Ôd Mōniki z Ameryki: Amerykańsko wolność religijno.
Pamiyntōm jeszcze z lekcji historyje z rechtorym Wojtkym Szulikiem (pozdrowiōm serdecznie przi ôkazji), jak my sie uczyli ô powodach ymigracyje piyrszych kolōnistōw do Ameryki. Jednym z nich była wolność praktyk religijnych i ta wolność widza tukej na kożdym kroku. Przi ôkazji jeszcze ôddzielność państwa i religije tukej naprowda nie jest ino na papiōrze. Niy tak jak w inkszych krajach kaj konstytucyjo jedno, a farorz w kościele rzyko za tych co głosowali nie na na partyjo, co mieli. Wiym to na pewno ôd włosnyj mamy, a żeby było lepij to było w niedziela wyborczo! Co Wōm byda dużo godać, media norodowe zrobiōm to za mie dużo lepiyj. W kożdym razie nojwiyncyj co żech usłyszała tukej w kościele w dniu wyborōw to żeby porzykać za kandydatōw, za kraj i podjōnć decyzyjo zgodnie z włosnym sumiyniym. Żodyn farorz, pastōr ani rabin nie poważōłby sie ciepnōnć nazwiskym ani jakōmś partyjōm politycznōm.
Ale wracajōnc do wolności religijnyj. Jak w Polsce słyszysz chrześcijanin to myślisz katolik. A jak coś inkszego to przeca kociorz. A jo tyż mōm w robocie samych chrześcijan, kerzi wcale katolikami nie sōm, a jak bych im pedziała co to jest “kociorz”, to by sie po łebach poklupali. I tak: Becky je Luterankŏm, Sharon – Metodystkōm, Jamie wychowała sie w kościele baptystycznym, Natalia (jako, że pochodzi z Mołdawii) je wyznanio prawosławnego, Melissa wychowała sie jako katoliczka, potym przeszła do Luteran, a teroz chodzi do kościoła chrześcijanskigo niyzrzeszōnego (to taki kery se każdy może sōm postawić i na swōj sposōb przekonać ludzi, co warto do niego należeć). I tak by szło wymiyniać. I żodyn na żodnego niy patrzi krziwo ani niy prōbuje przekōnować, co abo sie nawrōci na tyn jedyn, jedyny, nojwłościwszy i nojprowdziwszy chrześcijanizm, abo bydzie sie w piekle smażōł. Jo sie zawsze lubia pogodać z ludziami z innych kościołōw, coby porōwnać co mōmy spōlnego i kaj sōm te nojwiynksze rōżnice. I wiycie co? Na kōniec wszyjstko sprowadzo sie do tego, coby kochać, pōmogać i modlić sie.
Tukej kożdo mieścina mo przinojmnij pora rōżnych kościołōw chrześcijanskich zrzeszōnych (jak Baptysty i Katoliki) i niezrzeszōnych (kere sie mogōm nazywać jak im sie podobo). Poza tym przeważnie jest jakoś mało synagoga abo nawet i meczet. Sōm też Świadki Jehowy, Mormōny, sōm Amisze, Siuksy i jeszcze połno inszych! I uwierzcie abo niy, ale wszyscy sie kolegujōm, a pastory z farorzami spotykajōm sie czynsto prywatnie, coby ôbgodać co idzie jeszcze zrobić, coby przekōnać niydowiarkōw do Pana Boga, coby zebrać fundusze na jakoś społeczno, lokalno inicjatywa abo nawet coby se w szkata pograć. I żodyn sie nie wadzi, kery bydzie mioł piyrszyństwo do nieba! Wiycie, mie sie to tukej fest podobo, co ta rōżnorodność sprawiła, co te przewodniki religijne sleźli z takigo świyntego piedestału i sōm blisko ludzi i ich problymōw, a kościoły utrzymujōm sie z datkōw wiernych, tōż żodyn pastōr nie powożōłby sie tukej jeździć Teslōm ani nawet BMW.
Tyn tymat jest dō mie tyż markotny, musza prziznać, bo dużo czytōm co sie terozki wyrobio w Polsce i ô tym, co nie specjalnie sie rzad miarkuje nietolerancyjōm religijnōm, przezywaniym ôd Żydōw czy Arabōw jako tych kerych trzeba tympić abo eliminować. Wszyjscy wciepowani sōm do jednego worka, co niby Żyd to cwaniak i złodziej, a Arab to terrorysta. A ôstatnio jeszcze inksze szpetne rzeczy żech słyszala ô uchodźcach, ale już ich ani niy byda powtorzać, bo mie zarozki krew zalywo. A żodyn już nie patrzi do zadku, co kedyś we krucjatach to chrześcijanie ôgniym i mieczym nawrocali na swoje. No ja, to było downo ale przeca było, i z tego co pamiyntom ôd rechtora Szulika, to wcale piyknie niy wyglōndało. A wracajōnc za Atlantyk, to jo za mojich nojlepszych kamratōw tukej w Ameryce mōm właśnie Żydōw, to tako moja prziszywano amerykańsko rodzina. I mi wstyd, co po tylu latach muszōm ô polskich elitach rzōndzōncych mysleć jak o ôstatnich szujach. Te moje kochane Żydy to jedni z nojfeścij tolerancyjnych, mōndrych i uczciwych ludzi jakich spotkałach. Jak jeszcze z nimi mieszkałach, to ôni chodziyli zy mnōm do kościoła, a jo z nimi do synagogi, a mały Noah (terozki to już stary chop i kedyś Wōm ô nim opowiym) kedyś mi pedzioł: Monika, a Ty wiysz co Jezus bōł Żydym? I tak my sie zgodali, ze dyć Pon Bōczek jes do wszystkich jedyn.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Monika Zając
Monika Zając, frela z Ôrzeszo, kero piytnoście lot do zadku wykludziła sie do Ameryki, terozki frygo hamburgery zamiast rolady, a kej ino znojdzie wolno chwila pisze ô tym, co jij sie wydowo interesantne po drugij stronie Atlantyku.