Ôd Mōniki z Ameryki: Amerykańsko mamōna
Dolary, dolce abo zielōne (skuli tego, że dycki tukej rosnōm na drzewach), zowdy tak samo ponyntne do kożdego co jeszcze nie mioł ôkazji sie tym amerykańskim zielonym drzewkym potrzansnōć i pozbiyrać co mu tam na zola zleciało. Co Wōm byda dużo godać, pakujcie sie w Drimlajnery i sami sie przekonejcie jak sie zbiyro. Jo sie najfescij zdziwiōłach, że piyrszo instrukcjo kero zech dostała po wysiedniynciu z samolotu, to nie zapomnieć ô napiwku dō taksōwkorza. Niy ma sprawy, coś tam sie dociepnie do rōwności, zech sie miarkowała. Na szczynści uniknyłach honorowyj wpadki, jak mie ktoś szturchnōł, że to musi być przynajmnij 15% rachunku! Ô napiwkach w restauracyji nie czeba mi bōło przypominać, bo kożdy przynajmnij pora razy słyszoł amerykańsko fraza “keep the change”. Jakby nie bōło amerykańsko kinematografia skutecznie edukuje nos w amerykońskich realiach i po prowdzie to kożdy posiadacz teleôdbiornika mynij a wiyncyj (a przeważnie prowie wszyjsko) wie ô tym krōlestwie dolca. Ino szkoda, że przy ôkazji lechtor nie dodoł, że “zaczimej sie 18 dō 20 procyntōw” abo, że niy bōło zbliżynio na rachunek! I nigdy przenigdy nie widziałach żeby jakos aktorka godała “keep the change” swojij frizjerce!
To skōnd jo żech to miała wiedzieć?! Poszłach do fryzjerki i jeszczy przy ôkazji kozałach sie upiynkszyć wiynkszōm ilościōm dziurek w uchach a jak pedziala $35 dolcōw, to żech ij dała $35 dolcōw. Ani za fest dziynkuja nie pedziala, chocioż pryndzyj tako miło sie zdoła i cołkiym fajnie my sie pogodały. Ino że jo żech ô tym napiwku nie zapōmniała, jo żech nie wiedziała, że mōm go ôstawić! Gupie mi bōło jak żech wreszcie ôstala uświadomiōno, że dō kożdyj dupereli czeba (no możno nie czeba, ale tak tradycjo i dobre wychowanie nakazuje) doliczyć napiwek. Szłoby sie cało noc rozpisywać ô tym kaj i wiela wypado ôstawić , ale generalno zasada jest jedno: mynij niż 10 procyntōw, to sie ôbrażōm, wele 15 jeżeś średniakiym, a tak powyżyj 18 możesz być z siebie dumny. Chociożby z tego powodu cza sie czasym narobić przy tych pierōńskich dolarowych drzewkach. Ale to jeszczy nie koniec… Jak żech za bajtla pedziała ōumie, żeby mi dała złotek piōntka na ôranżada i ôblaty, to mi zowdy daa ôdliczōne co do grosza i lepij żebych nie stracila. Tukej sie możecie co do grosza abo raczyj cynta ôdliczyć ino na Alasce i sztyrych innych Stanach (a je ich tukej aż 51!). W kożdym innym nigdy niy wiysz wiela zapłacisz bo dō wszyjskygo doliczōny je podatek ôd sprzedaży. I ôn je we kożdym Stanie inkszy, bo kożdy Stan mo swoje federalne prawo i sie może robić, co mu sie podobo. Tyn podatek ôd sprzedaży jest doliczōny do rachunku dopiyro przy kasie, to bez znajōmości prawa podatkowego i genialnych zdolności matymatycznych lepij zowdy przygotować sie, że zapłocymy cosik wiyncyj nż bōło na nalepce abo na metce. Tak żech sie do tego przyzwyczajōła, że jak na torgu w Rybniku żech se chciaa szaty kupić, to żech sie sprzedowaczki spytała, eli by mi nie pedziała wiela to bydzie na kōniec. A metka wisiała jak byk!
Idzie sie w tym wszyjskim potracić i nieroz sie czowiek znerwuje, że mu drzwka dolarowe nie ôbrodziōły tela wiela powinny, ale zo to niy czeba łazić do roboty jak wszyndzie indzij 😉
Monika Zając

Monika Zając, frela z Orzeszo, kero piytnoście lot do zadku wykludziła sie do Ameryki, terozki frygo hamburgery zamiast rolady, a kej ino znojdzie wolno chwila pisze ô tym, co jij sie wydowo interesantne po drugij stronie Atlantyku.