Ôd soboty do soboty #4
Przeglōnd wydarzyń na świecie we czwŏrtym tydniu lutego narychtowoł, jak kożdy tydziyń, Rafał Szyma.
20-02-2018: Strōmy naschwŏl Trumpowi i smogowi
Skuli akcyje “Trump Forest”, co sztarła rok tymu, aktywisty posadziyli już milijōn strōmōw. Akcyjŏ zaczła sie naschwŏl Donaldowi Trumpowi, coby ôdpedzieć na antyekologiczno polityka ôd jego administracyje, bez przikłŏd na cŏfniyńcie sie USA ze paryskij zgody a plany powrotu do używaniŏ wynglŏ. Cyl ôrganizatorōw to posadzić 10 milijardōw strōmōw – do rōwnowŏgi ze spodziywanōm ymisyjōm CO2.
Niydŏwno moglimy tyż sie przewiedzieć ô masowym sadzyniu strōmōw ôd chińskij armije. 60 tysiyncy wojŏkōw dostało przikŏz, coby flancować – mŏ to być brōń we walce ze smogiym we prowincyji Hebei. Latoś Chiny chcōm zasadzić wiyncyj jak 84000 km2 lasu – to je takŏ powierzchnia, jako mŏ cołkŏ Irlandyjŏ.
Źrōdła: EcoWatch, Independent
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
20-02-2018: Religijŏ przestŏwŏ być ôbowiōnzkowŏ we irlandzkich postrzednich szkołach
Szkolŏrze ze postrzednich szkołōw we Irlandyji bydōm mogli mieć inksze zajyńcia na plac religije, kierŏ do terŏz była tam ôbowiōnzkowŏ.
Chociŏż fto bōł zwolniōny ze katechezy ôd ôjcōw, durś bez czas religije musioł siedzieć we klasie na zadku abo we bibliŏtyce, a porzōnd niy śmioł przi tymu robić inkszych zajyńć. Terŏzki do istnych mŏ być rychtowany alternatywny program zajyńć.
Richard Bruton, minister edukacyje, padŏ, iże dzisio niy idzie durś zakłŏdać, co wiynkszość szkolŏrzy to sōm katoliki.
21-02-2018: Wiynkszość krajōw na świecie je skorumpowanŏ
Wiyncyj jak ⅔ krajōw na świecie je skorumpowanych – idzie pedzieć skuli raportu ôd Transparency International.
Ôrganizacyjŏ kludzi ranking korupcyje (Corruption Perceptions Index) – wykŏz ze 180 krajami, kiere ôcyniŏ podug raportōw ôd ekspertōw a ludzi biznesu. Łōńskigo roku wiyncyj jak ⅔ krajōw miało wynik 50 abo mynij we stostopniowyj skali.
“Nojczyściejsze” kraje we 2017 roku to Nowŏ Zelandyjŏ a Danijŏ, a nojwiyncyj skorumpowane – Sōmalijŏ, Połedniowy Sudan a Syryjŏ. Polska je na 28., a Czechy na 30. placu.
Ku tymu TI ofyn padŏ, co korupcyjŏ je direkt skuplowanŏ ze słabōm ôchrōnōm mydiōw a ôbywatelskich grup społecznych.
Źrōdła: Transparency International, DW
22-02-2018: Kokajina we ruskij ambasadzie w Buenos Aires
Argyntyński minister bezpieczyństwa doł znać, co sużby sfantowały bezmała 400kg kokajiny we ruskij ambasadzie w Buenos Aires. Ku tymu chyciyły handlyrzy narkotykami ze Argyntyny a Rusyje.
Heresztowania kōńczōm wiyncyj jak rok spōlnyj roboty ôd argyntyńskij i ruskij policyje. Spōłpraca zaczła sie po tym, jak w grudniu 2016 ruski ambasador doł znać ô narkotykach znŏleziōnych we ambasadzie.
Gang handlyrzy prōbowoł użyć kanałōw dyplōmatycznych, coby przeciepać kolumbiańsko abo peruwiańsko kokajina bez Argyntyna ku Rusyji a Niymcōm.
Źrōdło: The Journal
23-02-2018: Raport ONZ ô zbrodniach w Sudanie Połedniowym
Raport ONZ ôd ôbrōńcōw praw człowieka padŏ ô 40 połedniowosudańskich byjamtrach (miyndzy inkszymi 5 pōłkownikach a 3 gubernatorach stanōw), kierzi mogōm mieć ôsobisty udzioł we wojynnych zbrodniach. Tożsamość ôd nich bydzie ale tajymnicōm aże do terminu.
Raport to je bezma ino śpica ôd lodowyj gōry. Chociŏż we 2015 podpisany bōł pokōj, we Sudanie Połedniowym durś trwŏ kōnflikt miyndzy strōnami w regiyrōnku. Wojna nojgorzij tykŏ cywilōw. We raporcie stojōm relacyje ô torturach, ôkruciyństwach, gwołtach, mordach a niszczyniu cołkich wsi na masowo skala.
