Czamu Dykcjōnorz?
Po ślōnsku godōm wiyncyj jak piynćdziesiōnt lot a pisza kole piytnoście lot. Ale, czy to je rychtik po ślōnsku? Przeca ślōnskigo jynzyka ni ma. To możno to je po polsku, jak padajōm jedni, a możno po niymiecku, jak chcōm inksi? Słowo „kodyfikacyjo” (kodyfikacja) jo usłyszoł w roku 2008, jak zakłodali my „Danga”. Ôd tego czasu czakōm, aż mi keryś mōdrzejszy powiy, jako sie to mo godać po tym ślōnsku? Dyć czas ucieko, jo je coroz to starszy, tōż niy wiym, czy sie jeszcze tego doczkōm. Bezto zaczōn żech sōm „dziwać sie” z bliska na ta nasza godka. Jo niy ma jynzykoznawca, niy ma żech ani rechtōr, yno fojermōn na pynzyji po strzednij szkole. Niy byda sie wyrychloł, coby „tworzyć” jynzyk, abo godać ludziōm spod Ôpolo, abo spod Cieszyna, jako majōm godać, rzōndzić, mōwić, prawić po ślōnsku. Dyć przeca moga pokozać, jako u nas w dōma godało sie po ślōnsku. Beztōż zaczōn żech spisować roztomańte słowa ślōnski. Tak zebrało sie tego trocha, a zaczło mi sie to miyszać we Excelu, kedyś żech wykasowoł cołko baza danych, a musioł żech szukać kopijōw po znajōmych. Uznoł żech, że trza coś z tym zrobić. Tak trefiōł żech do Wojtka Orlińskigo, a Wojtek naszykowoł mi program, kaj moga wpisować te moji słowa.
Wpisuja te słowa już tak pora miesiyncy, a czym wiyncyj ich wpisza, to mi sie zdo, że mōm dalij do kōńca. Możno, jak bych wiedzioł na poczōntku, wiela z tym bydzie roboty, to bych sie tego niy bōł chytoł. Zdało mi sie, że mōm mocka słōw spisanych, a terazki, co wezna jedne słowo, to mi sie spōmni piynć inkszych, a cały czas tego przibywo. Po co to pisza? Chca pokozać, jako my w dōma godali po ślōnsku. Kożdy bydzie mōg sie podziwać, a znojść te rōżnice, ze swojōm godkōm. To mo być taki „namacalny” kōnsek tej naszej godki. Kożdy godo: u nas sie tak niy godo, u nas sie godo inakszy. Ale jako? Sam mosz pokozane, jako godo sie u mie we Rybniku, a pokoż, co u Ciebie je inkszego, możno zacznymy to jako skłodać do kupy, zortować, przebiyrać, aż na kōniec poskłodōmy tyn jynzyk. Jynzyk niy musi być „jednowariantowy”, niy trza wybiyrać miyndzy „dycko” a „zowdy”, styknie wiedzieć, że to sōm „regiōnalizmy”. Niy chca sie sam za fest wymōndrzać, niech sie tym zajmujōm roztomańte fachmany. Jo zapisuja yno słowa, a pokazuja, jako sie ich u nas ôdmiynio, a kaj kere słowo idzie wrazić do zdanio, abo co te słowo znaczy. Dykcjōnorz ni ma, ani nigdy niy bydzie „kōmpletny”. Sōm tam yno słowa, kere jo znōm, a kere mi sie spōmniōm. Cały czas dopisuja te słowa, poprawiōm, uzupełniōm, ale tyż wyciepuja felery. Chciołbych jeszcze możno kedyś dopisać miana (imiona, nazwiska) ôd ludziōw, zwierzōnt, kwiotkōw, państwōw, miastōw ze ôdmianami. Chciołbych tyż dać „liczebniki” (drugi, piytnostka, siedminoście) ze ôdmianami. Je tego tela, że ani niy myśla ô tym, wiela może trwać te wpisowani.
Kery mi pômogo to pisać? Hasła do Dykcjōnorza wpisuja sōm, jedynie Wojtek wpisuje miana po niymiecku. Chcioł bych tyż powpisować te miana po czesku a angelsku, ale na to trza ludzi, co dobrze znajōm te jynzyki, ale tyż ślōnsko godka, a poradzōm „wychytać” te rōżnice miyndzy „ściepać” a „ściepnyć”. Na czeski tłōmaczyła nōm trocha znajōmo Czeszka, za co sam chca podziynkować. Możno kery powiy, że to niy ma robota dlo jednego człowieka, a miało by to wpisować, te hasła, wiyncyj ludzi? Jo na dzisiej myśla, że byda to pisoł sōm. Jo to tak widza, tōż chca, żeby to było podle jednego mustra. Kaj je dwoje ludzi, to je piynć zdaniōw, a zaczyno sie haja. Kożdy może pisać, krytykować, ale do Dykcjōnorza jo se sōm byda wpisowoł hasła.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Na kōniec, jako idzie robić na Dykcjōnorzu? Idzie we wyszukiwarce wpisać słowo (na razie głōwnie po ślōnsku, abo po polsku, ale tyż trocha po czesku, niymiecku a angelsku), a w Dykcjōnorzu pokoże sie te słowo po ślōnsku (jak je wpisane). Idzie tyż wybrać ze spisu słowo ślōnski (czasowniki, rzeczowniki, przimiotniki, a inksze). Kożde słowo je przetłōmaczōne, podano je ôdmiana a na spodku sōm przikłady ze zdaniami.
Tōż prōbujcie, czytejcie, a piszcie, kaj znojdziecie felery.
email: support@dykcjonorz.eu
Fojerman
Autory Dykcjōnorza:
Stasiek Neblik, ps.”Fojerman” – Ślōnzok, fojermōn na pynzyji, autor ksiōnżki ”Do rymu po naszymu, abo ślōnski miszmasz” a autor „Dykcjōnorza Godki Ślōnskij”, człōnek DURŚ.
Wojtek Orlinski – Ślōnzok, z zawodu grafik, autor grafik po ślōnsku, wiceprezes DURŚ.