Ślōnzoczki i Ślōnzoki XXI wieku
Aleksander Lubina
Ślōnzoczki i Ślōnzoki XXI wieku
Pan Bronisław Wątroba 18 stycznia 2022 utworzył druga edycje edycjo II ankiety. „Ślōnzoczki i Ślōnzoki XXI wieku” i zaprosił do niej pisząc:
„Roztomiyli moji – już drugi roz zrychtowano je we ty grupie tako prawie ankieta. GUS jeszcze niy podoł wiela nos zrachowoł we łōńskorocznym registrze, dyć czas je prawie ku tymu, coby sie tako zabawić prōmocyjnie, coby choć wirtualnie pokozać tych niepoślednich Ślōnzokōw XXI wieku.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Ankieta potrwo ôd dzisioj do 7 lutego.
Zaproszōm do zabawy i klikanio na te kandydatury kere mocie we zocy i chcecie je wspiyrać swojim głosym.”
Ankietę znajdujemy pod:
https://www.facebook.com/groups/pszociele
Skorzystałem z możliwości i i zaproponowałem Jürgena Gretschela oraz dr Przemysława Wiatera – szlachetne osobowości z wielkiego Dolnego Śląska.
Proszę zagłosujcie na nich.
Poniżej przedstawiam osoby zmarłych już niestety kandydatów do pośmiertnego uhonorowania.
Jürgen Gretschel urodził się 7 marca 1941 r. w Liegnitz. Zmarł nad ranem 23 października 2016 roku. Był autochtonem, prawdopodobnie najstarszym rodowitym legniczaninem. Mimo narodowości niemieckiej nie opuścił swojego rodzinnego miasta, pozostał tu z dziadkami.
W 1945 roku Jego miasto znalazło się w granicach Polski. Mimo licznych problemów oraz możliwości opuszczenia Legnicy, nie uczynił tego. Do 1971 r. był bezpaństwowcem narodowości niemieckiej, z kartą stałego pobytu w Legnicy, co nie ułatwiało mu życia. Ukończył szkołę podstawową nr 9 z niemieckim językiem wykładowym. Mimo trudności językowych w roku 1959 ukończył z wyróżnieniem Technikum Samochodowe w Legnicy. W 1972 r. ukończył dwuletnie Studium Turystyki i Przewodników Wycieczek Zagranicznych, a w roku 1975 Studium Ekonomiki Transportu. (…) AL
Od 1981 roku włączył się także w życie społeczne nie tylko Legnicy, ale także całego Dolnego Śląska. Nie poszedł na współpracę z Służbą Bezpieczeństwa, co uniemożliwiło mu prowadzenie wycieczek zagranicznych. Włączył się wówczas we współpracę z harcerstwem i PTTK. Uczył młodzież historii Dolnego Śląska i miłości do ziemi ojczystej. Stał się dla nich żywym przykładem miłości do swojego „heimatu” i „heimatstadt”. W 1993 r. wspólnie z Iloną Kuczerenko powołał do życia dziecięco-młodzieżowy zespół taneczny „Złoty Lew”. (w Legnicy jest jeden lwów Kalde – AL.)
Znalazł się w trójce organizatorów budowy w Złotoryi pomnika profesora legnickiego uniwersytetu – Walentyna Trotzendorfa, pochowanego w podziemiach legnickiego kościoła pw. św. Jana Chrzciciela.
Wielokrotnie prowadził wykłady dotyczące mniejszości niemieckiej w Polsce w Centrali Federalnej Kształcenia Politycznego w Berlinie (m.in. na tematy: „Historia sześciu miast Łużyckich”, „Przymusowe osiedlenia Łemków i Ukraińców na Dolnym Śląsku”, „Historia kościoła ewangelickiego w Legnicy”, „Stosunki polsko-niemieckie na przestrzeni wieków”).
W latach 1999-2000 brał udział w reformie szkolnictwa, gdzie przeforsował wprowadzenie w szkołach gimnazjalnych i średnich przedmiotu dotyczącego wiedzy o regionie. Z jego udziałem powstały filmy oświatowe m.in. „Nie zostałem wypędzony” – TV Wrocław i „Jeden kraj, dwa narody” – TV Japan.
W chwilach wolnych Jürgen Gretschel zajmował się modelarstwem związanym z historią rozwoju żeglugi. Ten rodowity legniczanin brał udział w 27 wystawach modelarskich nie tylko w Polsce, ale także poza granicami kraju. Oprócz Legnicy wystawiał swoje modele m.in. w: Wałbrzychu, Świdnicy, Ossolinemum wrocławskim, Chojnowie oraz w Lauchammer i Senftenbergu. Zawsze podkreślał, że jest legniczaninem.
Jego ogrom wiedzy historycznej, umiejętność przekazania jej w sposób niezmiernie ciekawy oraz otwartość na Polaków, zwłaszcza na młodzież spowodowały, że w 2016 r. wygrał plebiscyt na „Osobowość Roku 2016”.
Jürgen Gretschel od lipca 1959 r. do 1991 r. związany był z Przedsiębiorstwem Komunikacji Samochodowej w Legnicy, pracując w nim na stanowiskach: mechanika, brygadzisty, kierownika działu przewozów towarowych, zastępcy dyrektora PKS w Legnicy. Kolejne 15 lat kierował placówką terenową PKS w Złotoryi. W latach 1981–88 był także przewodniczącym Rady Pracowniczej PKS, równocześnie był wiceprezesem Rady Okręgowej w Zielonej Górze oraz członkiem Krajowej Rady Pracowniczej w Warszawie.
W 1991 r. założył Niemieckie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne w Legnicy, później został współzałożycielem Związku Niemieckich Towarzystw Społeczno–Kulturalnych w Polsce. Był członkiem PTTK i przez długie lata przewodnikiem turystycznym. Związał się także z harcerstwem, współprowadząc drużynę harcerską im. Heleny Marusarz. Aktywnie też działał w stowarzyszeniu „Pamięć i Dialog”.
Za zasługi w pracy zawodowej – wyróżniony został „Srebrnym Krzyżem Zasługi”. Za aktywność twórczą na rzecz porozumienia między narodami otrzymał tytuły i odznaki – „Zasłużony dla Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce”, „Zasłużony Działacz Kultury” oraz złotą „Odznakę Związku Legniczan w Niemczech”.
https://portal.legnica.eu/aktualnosci/jrgen-gretschel-nie-zyje,4859,1,6.html
(…) Od 1981 roku włączył się także w życie społeczne Legnicy i Dolnego Śląska. Współpracował wówczas z harcerstwem i PTTK. Uczył młodzież historii Dolnego Śląska i miłości do ziemi ojczystej. Stał się dla nich żywym przykładem miłości do swojego „heimatu” i „heimatstadt”.
Wielokrotnie prowadził wykłady dotyczące mniejszości narodowych w Polsce w Centrali Federalnej Kształcenia Politycznego w Berlinie („Historia sześciu miast Łużyckich”, „Przymusowe osiedlenia Łemków i Ukraińców na Dolnym Śląsku”, „Historia kościoła ewangelickiego w Legnicy”, „Stosunki polsko-niemieckie na przestrzeni wieków”). (…)
Był znanym, lubianym i cenionym miłośnikiem historii miasta, Śląska i Polski. Jego ogrom wiedzy źródłowej i talent wygłaszania porywających gawęd historycznych zjednywał mu powszechny szacunek, sympatię i uznanie – w 2016 r. wygrał plebiscyt na „Osobowość Roku 2016”. Z wydawnictwem „Edytor” przygotowywał do druku książkę o historii Śląska, jego kulturze, obyczajach. Duży rozdział w niej poświęcony został kuchni regionalnej, której Gretschel był legendarnym znawcą i smakoszem. Książka ukaże się w pierwszej połowie 2018 r. (Do nabycia w Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej – AL.)
https://pamiecidialog.pl/jurgen-gretschel-najstarszy-rodowity-legniczanin/
http://wochenblatt.pl/pl/tag/juergen-gretschel/
Przemysław Wiater
(…) 17 listopada 2020, w wieku 61 lat zmarł dr Przemysław Wiater historyk sztuki, kustosz dyplomowany, dyrektor Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze. Autor wielu publikacji z zakresu historii Dolnego Śląska, a szczególnie dziejów Karkonoszy i Gór Izerskich. Członek Kapituły Sudeckiego Bractwa Walońskiego. Człowiek honorowy Gildii Przewodników Sudeckich. Swoim zaangażowaniem i pasją, sprawiał, że mieszkańcy regionu chętniej interesowali się historią. (…)
Dr Przemysław Wiater z zawodu był historykiem sztuki, dyplomowanym kustoszem. Przez wiele lat był pracownik Domu Carla i Gerharta Hauptmannów w Szklarskiej Porębie, oddziału Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze. Wykładał w Wyższej Szkole Menedżerskiej w Legnicy.
Jego zaangażowanie w odkrywanie historii regionu a zwłaszcza Szklarskiej Poręby było bezcenne. Był autorem kilkudziesięciu świetnych publikacji z zakresu historii Dolnego Śląska, a szczególnie dziejów Karkonoszy i Gór Izerskich. Swoim zaangażowaniem, pasją, sprawiał, że mieszkańcy regionu chętniej interesowali się historią. Odszedł człowiek o ogromnej wiedzy, którą tak chętnie się dzielił.
Członek Kapituły Sudeckiego Bractwa Walońskiego. Członek honorowy Gildii Przewodników Sudeckich im. W.E. Peuckerta. Rycerz nieformalnego Towarzystwa Zamku Wieczornego. Pomysłodawca Izerskiego Biegu Retro i Rajdu Flanela.
Przez kilka kadencji – również w tej obecnej – pełnił funkcję radnego Rady Miejskiej w Szklarskiej Porębie.
W lutym 2020 roku objął stanowisko dyrektora Muzeum Karkonoskiego.
https://www.karpacz.pl/zmarl-dr-przemyslaw-wiater-5739/n
Przemysław Piotr Wiater (…) Wieloletni pracownik Domu Carla i Gerharta Hauptmannów w Szklarskiej Porębie. Autor kilkudziesięciu publikacji dotyczących historii Dolnego Śląska, zwłaszcza Karkonoszy i Gór Izerskich. (…)
Doktor nauk humanistycznych, historyk, historyk sztuki, kustosz dyplomowany, wieloletni pracownik Domu Carla i Gerharta Hauptmannów w Szklarskiej Porębie, a następnie dyrektor Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze. Autor kilkudziesięciu publikacji z zakresu historii Dolnego Śląska, a szczególnie dziejów Karkonoszy i Gór Izerskich. W monografiach przedstawił dzieje walońskich poszukiwaczy minerałów i kamieni szlachetnych, dawnych zielarzy – laborantów, postać Ducha Gór, początki hutnictwa szkła czy fenomen karkonoskiej kolonii artystów. Kanclerz Sudeckiego Bractwa Walońskiego, człowiek honorowy Gildii Przewodników Sudeckich im. Willa-Ericha Peuckerta i Towarzystwa Izerskiego. Pomysłodawca narciarskich zawodów retro. Chętnie wędruje po różnych górach, bibliotekach i archiwach.
https://historiaposzukaj.pl/nasi_autorzy,1375,autor_przemyslaw_wiater.html
