Obrazy Górnego Śląska (#7): Folwark

Folwark (niem. Follwark)

Wioska położona na trasie z Opola do Krapkowic, w gminie Prószków. Możliwe, że to właśnie o tym miejscu, jako „Vorwerk des Gesco” wspomina dokument z 1295 r. księcia Bolka I.

Tereny wokół Folwarku przed wiekami pocięte były odnogami Odry oraz kilkoma większymi i mniejszymi jeziorami. Jak czytamy w urbarzu z XVI wieku, właścicielem jeziora leżącego na terenie wsi był niejaki z Gyleckh Opola. Ludność Folwarku poza zwykłymi daninami, zajmowała się też dostarczaniem na zamek opolski ryb z dawnego jeziora w Złotnikach.

We wsi było wtedy 7 gospodarstw na 5 łanach ziemi. Na początku XVII wieku było 6 gospodarstw kmiecych (Bauer) i 2 gospodarstwa zagrodnicze. Poza tym we wsi mieszkał krawiec, szewc i cieśla.

W połowie XIX wieku było 5 gospodarstw kmiecych, 1 półkmiece, 1 zagrodnicze i 7 chałupniczych. We wsi było 29 koni, 8 wołów i 40 krów.

Niedaleko wsi, w polu stoi samotna murowana kapliczka z XVII wieku zwana Szwedzką. Nazwa wzięła się z legendy, według której podczas wojny wojny trzydziestoletniej (1618-1648) pod wieś podeszły wojska szwedzkie. Mieszkańcy z obawy o swoje życie schronili się w wielkiej rozpadlinie tuż nad brzegiem Odry, a miejsce ich schronienia spowiła gęsta mgła. Żołnierze nie znaleźli nikogo. Jako podziękowanie za ocalenie mieszkańcy postawili w miejscu schronienia kapliczkę.

Nie jest to jedyna legenda związana z tym miejscem. Inna mówi, że w miejscu tym znajduje się grób poległych podczas wojny trzydziestoletniej.

Prawdą jest z pewnością to, że niedaleko kapliczki znajdowała się woda, prawdopodobnie jedno ze starorzeczy szeroko rozlewającej się tu przed wiekami Odry.

Na zachód od wsi znajduje się także duża, czynna kopalnia odkrywkowa Folwark. Eksploatuje się tam margle kredowe na potrzeby cementowni Chorula.

 

Obrazy Górnego Śląska (#1): Zacharzowice

Obrazy Górnego Śląska (#2): Domecko

Obrazy Górnego Śląska (#3): Winów

Obrazy Górnego Śląska (#4): Chrząszczyce

Obrazy Górnego Śląska (#5): Toszek

Obrazy Górnego Śląska (#6): Górki

dr Henryk Niestrój – Górnoślązak z dziada pradziada, którego korzenie sięgają okolic Tarnowskich Gór z jednej, a Opola z drugiej strony. Absolwent historii oraz administracji Uniwersytetu Opolskiego. Doktor nauk historycznych (Uniwersytet Opolski, 2006). W latach 2000-2002 studia w Szkole Archiwalnej w Marburgu (Archivschule Marburg – Institut für Archivwissenschaft).

Karierę zawodową zaczął w Dziale Naukowo-Badawczym Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Opolu-Łambinowicach. Następnie – w Archiwum Państwowym w Opolu zatrudniony kolejno na stanowisku archiwisty, kierownika oddziału do spraw naukowych, popularyzacji i działań edukacyjnych oraz p.o. kierownika oddziału opracowania materiałów archiwalnych powstałych do 1945 r. W latach 2012-2016 – zastępca dyrektora, następnie p.o. dyrektora Narodowego Archiwum Cyfrowego, a w latach 2016-2019 – zastępca Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych. Obecnie pracuje w Archiwum Państwowym w Opolu.

Zainteresowania to: historia regionalna (autor kilku monografii miejscowości), dawne pismo niemieckie (odczytywanie i tłumaczenie) oraz fotografia.

Więcej informacji na moich stronach:

Albumy fotograficzne: https://arcaion.pl/

Silesia. Historia Górnego Śląska: http://silesia.arcaion.pl/

Rotulus. Archiwistyka, aktoznawstwo, neografia gotycka: http://rotulus.arcaion.pl/

Kurrenta. Odczytywanie i tłumaczenie neogotyku niemieckiego: http://kurrenta.arcaion.pl/