Jak uczyć się śląskiego? Poradnik dla samouków – cz. VII

9 lipnia 20189 lipnia 2018 Redakcyjŏ 0 Kōmyntarzy

O śląskim uwag kilka na zakończenie

Nie znam badań na temat wpływu posługiwania się śląskim w domu na wyniki szkolne. Takich badań chyba nie przeprowadzono.

Jeżeli jednak okazałoby się, co uważam za wysoce prawdopodobne, że dzieci mówiące w domu po śląsku robią gorsze kariery oświatowe od ich polskojęzycznych rówieśników w tym samym regionie – to wyszłoby na jaw, że coś nie jest w porządku.

O submersji mówimy, kiedy dzieci ze śląskim z domu idą do szkół z językiem polskim. Celem społecznym jest asymilacja dzieci ze śląskim z domu.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

O immersji mówimy, kiedy dzieci z językiem polskim w domu poszłyby do szkół z śląskim.

Celem społecznym jest pluralizm i rozwój.

O podtrzymaniu mówimy, kiedy dzieci ze śląskim z domu idą do szkół kładących nacisk śląski. Celem społecznym jest potrzymanie, pluralizm i rozwój.

Kilka uwag o śląskim z punktu widzenia glottodydaktyka – czyli po prostu z punktu widzenia nauczania i uczenia się języka.

Zamiast prowadzić mniej ważkie w istocie rzeczy spory o to, czym jest śląski – czy gwarą, czy etnolektem, czy językiem, korzystniejsze dla wszystkich wydaje się być spożytkowanie śląskiego jako wyjątkowej możliwości rozwoju językowego, a więc kulturowego
i cywilizacyjnego. Taką możliwością jest nauczanie dwu- lub wielojęzyczne.
- Komu wolno nauczać dwujęzycznie, gdzie jednym dwóch z języków jest śląskim? Nikomu
  i każdemu. Przepisy oświatowe wykluczają nauczanie dwujęzyczne ze śląskim, ale nie wykluczają nauczania przedmiotu po śląsku
  w systemie CLIL w oparciu o program innowacji pedagogicznej.
- CLIL (Content and Language Integrated Learning) to równoczesne kształcenie przedmiotowo-językowe. Czyli część lekcji języka polskiego po polsku a część po śląsku, część lekcji geografii po polsku a część po śląsku. Metoda dobrze wpływa na opanowanie komunikacji
  i przedmiotu. Poszerza słownictwo/pojęcia związane z dana dziedziną: nauka, sztuka…
- Do innowacji pedagogicznej uprawniony jest każdy nauczyciel każdego przedmiotu. Ogólnie rzecz ujmując CLIL to wewnętrzna sprawa szkoły.
- CLIL – zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe do tej pory było jedynie sugerowane, a od 2014 stanowi podstawową bazę dla rozwoju kluczowych kompetencji wskazanych przez Unii Europejskiej.
- Kompetencje kluczowe znaleźć można w: ZALECENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z 18 grudnia 2006 w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie.

Językoznawcy często zamiast o języku ojczystym lub o języku mniejszości mówią o języku pierwszym.
- Język pierwszy to język, którym dziecko posługuje się jako pierwszym w swoim życiu. Jest to język najbliższych – język domowy, język rodzinny.
- Dziecko nie rozróżnia między gwarą, etnolektem, językiem literackim , językiem ojczysty, językiem regionalnym i językiem mniejszości.
- Dziecko słucha i mówi w języku pierwszym. Komunikuje się w języku pierwszym. Komunikuje się w języku pierwszym z najbliższymi Wyraża potrzeby i uczucia w języku pierwszym.

Edukacja dwujęzyczna w systemie CLIL – korzysta z równoczesnego kształcenia przedmiotowego w dwóch językach:

– języku pierwszym (zwanym też często z większym lub mniejszym uzasadnieniem językiem ojczystym) i języku
o znaczeniu międzynarodowym narodowym (zwanym językiem drugim lub obcym)

– języku ojczystym (zwanym też językiem pierwszym) i językiem narodowym – nie ma przeciwwskazań o kształcenia w języku ojczystym (zwanym też językiem pierwszym) i językiem regionalnym (zwanym też etnolektem).

UNESCO w 1999 określiło edukację wielojęzyczną jako edukację wykorzystującą co najmniej trzy języki: język ojczysty (zwanym też językiem pierwszym), język regionalny (etnolekt), język międzynarodowy.

Sporymi osiągnięciami szczycą się teoretycy i praktycy parający się pluralistycznym podejściem do języków i kultur.

Uważam, że wdrożenie do szkół CLILu i wniosków wypływających z pluralistycznego podejścia do języków
i kultur jest celem uczciwszym i pożyteczniejszym niż powtarzanie jak mantry zdania, że śląski nie jest językiem.

Bo polityk to polityk, a językoznawca powinien wiedzieć, o czym mówi i jakie są tego skutki.

Patriotyzm to umożliwianie ziomków pełnego rozwoju.

Kiedy uczeń mówi w domu po śląsku a nauczyciel nie zna śląskiego, to to tak, jakby Ślązak poza Śląskiem uczył śląskiego i kazał uczniowi spoza Śląska zdawać maturę po śląsku.

Wyobrażacie sobie nauczanie chemii, fizyki, geografii, biologii po śląsku w Kielcach lub Rzeszowie? Wyobrażacie sobie nauczanie historii po śląsku we Wrocławiu lub Łodzi? Wyobrażacie sobie nauczanie polskiego lub angielskiego po śląsku w Lublinie lub Krakowie? Wyobrażacie sobie wyniki takiego nauczania?

Kiedy uczeń mówi w domu po śląsku a nauczyciel nie zna śląskiego, to dlaczego uczeń ma się nauczyć polskiego a nauczyciel nie musi znać śląskiego? Przecież mają się porozumiewać! Gdyby taki nauczyciel nauczał w Czechach, to jakie byłyby tego skutki? A czy śląski różni się od polskiego mniej niż czeski od polskiego. A gdyby Rosjanin nauczał na śląsku po rosyjsku, czy wyniki tego nauczania byłyby o wiele gorsze od obecnego nauczania na Śląsku.

Kiedy uczeń mówi w domu po śląsku a nauczyciel nie zna śląskiego, to dlaczego wymaga się od ucznia znajomości języka nauczyciela a od nauczyciela nie wymaga się znajomości języka ucznia. Przecież mają się porozumiewać! Uczeń ma opanować język nauczyciela, żeby porozumiewać się na ulicy i w urzędzie, a nauczyciel wychodzi na ulicę i co rozumie z tej ulicy? Kiedy ktoś nie rozumie, to obciąża winą za ten fakt nie siebie lecz tego drugiego. Rzadko jest inaczej.

Kiedy uczeń w szkole nie mówi po śląsku, a jego rodzice i dziadkowie mówią w domu po śląsku – to z czym tu mamy do czynienia? Śmieszni ci dziadkowie i prymitywni! Gdzie oni żyją? W jakich czasach? O czym z nimi gadać?

Rodzice i dziadkowie nie uzyskali wykształcenia, bo mówią po śląsku? Więc mówienie i myślenie po śląsku utrudniają uzyskanie wykształcenia. Język domowy ucznia jest mniej ważny, bo nie daje wykształcenia! Wręcz utrudnia uzyskanie wykształcenia. Dawniej uważano, że języki Indian są prymitywne – teraz, co najmniej od publikacji Claude’a Levi Straussa tak się nie uważa.

Język szkolny jest mądry, bo są w nim literatura i poezja – co prawda niewiele z tego rozumiem, ale taki Wołodyjowski, Kmicic, Zagłoba to były chłopy!

Język domowy jest śmieszny – nadaje się tylko do kabaretu i o innych cyrków.

No powiedz coś jeszcze Hanysku, to takie śmieszne – obalili halba, obalili halba, jakie to śmieszne… a ten Masztalski, o kurczę, a ten Masztalski!

Dziękuję za wspaniałomyślną zgodę na to, że Ślązakom po śląsku wolno mówić w domu i na konkursach godki– ale Ślązacy nie siedzą w areszcie domowym lub w rezerwacie.

Zespół Śląsk i Godomy po naszymu nie pomagają wyrównywać szans w szkole i na uniwersytecie.

W drugim języku trudniej, dużo trudniej zdobywać wykształcenie i uczestniczyć w życiu państwa – poczytajcie nie tylko o antropologii, poczytajcie też o języku i psychologii. Aha, mało tych publikacji po polsku? No, mało! Trochę tego jest. Ale przecież czytacie po angielsku? A po angielsku sporo o tym, jak i dlaczego należy równoważyć szanse edukacyjne.
O tym, co to demokracja w praktyce. O tym, co to demokracja w szkole.

Dej pozōr tyż: Gdzie szumi Opawa… cz. 3 (ostatnia)

Wielu z Ślązaków rozumie różnice językowe, a więc pojęciowe, między śląskim a polskim – pora, żeby nauczyciele także je zrozumieli – wtedy zrozumieją lepiej różnice w tradycji i kulturze, których nośnikiem jest język – dla ułatwienia: język na poziomie „gramatyki” (langue) i język na poziomie mówienia (godki/parole).

Świadome posługiwanie się pojęciami świadczy o opanowaniu danej dyscypliny naukowej i prowadzi do komunikacji na zasadach dyskursu. Wto poradzi rzondzic, tyn pochytoł.

Świadome posługiwanie się pojęciami umożliwia uzyskanie lepszego wykształcenia.

Tak naprawdę, guzik mnie obchodzi spór o to, czy śląski jest gwarą, etnolektem czy językiem. To da mnie sprawa małej i nędznej polityki oraz sporych pieniędzy…

Powiedzmy po polsku, w świetle powyższego wk… mnie prowadzone w sposób nieuczciwy lub niekompetentny jałowe dyskusje na temat, czy śląski jest gwarą, etnolektem czy językiem. Skończonym sk… jest twierdzenie, że Ślązacy w większości i tak nie mówią w domu po śląsku i śląski w przewidywalnej przyszłości wymrze.

Nie wiem, po co klienci podatników lansują takie opinie. Moi drodzy absolwenci politologii i filologii jednojęzycznej, ale za to bardzo skoncentrowanej na kilku tezach a priori, chciałbym poznać badania na temat rozpowszechnienia śląskiego oraz wpływu śląskiego jako języka domowego na kariery edukacyjne. Jeśli zaś takimi badaniami nie dysponujecie i wypowiadacie li tylko swoje prywatne zdanie, to powiedzcie, dlaczego to robicie!

Guzik mnie obchodzą listy otwarte i rodzaju tfu…rczość różnego autora-mentu bez naukowego oparcia – naukowego czyli bądź to falsyfikowanego (naukowo sprawdzonego, czy nie zawiera fałszu), bądź to opublikowanego w czasopismach naukowych z Impact Factorem (są to punkty, które się otrzymuje, jeśli dana publikacja wnosi coś istotnego do nauki i jest cytowana przez autorów innych publikacji).

Pytam o to, na których uniwersytetach, na jakich kierunkach, u jakich profesorów i w jakich językach kończyliście te wasze uczelnie. Nie pytam też o wasze Impact Factory. Koryfeusze wy moi.

Pytam, czy śląski służy li tylko do pogodania se, czy może jest też przeszkodą w nabywaniu wiedzy.

Nie wiem, czy mówiący po śląsku są większością czy mniejszością, bo może są mniejszością w państwie, być może nawet i na Górnym Śląsku, ale, być może, są większością w jakimś powiecie, w jakimś mieście, w jakiejś gminie, w jakiejś dzielnicy. Żeby było bezpiecznie, to każda mniejszość powinna być integrowana – nie asymilowane a integrowana.

Dla integracji ważny jest wspólny język. Bez komunikacji nie ma integracji – nie ma bezpieczeństwa. Dobrze jest, kiedy większość posługuje się językiem mniejszości a mniejszość językiem większości – bo pamiętać trzeba, że mniejszość zawsze jest politycznie słabsza od większości.

Posługiwanie się językiem mniejszości (etnolektem) utrudnia zdobywanie wiedzy. Przyznawanie świadectw i dyplomów należy do większości – jest jej narzędziem sprawowania włazy. Świadectwa i dyplomy umożliwiają zdobycie pracy i otrzymywanie za te pracę godziwego wynagrodzenia. Wykształcenie, praca i pensja wyznaczają miejsce w hierarchii społecznej.

Dwujęzyczność gwarantuje integrację i wolność, tożsamość i dobrobyt. Dwujęzyczność umożliwia posługiwanie się dwoma językami. Człowiek dwujęzyczny rozumie inaczej niż człowiek jednojęzyczny. Dwujęzyczność równoczesna zachodzi, kiedy dziecko porusza się w drugim języku przed ukończeniem 3 roku życia.

Podwyższenie wieku szkolnego do 7 roku życia jest redukowaniem szans edukacyjnych dzieci mniejszościowych. Obniżenie tego wieku grozi asymilacją dzieci mniejszościowych.

Dwujęzyczność nie jest dobra, kiedy mamy do czynienia z submersją – kiedy język drugi, w naszym przypadku jest to nie-śląski, wchłania język pierwszy (w tym przypadku domowy śląski – etnolekt) – wtedy dziecko/uczeń ma problemy w obu językach. Do submersji nie dochodzi, kiedy język pierwszy(domowy) ma wysoki prestiż, kiedy państwo (nauczyciele/szkoła) utrzymuje ten prestiż.

Niski prestiż języka domowego osłabia więzi rodzinne.

Pytam: Jak z tego wyjść?

Może należy nie wdawać się w jakiekolwiek rozmowy z takimi czy innymi trollami?

Może należy inaczej kształcić nauczycieli?

Może należy skorzystać z osiągnięć praktycznych i teoretycznych nauczania języków obcych.

Podstawą współczesnych teorii nauczania języków obcych jest dążenie do porozumienia się bez opanowywania reguł gramatycznych. Opisuje to Europejski System Opisu Kształcenia Językowego – ESOKJ (Common European Framework of Reference for Languages – CEFR).

Podstawą uczenia się śląskiego jest praca własna w oparciu o Śląski dla Hanysów i Goroli.

Oprogramowania po śląsku:

autor: Grzegorz Kulik

Na dziś dostępny jest po śląsku:

WordPress i wersja beta Firefoksa.

Jeśli chodzi o pomoce do pisania, to jest klawiatura śląska i korektor na stronie .

Oprócz tego na supermemo.net są dostępne trzy krótkie kursy słownictwa zrobione przez Grzegorza Kulika:
http://www.supermemo.net/course/36649
http://www.supermemo.net/course/36669
http://www.supermemo.net/course/37045

Blogi po śląsku:

autor: Stanisław Neblik „Fojermon”

www.fojerman.pl

autor: Bogdan Dzierża

www.utopek.pl

Muzyka na youtubie:

Polecam:

Stanisława Sojkę po śląsku,

Grzegorza Płonkę ze zbiorów Rogera oraz inne,

Jana „Kyksa” Skrzeka,

Oberschlesien.

Wymowa śląska.

autor Mirosław Syniawa

Pisownia zastosowana w ślabikŏrzu i stosowana przeze mnie konsekwentnie w moich własnych publikacjach jest – tak jak to zaleca EBLUL (European Bureau for Lesser-Used Languages) – pisownią pandialektalną, w której stosuje się litery o wariantywnej wartości fonetyczej. W pisowni ślabikŏrzowyj są to:

ã – wymawiane w różnych częściach Śląska jako wygłosowe -a, -ã, -am, -e, -ym: widza ta baba, widzã tã babã, widzam tam babam, widze te babe, widzym tym babym (litera a jako podstawa znaku została przyjęta z tego powodu, że szeroka wymowa samogłoski, nosowa bądź odnosowiona, w tej pozycji dominuje na Śląsku);

ô – wymawiane jako nagłosowe o- lub uo-: oko, uoko (w drugim przypadku jest to tzw. o z protezą labialną lub
o labializowane);

ŏ – wymawiane jako środgłosowe (i wygłosowe) -o- (-o) lub -ou- (-ou – dwugłoska albo dyftong): trowa (mo), trouwa (mou) – zwykle mamy tu do czynienia z kontynuantami dawnego długiego a, są też jednak dość liczne wyjątki (np. dŏchtōr, glŏbus, tŏpōl, tŏpōr, tŏwarzystwo).

õ – wymawiane jako wygłosowe -o, nosowe -ō lub -ōm: znōm fajno dzioucha, znōm fajnõ dziouchã, znōm fajnōm dzioucham (dziouche, dziouchym).

ō – nie jest literą o wariantywnej wymowie – przedstawia ono ogólnośląską samogłoskę o barwie pośredniej między u i o, której częściowo odpowiada polskie ó (królik – krōlik, ale też koniec – kōniec, tani – tōni, był – bōł, zrobił – zrobiōł).

W pisowni ujęte są tylko niektóre różnice fonetyczne, te najbardziej rzucające się w uszy, a przy tym stosunkowe łatwe do przedstawienia za pomocą znaków diakrytycznych. Zróżnicowanie fonetyczne śląszczyzny jest faktycznie znacznie większe.

Filmy po śląsku i o Śląsku.

autor: Wojciech Szwiec

Komedianci z wczorajszej ulicy Janusz Kidawa

Anna i Wampir Janusz Kidawa

Grzeszny Żywot Francka Buły Janusz Kidawa

Cnota – Eugeniusz Kluczniok

Bajzel po polsku – Eugeniusz Kluczniok

Byzuch – Eugeniusz Kluczniok

Jak przed wojną – Eugeniusz Kluczniok

Dej pozōr tyż: Szalony hrabia

Kantpol – Eugeniusz Kluczniok

Msza – Eugeniusz Kluczniok

Rewizyta – Eugeniusz Kluczniok

Tu jest fajnie – Eugeniusz Kluczniok

Bracia – Józef Kłyk
Czterech ojciec miał – Józef Kłyk
Nie wszystko mi wojna zabrała – reż Józef Kłyk

Sól Ziemi Czarnej – Kazimierz Kutz
Perła w Koronie, 1971 – Kazimierz Kutz
Paciorki jednego różańca – Kazimierz Kutz
Śmierć jak kromka chleba – Kazimierz Kutz

Zawrócony – Kazimierz Kutz

Najdłuższa szychta – Wojciech Wikarek
Plomba – Wojciech Wikarek
Jubilatki – Wojciech Wikarek
Corrida – Wojciech Wikarek
„Różaniec z kolczastego drutu”– razem z Józefem Kłykiem (1999)
„Dwaj z Teksasu” – razem z Józefem Kłykiem

Helmucik – Ingmar Villquist

Ewa – Ingmar Villquist
Magnat – Filip Bajon

Blisko co raz bliżej – serial Zbigniewa Chmielewskiego
Laura – Radosław Dunaszewski

Z odzysku – Sławomir Fabicki

Benek – Robert Gliński

Skazany na bluesa – Jan Kidawa Błoński

Hiena – Grzegorz Lewandowski

Angelus – Lech Majewski
Barbórka – Maciej Pieprzyca
Drzazgi – Maciej Pieprzyca
Zgorszenie publiczne – Maciej Prykowski

Co słonko widziało – Michał Rosa

Ewa – Adam Sikora

Filmy Wojciecha Szwieca (lista nagrodzonych i/o śląsku):
Miejsce – 2005
Czas zatrzymany. Czas poruszony – 2006
Ballada o pozytywnym przemijaniu – 2006
Dwie siostry – 2009
Beboki, mopliki i klamory – 2010
Wiosna – 2011
Cykl wideo o twórcach filmów amatorskich i niezależnych 2011 :
– Wojciech Wikarek
– Józef Kłyk
– Leon Wojtala
– Franciszek Dzida
– Sławomir Kubat
– Eugeniusz Kluczniok
Misja Wolnego 2012
Cyklizm po śląsku 2015
Dieter niebieski 2016

Inne filmy:

Leon – Piotr. Piotr – Leon 2006 MKF Łaziska Górne – realizacja Michał Gajda
Wyrzeźbione życie – 2010 AKF „iks” Mikołów
Co widzisz, jak zamkniesz oczy. TVP1 Lidia Duda

Sztuki teatralne po śląsku i o Śląsku.

autor:

Stary portfel – Stanisław Bieniasz

Piąta strona świata – Kazimierz Kutz

Cholonek – Janosch / Mirosław Neinert

Ważne publikacje po śląsku.

autor Tomasz Kamusella

List of Silesian-language Books in Standard Orthography

Tomasz Kamusella – University of St Andrews

On August 10, 2009 standard orthography for writing in the Silesian language was adopted in Cieszyn, Poland, at a meeting of the Standardization Committee of the Silesian Language.[1] This orthographic standard is used, alongside another,[2] in the Silesian Wikipedia.[3] Thus far, the majority of Silesian-language books in his standard orthography were brought out by Andrzej Roczniok’s Silesian National Publishing House (Ślōnsko Nacyjno Ôficyno) in Zabrze.

NB 1: On 2 September 2016, the Wikipedia user Volunteer Marek removed the article from the Wikipedia.[4] He linked the removed article’s prompt to an article devoted to the Silesian National Publishing House,[5] thus wrongly suggestion that this publisher brought out all the Silesian-language books in standard orthography.

NB 2: In light of the above event, I propose that the list be published and regularly completed by other organizations and people interested in Silesian-language publications.

==List==

2009

*Óndra Lysohorsky (sic) (Erwin Goj). 2009. ”Spiwajuco piaść” [The Singing Fist]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540954, 127 A5-size pages. NB: The first-ever Silesian-language book published in standard orthography. In this new edition of Łysohorsky’s 1934 debut collection, each poem is given in the poet’s original Lachian spelling and in Silesian standard orthography.

2010

*”Gōrnoślōnski ślabikŏrz” [The Upper Silesian Primer]. 2010. Chorzów: Pro Loquela Siles ISBN 9788362349005, 100 A4-size pages.
*Grynicz, Barbara and Roczniok, Andrzej. 2010. ”Ślabikorz ABC” [The Silesian Primer ABC]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540015, 60 A4-size pages.
*Roczniok, Andrzej. 2011. ”Zbornik polsko-ślōnski III R-Z podug normy ISO 639-3 szl / Słownik polsko-śląski III R-Z według normy ISO 639-3 szl” [The Polish Silesian Dictionary, Volume III, R-Z, Covering the Silesian Language as Recognized in Line with the ISO Standard 639-3 szl]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540596, 276 A5-size pages. NB: The third volume of his dictionary employs standard Silesian orthography. The two earlier volumes await recasting their spelling in accordance with the standard.
*[[Anna Stronczek|Stronczek, Anna]]. 2010. ”Bojki ślōnskie” [Silesian Fairy Tales]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540961, 94 A5-size pages. NB: The first-ever fully Silesian-language book in standard orthography. With a Silesian-Polish glossary.
*Syniawa, Mirosław. 2010. ”Ślabikŏrz niy dlŏ bajtli, abo lekcyje ślōnskij gŏdki” [The Silesian Primer for Adults: The Silesian Language in Lessons]. Chorzów: Pro Loquela Silesiana. ISBN 9788362349012, 106 B5-size pages. NB: The book is mostly in Polish language, as this language is employed for explaining the grammar and usages of the Silesian language.

2011

*Makula, Marian. 2011. ”Głos się zrywo, dusza śpiywo” [The Voice Breaks, the Soul Sings]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540060, 57 A5-size pages. NB: A cabaret play, parts in Polish, too.
*Makula, Marian. 2011. Kabareciosz ślonski. Wybrane felietōny i wiersze Mariana Makuli [The Silesian Cabaret Writer and Actor: Selected [Feuilletons and Poems of Marian Makula]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540671, 120 A5-size pages. NB: Parts in Polish, too.
*Ptaszyński, Stanisław. 2011. ”Ôszkubek – utopek spod Rudy. Godki starzika z Rybnika. Ino do majoryntnych” [Ôszkubek, a Water Spirit from Ruda River: Stories of a Grandpa from Rybnik, Only for Grown-Ups. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540121, 141 A5-size pages.
*Stronczek, Anna. 2011. ”Sodōma i Gōmora na Ślōnsku. Gawyndy śmiyszne a ucieszne” [Sodom and Gomorrah in Silesia: Funny Anecdotes and Stories]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540060, 138 A5-size pages.
*Stronczek, Anna. 2011. ”Za gōrami za lasami” [Far, Far Away]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540145, 102 A5-size pages. NB: A collection of stories and legends.
2012
*Gorczek, Ana. 2012. ”Kej niy urok to utropa” [One Trouble Welcomes Another]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540190, 174 A5-size pages.
*Roczniok, Andrzej, ed. 2012. ”Sziler na szpas, niy ino” [Schiller’s and Other Poets’ Most Loved Poems]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540183, 105 A5-size pages. NB: Translations of Friedrich Schiller’s ballads and poems of other authors into Silesian. The originals of these poems in German, Polish and Russian accompany the Silesian translations.
* Steuer, Feliks. 2012. ”Steuer na dwa knify szrajbunka” [Steuer’s Writings Given in Two Parallel Spellings]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540237, 77 A5-size pages. NB: The volume contains Steuer’s one collection of Silesian-language poems and another of short short stories, both published as brochures in 1935. In the volume all the poems and stories are given in the author’s specific Silesian alphabet and in Silesian standard orthography.

Dej pozōr tyż: Katowice: Teatr Korez w kwietniu

2013

* Ajschylos [that is, Aeschylus]. 2013. ”Prōmytyjos przibity” [Prometheus Bound] (translated from the Greek by Zbigniew Kadłubek) (Ser: Canon Silesiae, Bibliŏtyka Tumaczyń [Canon of Silesian Literature, Library of Translations]). [[Kotórz Mały]]: Silesia Progress. ISBN 9788393619023, 74 A5-size pages. NB: The first-ever translation of the Ancient Greek text into Silesian.
*Ireneusz, Czaja. 2013. ”Biblijo — poczōntek” [The Bible: The Beginning]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540299, 104 A5-size pages. NB: Parallel texts in standard orthography and in the so-called ‘internet spelling’ of Silesian that used to be most popular on the web until 2008. The book is appended with the section (in Polish) on how to write in standard Silesian

2014

* ”Dante i inksi. Poezyjŏ w tumaczyniach Mirosława Syniawy” [Dante and Others: Poetry in Mirosław Syniawa’s Translations] (Ser: Canon Silesiae, Bibliŏtyka Tumaczyń [Canon of Silesian Literature, Library of Translations]). 2014. Kotórz Mały: Silesia Progress and Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej. ISBN 978-83-936190-5-4, 172 A5-size pages. NB: Silesian translations of numerous well-known poems from many European languages.[6]
* Melon, Marcin. 2014. ”Kōmisorz Hanusik” [Police Detective Hanusik] (Ser: Seria z Zicherkōm [Series with the Safety Pin]). Kotōrz Mały: Silesia Progress. ISBN 978-83-936190-3-0, 222 A5-size pages. NB: The first-ever humoristic detective novel in Silesian, composed from interconnected stories.

2015

* Gatys, Rōman. 2015. ”Krzest Ślōnska 863 r.” [The Baptism of Silesia in 863]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788360540428, 40 A6-size pages.
* Kallus, Bogdan. 2015. ”Słownik gōrnoślōnskij gŏdki. Słownik górnośląsko-polski oraz polsko-górnośląski” [The Dictionary of the Upper Silesian Language: Polish-Upper Silesian and Upper Silesian-Polish]. Chorzów: Pro Loquele Silesian, Towarzystwo Kultywowania i Promowania Mowy Śląskiej. ISBN 9788360367766. 440 B5-size pages.
* Melon, Marcin. 2015. ”Kōmisorz Hanusik. We tajnyj sużbie ślōnskij nacyje” [Police Detective Hanusik: In the Secret Service of the Silesian Nation](Ser: Seria z Zicherkōm [Series with the Safety Pin]). Kotōrz Mały: Silesia Progress. ISBN 9788393619078, 147 A5-size pages.
* Ojgyn z Pniokōw [Kosmala, Eugeniusz]. 2015. ”Ojgynowe gawyndy” [Eugene’s Tales] (Vol 1). Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788365300003, 162 A5-size pages.
* Szewczyk, Marcin. 2015. ”Silesia Noir. Czorny kryminał ô czornym Ślōnsku [Silesia Noir: A Detective Novel About Black Silesia]”(Ser: Seria z Zicherkōm [Series with the Safety Pin]). Kotōrz Mały: Silesia Progress. ISBN 9788394264321, 237 A5-size pages.

2016

* Burns, Robert. 2016. Spōmnijcie se Tamowã Klaczkã. Wiersze i śpiywki Roberta Burnsa [Remember Tam O’Shanter’s Mare: Poems and Songs by Robert Burns] (translated into Silesian by Mirosław Syniawa; and with the originals in Scots) (Ser: Canon Silesiae, Bibliŏtyka Tumaczyń [Canon of Silesian Literature, Library of Translations]). 2016. Kotórz Mały: Silesia Progress and Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej. ISBN 9788365558008, 160 B5-size pages.
* Kafka, Franz. 2016. ”Ślōnski Kafka” [Kafka in Silesian: Kafka’s Aphorisms Translated into Silesian]. NB: An art book and exhibition catalog in one, lavishly illustrated with artworks with the German original and the Silesian translation of a single aphorism at a single page with the illustration facing it. Translator: Jerzy Ciurlok. 246 A4-size pages.[7]
* Melon, Marcin. 2015. ”Kōmisorz Hanusik i Sznupok. Pō naszymu i po polsku!” [Police Detective Hanusik and Sznupok: In Silesian and in Polish](Ser: Seria z Zicherkōm [Series with the Safety Pin]). Kotōrz Mały: Silesia Progress. ISBN 9788394264376, 266 A5-size pages.
* Nebelik, Stanisław (also known as Fojerman). 2016. ”Do rymu po naszymy abo ślōnski misz-masz” [Rhyming in Our Language, or a Silesian Mix]. Kotōrz Mały: Silesia Progress. ISBN 9788394264369, 180 B5-size pages.
* Ojgyn z Pniokōw [Kosmala, Eugeniusz]. 2016. ”Ojgynowe gawyndy” [Eugene’s Tales] (Vol 2, ze audio na szkarcie Micro SD [With Recordings on the Attached Micro SD Card]). Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788365300058, 180 A5-size pages.
*Roczniok, Andrzyj, ed. 2016. Sztandard ślōnskij godki (kanōna pozbiyroł Roczniok Andrzyj) [How to Write Silesian in the Standard Manner (The Principles of Correct Writing Were Collected by Roczniok Andrzyj). Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788365300034, 134 A5-size pages.
*Stronczek, Anna. 2016. ”Ślōnskie scynariusze” [Short Plays in the Silesian Language]. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISBN 9788365300041, 76 A5-size pages. NB: Partly in Polish.
[1] Kanōna szrajbowanio ślōnskij godki (pp 1-9). 2009. ”Ślůnsko Nacyjo”. No 8(30), August. Zabrze: Ślōnsko Nacyjno Ôficyno. ISSN 1897-1717; http://szl.wikipedia.org/wiki/Wikipedyjo:%C5%9Alabik%C5%8Frzowy_szrajb%C5%8Dnek; http://www.dursmlodzi.org/slonsko-godka-w-pismie-pierwszy-darmowy-kurs-pisania-po-slasku/; https://www.facebook.com/standaryzacjaslonskijgodki/; Jolanta Tambor. 2010. Propozycje kodyfikacji ortograficznej śląszczyzny [Proposals on How to Codify the Spelling of the Silesian Language] (pp 83-92). ”Scjolingwistyka”, Vol 22-23. http://socjolingwistyka.ijp-pan.krakow.pl/images/mag_nr/nr_22_23.pdf; Kallus, Bogdan. ”Słownik gōrnoślōnskij gŏdki. Słownik górnośląsko-polski oraz polsko-górnośląski” [The Dictionary of the Upper Silesian Language: Polish-Upper Silesian and Upper Silesian-Polish]. Chorzów: Pro Loquele Silesian, Towarzystwo Kultywowania i Promowania Mowy Śląskiej, pp 9-12.
[2] Wikipedyjo:Prawidła zapisowańo, http://szl.wikipedia.org/wiki/Wikipedyjo:Prawidła_zapisowańo.
[3] Wikipedyjo:Ślabikŏrzowy szrajbōnek, http://szl.wikipedia.org/wiki/Wikipedyjo:Ślabikŏrzowy_szrajbōnek.
[4] List of Silesian-language books in standard orthography: Revision history. http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=List_of_Silesian-language_books_in_standard_orthography&action=history.
[5]http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=List_of_Silesian-language_books_in_standard_orthography&redirect=no.
[6]http://slonzoki.org/wp-content/uploads/2012/11/syniawa_fragm.pdf.
[7] http://issuu.com/freedomartprojects/docs/slonski_kafka_katalog_issuu.

Aleksander Lubina – urodzony 1955 w Stalinogrodzie, współzałożyciel Klubu Twórców Górnośląskich KARASOL, od 2015 r. emeryt, były nauczyciel języka niemieckiego (oraz w latach 80-tych innych przedmiotów ogólnokształcących) z prawie 40-letnim stażem pracy w szkołach i uczelniach na wszystkich poziomach kształcenia (podstawowe obu systemów, gimnazjum, liceum, uniwersytet); doradca i konsultant w wielu ośrodkach doskonalenia nauczycieli.

Publicysta edukacyjny, autor programów nauczania, projektów, skryptów, poradników, wykładów i referatów, śpiewnika. Germanista, andragog, regionalista, wykształcenie zdobywał i pogłębia w Polsce, Niemczech i Szwajcarii. Interesuje go współczesna edukacja, zwłaszcza dydaktyka wykorzystująca dostępną wiedzę o pracy ludzkiego mózgu, w tym zagadnienia operacjonalizacji celów, transfer, memoryzaja, kognitywizacja oraz wyrównywanie szans edukacyjnych.

Publicysta, tłumacz, prozaik, poeta. Pisze w językach polskim, niemieckim i śląskim. Tłumaczony na niemiecki, rosyjski, polski, śląski.

Laureat konkursu Gazety Wyborczej na jednoaktówkę po śląsku – 2016.

Nagradzany za osiągnięcia edukacyjne, sportowe i wojskowe.

Polecamy też książkę Aleksandra Lubiny:

https://edustore.eu/publikacje-edukacyjne/31-jezyki-bez-belfra-poradnik-dla-osob-uczacych-sie.html