobierymy ślōnske słowa bez gramatyki, to to niy bydzie po ślōnsku, pra? Być słowo ino los to. Znaczy bydōm to ino losowe słowa.
A jak my myślymy ô gŏdce, to ô czym myślymy? Ô słowach. I skuli tego, że my myślymy ô słowach, my robiymy corŏz wiyncyj błyndōw we gramatyce, a jak robiymy corŏz wiyncyj błyndōw we gramatyce, to gŏdōmy abo corŏz barzij po polsku, abo gŏdōmy źle.
To niyma problym ino istych ludzi. To je problym wszyjskich – ôd pani Gizele, co sie nigdy gŏdkōm niy interesowała aż do tumaczy, pisŏrzōw i autorōw słownikōw. Weźcie wszyjske nasze słowniki. Ône podŏwajōm ino podstawowe formy. Mało tego, ône niy notujōm słōw, co sōm po ślōnsku take same jak po polsku. Co to znaczy? Że polski to je podstawa i na tyn polski nakłŏdōmy jakeś ślōnske słowa. Znaczy ślōnski to je ino nakłŏdka na polski. Gwara. A jak w tych słownikach sōm ino podstawowe formy, to jak te słowa ôdmiyniać? Po polsku? No chyba ja, jak nikaj niy ma napisane, że ôdmiyniŏ sie inakszyj. Jadłem klapsznitę i piłem tyj.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Tyn sōm problym myślyniŏ gwarowego majōm pisŏrze. Niy ma dŏwaniŏ pozōr na to, żeby było dobrze ôdmiyniōne po ślōnsku. Je durch ino szukanie słōw, żeby były inksze niż po polsku. Myślicie, że jŏ je czysty? „Niyprzileżytość” trefiŏ sie 9 razy, wszyjske u mie. A jak sie wpisze „niyprzileżytość” do Google, to pokŏżōm sie ino moje teksty abo wywiady zy mnōm.
Jynzyk to gramatyka. Jak powiym „dzisiej zjŏd żech fast food – cheeseburgera i wrapa – a potym postawiōłch opensource’owy serwer maila”, to użyjã siedmiu słōw ślōnskich i siedmiu angelskich. Ale to niy znaczy, że jŏ pōł zdaniŏ pedzioł po angelsku. Jŏ te słowa ôdmiyniōł po ślōnsku, tōż pedziołch to po ślōnsku.
Skuli tego myślyniŏ ô słowach my tyż uciykōmy ôd cołkich grup słōw, bo nōm sie zdŏwŏ, że ône sōm za polske i po ślōnsku musi być inakszyj. Tracōm sie bez tyn przikłŏd nogi, ôczy, chodzynie, za nie wchodzōm szłapy, ślypia, łażynie jako pōno richtich ślōnske słowa, chociŏż po polsku tyż sōm łapy, ślepia i łażenie. Ubogŏ sie ta nasza gŏdka robi. A jak coś ubożeje, to sie traci.
Muszymy zmiynić myślynie ô gŏdce. Jak my patrzymy na ślōnskõ gŏdkã, to porzōnd robiymy to bez polske bryle. Nasz jynzyk bōł tu bez setki lŏt i milijōny naszych praôjcōw go używały bez polskich kōmpleksōw. Nojwyższy czas, żeby my wziōnli robić to samo, żeby ślōnskŏ gŏdka przestała być gwarōm w naszych gowach.
