Obrazy Górnego Śląska (#9): Boguszyce i Źlinice
Wyjeżdżając z Opola przez Winów można zauważyć ciekawą regułę: kolejna miejscowość administracyjnie zaczyna się w poprzedniej. W ten sposób koniec zabudowań wydawałoby się Winowa to już Folwark, ostatnie domy wydawałoby się Folwarku to Chrzowice. Z kolei pierwsze domy Boguszyc to wydawałoby się jeszcze część Chrzowic.
Boguszyce i Źlinice zaś leżą tak blisko siebie, że praktycznie niezauważenie mijamy jedną wioskę i wjeżdżamy do drugiej. W związku z tym, a także dlatego, że trudno byłoby zrobić panoramę jedynie Boguszyc, albo Źlinic, zostały one ujęte w jednym odcinku cyklu Obrazów Górnego Śląska.
Początki obydwu miejscowości sięgają średniowiecza. Boguszyce to – jak piszą historycy – dawna wieś należąca do Bogusza. Pod koniec XVIII w. zamieszkiwało ją ok. 170 osób. Przed II wojną światową ich liczba oscylowała w okolicach 600 (1925 r. – 569 osób), jednak tragiczny styczeń 1945 r. spowodował śmierć około 270 mieszkańców z rąk żołnierzy radzieckich. W 1960 r. w Boguszycach liczba mieszkańców wróciła niemal do stanu sprzed II wojny światowej i zamieszkiwało je 526 osób.
Widoczny z daleka kościół został wybudowany w latach 1868-1872, gdy po pożarze drewnianego kościółka mieszkańcy Boguszyc oraz Źlinic postanowili wybudować większy murowany, co umożliwiło im odłączenie od parafii w Chrząszczycach.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
W Boguszycach funkcjonowała także polska szkoła mniejszościowa (w latach 1923-1937), do której uczęszczały także dzieci z sąsiednich Źlinic. Wcześniej, co najmniej od początków XIX w. działała w Boguszycach szkoła ludowa.
Źlinice wraz z Boguszycami pojawiają się na kartach historii w 1260 r., gdy książę Władysław Opolski dokonuje wymiany swoich włości z biskupem wrocławskim Tomaszem. W połowie XVIII w. we wiosce mieszkało 20 rodzin kmiecych, 15 zagrodniczych i jeden chałupnik. Ponadto był młynarz, kołodziej i karczmarz. W połowie XIX w. na terenie wsi funkcjonowała owczarnia.
W 1938 r. Źlinice, jako Glockenau zostały połączone w jedną gminę z Boguszycami, a po 1945 r. zostały włączone – już pod własną nazwą – do gminy w Prószkowie. W 1960 r. zamieszkiwało je 707 osób.
Obydwie wioski można zwiedzić zataczając duże koło. Dojeżdżając do głównych zabudowań Boguszyc, skręcamy w lewo na ul. 1 Maja. Stoi przy niej kapliczka Recali. Została ona wybudowana w 1737 r. a jej fundatorem był karczmarz Mateusz Recala z Prószkowa.
Nieco dalej po tej samej stronie ulicy natrafiamy na budynek dawnej szkoły polskiej. Na ścianie remontowanego obiektu zobaczyć można tablicę z ciekawą inskrypcją:
„W tym budynku w latach niewoli mieściła się szkoła polska 1923-1927”.
Jadąc dalej piękną brukowaną ulicą, po lewej mijamy murowany krzyż z 1916 r., następnie drugi, tym razem drewniany i na końcu wioski dojeżdżamy do drugiej kapliczki (ul. Jeziorowa).
Nazwa ulicy Jeziorowej wskazuje, że prowadzi ona do pozostałości po dużych rozlewiskach, po których – podobnie jak w położonych bliżej Opola miejscowościach – pozostały niewielkie stawy. Mijając stawy, na rozstaju dróg widzimy drewniany krzyż z 1909 r., na którym zaznaczono poziom wody podczas powodzi w 1997 r.
Skręcamy w prawo, kierując się z powrotem do wioski – to już sąsiednie Źlinice. Można stąd podziwiać panoramę obydwu wiosek położonych na wyraźnym wzniesieniu, wraz z widocznym z daleka kościołem parafialnym w Boguszycach.
Wjeżdżamy do Źlinic ulicą Jędrzejczyka, znów po znakomicie zachowanym bruku i znów dojeżdżamy do kapliczki… Recali. Jest to ufundowana przez tego samego karczmarza z Prószkowa kapliczka, na której od ponad 200 lat wisi ten sam dzwon.
Kilkanaście metrów dalej, w ogrodzeniu posesji zobaczymy małą kapliczkę z czerwonej cegły z figurą św. Floriana.
Wyjeżdżając na ul. Krapkowicką widzimy na wprost krzyż oraz Kapliczkę u Klucznego. Została ona wybudowana na pamiątkę poległych w latach 1806-1807 żołnierzy francuskich, którzy byli chowani na terenie pobliskiego gospodarstwa Klucznego.
W pobliżu znajduje się znana w okolicy restauracja Antek wraz z przyległym hotelem. Skręcając przed hotelem w ul. Prószkowską dojeżdżamy do skromnej murowanej kapliczki, za którą znajduje się głaz z informacją, że w tym miejscu zostało pochowanych w 1945 r. 65 żołnierzy niemieckich, obecnie już ekshumowanych.
Na południowym krańcu wioski, przy drodze do Zimnic stoi murowany krzyż. Widok stamtąd sięga aż po masyw Góry św. Anny.
Wracając skręcamy w lewo w ul. Kościuszki, przy której stoi Kapica Rozkoszów. Jak głosi legenda w miejscu tym mieli zostać pochowani żołnierze szwedzcy za czasów wojny trzydziestoletniej (1618-1648).
W ten sposób znów wróciliśmy do Boguszyc, które teraz można podziwiać od strony zachodniej, wraz z kościołem Świętej Trójcy, na którym kończymy wycieczkę.
Obrazy Górnego Śląska (#1): Zacharzowice
Obrazy Górnego Śląska (#2): Domecko
Obrazy Górnego Śląska (#3): Winów
Obrazy Górnego Śląska (#4): Chrząszczyce
Obrazy Górnego Śląska (#5): Toszek
Obrazy Górnego Śląska (#6): Górki
Obrazy Górnego Śląska (#7): Folwark
Obrazy Górnego Śląska (#8): Chrzowice
dr Henryk Niestrój – Górnoślązak z dziada pradziada, którego korzenie sięgają okolic Tarnowskich Gór z jednej, a Opola z drugiej strony. Absolwent historii oraz administracji Uniwersytetu Opolskiego. Doktor nauk historycznych (Uniwersytet Opolski, 2006). W latach 2000-2002 studia w Szkole Archiwalnej w Marburgu (Archivschule Marburg – Institut für Archivwissenschaft).
Karierę zawodową zaczął w Dziale Naukowo-Badawczym Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Opolu-Łambinowicach. Następnie – w Archiwum Państwowym w Opolu zatrudniony kolejno na stanowisku archiwisty, kierownika oddziału do spraw naukowych, popularyzacji i działań edukacyjnych oraz p.o. kierownika oddziału opracowania materiałów archiwalnych powstałych do 1945 r. W latach 2012-2016 – zastępca dyrektora, następnie p.o. dyrektora Narodowego Archiwum Cyfrowego, a w latach 2016-2019 – zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych. Obecnie pracuje w Archiwum Państwowym w Opolu.
Zainteresowania to: historia regionalna (autor kilku monografii miejscowości), dawne pismo niemieckie (odczytywanie i tłumaczenie) oraz fotografia.
Więcej informacji na moich stronach:
Albumy fotograficzne: https://arcaion.pl/
Silesia. Historia Górnego Śląska: http://silesia.arcaion.pl/
Rotulus. Archiwistyka, aktoznawstwo, neografia gotycka: http://rotulus.arcaion.pl/
Kurrenta. Odczytywanie i tłumaczenie neogotyku niemieckiego: http://kurrenta.arcaion.pl/