Bŏjki Hankowe dlŏ bajtli grzecznych i rozumnych (cz. 5 – Bŏjka ô gawrōnach)
Bŏjki te ôpedzioł nōm Hanek.
Aleksander Lubina ôpowiŏstkã Hankowã spisoł.
Ewa Wrożyna namalowoła piykne akwarele.
Mirosław Syniawa bŏjki na ślōnski tumaczōł.
Cz. 1: Bŏjki o kurce i ô kocie.
Cz. 2: Bŏjka ô kozie
Cz. 3: Bŏjka ô boczōniach
Cz. 4: Bŏjka ô yjzlu
Cz. 5, ôstatniŏ:
Bŏjka ô gawrōnach
Ôkropne larmo i bańtuch ôcuciyły gadzinã. Dziwne to, bo ô tym czasie kozy, ôwce, świnka, gyńsi i kurki rade suchały chwistkōw, wrodarek, młynŏrek, sztyrnadli, cukrōwek, kosōw, nō i mynij rade mazurkōw, szpŏkōw, pōjdziek, krasek, pluskew i kawek. Przi źwiynkach ptŏszyj muzyki gadzina ciyrpliwie czekała na Filipa. Za chwilkã przijdzie gospodŏrz. Bydzie wōniało świyżym sianym, zaszuszczy ziŏrnie i ôsucie sute do kŏrmikōw.
Dzisioj nic z tego. Ôkropny bańtuch i straszne larmo. Cojś przikrego, cojś ôszkliwego. Nic niy słychać. Jyno te ôszkliwe źwiynki chaje przi kŏrmikach. Pies po wachowaniu bez cołkõ noc zasużōł se na to, coby z rana pokimać, a sam cojś przikrego i niyspodzianego – hurma gawronōw… Halastra gawronów! Ôkropny bańtuch. Niy słychać przijymnych źwiynkōw zezimkowego rana.
Pyjter niyrŏd, bo ledwo ôko prziwar po sużbie w sypaniu. Świnia jak to świnia, chciała jeszcze pokimać. Ôwce zabeczały, kozy zameczały: nie ma źle. Dŏ sie strzimać. Gawrōny ôchrapociejōm. To je ważniyjsze. Zarŏzki śniŏdanie. Jak je rozwidniŏk, to je śniŏdanie. Zwyk je drugōm naturōm ôwce i kozy. I tela!
Przijdzie Filip, ôtworzi kozi chlywik i przegōni gawrōny. Jeszcze chwila, chwilka – z kuchnie wōniŏ damfowanymi kartŏflami.
Tak tyż sie stało. Filip wylŏz z dōmu, przeciōg sie, ziywnōł na głos. Wejzdrzoł rozweselōny na hurmã wrzaskotliwych gawrōnōw. Ôj, moc ich dzisioj, zamoc ich dzisioj. Klacknōł w rynce, gwizdnōł i przegōniōł chacharōw. Ziywnōł jeszcze rŏz, już ciszyj. Siōgnōł za dźwiyrze do sieni i wyciōng miseczkã mlyka z wodōm dlŏ Pyjtra, ziywnōł drugi rŏz i wyciōng kibel z gorkimi kartŏflami dlŏ świnki i ruszōł ku stodole, skōnd wziōn siano dlŏ tych, co beczōm i meczōm, ziŏrnie i ôsucie dlŏ gŏwiydzi i świnki. Siano do jaśli, ziŏrnie dlŏ kur i gyńsi do kŏrmikōw. Ôsucie wymiyszoł z kartŏflami i wsuł śwince do koryta.
Rozglōndnōł sie Filip ôpaternie, wybadoł kaj sie straciyły gawrōny? Nō i dobrze. Niych se przifurgnōm, kej gyńsi, kury, świnka, ôwce, kozy
i kot już sie najadły. Gawrōny wyzbiyrajōm resztki. Postoł Filip w wysiŏdce bez jednã chwilã, bez drugõ. Rozglōndnōł sie. Gawrōny niy przifurgnōm.
Poszoł Filip do masztalnie, wywiōd kōnia, zaprzōng go do siywnika. Musioł Filip jechać na pole pod las i zasiŏć ćwiklã. Czas bōł ôstatni na siōnie ćwikle. Gadzina ôdbytŏ. Gawrōny przegōniōne. Spuściōł Filip Paulka z lyńcucha, fōrtkã zawar. Bydzie Paulek wachowoł ôbyjściŏ przed takimi gościami, co sie ich niy prosiyło.
Jyn Filip z kōniym straciyli sie za ôkryntym, a sam przifurgły gawrōny. Siadły na dachu ôd stodoły. Ôbsiadły boczōnie gniŏzdo. Przeświadczyły sie, że Filipa niy ma. Wszczyny ôkropny bańtuch i straszne larmo. Cojś przikrego, cojś ôszkliwego. Sfurgły gawrōny na ziymiã i ôbsiadły karmidełka.
Na chwilã wszyjsko ucichło. Słychać było klupanie gawrōnich dziubōw i głosy ôd chwistkōw, mazurkōw, szpŏkōw, krasek, pluskew, młynŏrek i kawek w boczōnim gniŏździe, a ku tymu ôd wrodarek, sztyrnadli, cukrōwek, kosōw, co sie gniŏździyły w ôkolicy. Cicho było chwilkã krōciuśkõ.
Gawrōny wartko wyjadły resztki po kurzyntach, gyńsiach, kozach i ôwcach. Skończōł sie futer, zaczōn sie wrzaskot. Nic niy słychać. Jyno te ôszkliwe źwiynki chaje przi kŏrmikach. Jyno bańtuch, jyno larmo, jyno wrzaskot.
Schowały sie ôwce Helga, Ana i Gryjtka, Erna i Yma w chlywiku. Pyjter do kupy z Paulkym zgodnie schowali sie w budzie. Uciykły do kurnika kury. Gyńsi tyż sie kajś straciyły.
Na drugi dziyń wszyjsko sie powtōrzyło i na nastympny i nastympny.
Na placu rzōńdziyły gawrōny.
Niy czekały już, aż gadzina sie najy. Niy czekały na resztki. Nie czekały już, aż Filip straci sie za ôkryntym.
Z wrzaskotym sfurgowały hurmōm i przeganiały gospodŏrzy.
Co sam robić? Co sam robić? Niy poradziōł Paulek – Gawrōnōw było zamoc. Niy poradziōł Pyjter – Gawrōnōw było zamoc.
Filip tyż niy wiedzioł, co sam robić. Wystawiōł Filip nowy kŏrmik. Kŏrmik dlŏ gawrōnōw. Nasuł im ziŏrniŏ. Gorszyła sie gadzina. Dyć co inkszego Filip mioł zrobić.
Paul, Pyjter, kozy, ôwce, gyńsi i Karol i Karolina swōj rozum majōm i wiedziały, że gawrōny wydziubiōm ziŏrnie ze swojego kŏrmika i zajś bydōm larmować i zajś ôbsiednōm kŏrmiki ôd Filipowyj gadziny i zeżerōm jyj futer.
Wystawiōł Filip drugi kŏrmik. Drugi kŏrmik dlŏ gawrōnōw. Nasuł im ziŏrniŏ. Gorszyła sie gadzina. Dyć co inkszego Filip mioł zrobić. A Paulek, Pyjter, kozy, ôwce, gyńsi i kury swōj rozum majōm i wiedziały, że gawrōny wydziubiōm ziŏrnie ze swojich kŏrmikōw, a niyskorzij bydōm larmować i ôbsiednōm kŏrmiki ôd Filipowyj gadziny i zeżerōm jyj futer.
Nic niy zmiyniało zgorszynie chwistkōw, wroderek, młynŏrek, sztyrnadli, cukrōwek, kosōw, mazurkōw, szpŏkōw, pōjdziek, krasek, pluskew, kopciuszków i kawek.
Z daleka prziglōndały sie pōjdźka i pustułka. Były ździwiōne. Niy wiedziały, jak zrozumieć to, co dzioło sie w ôbyjściu ôd Filipa.
Gawrōny rzōńdziyły i tela.
Urzykoł Filip, urzykała gadzina, urzykali miyszkańce boczōniego gniŏzda. Jyno Berta niy urzykała, bo koryto połne, a chlywik bōł zawarty.
Kōniec