Propozycja wytycznych programowych nauczania języka śląskiego i kultury śląskiej
Prezentujemy roboczą wersję “Propozycja wytycznych programowych nauczania języka śląskiego i kultury śląskiej”, czyli szkic podstawy programowej nauczania śląskiego. Dokument przygotowany w głównej mierze przez Dorotę Kozioł Żurawską, Marcina Melona i Rafała Szymę w prezentowanej formie jest już po cyklu konsultacji ze środowiskami nauczycieli. To jednak wciąż oddolna inicjatywa powstała w ramach przygotowań do możliwego objęcia śląskiej mowy systemową ochroną państwa i otwarciem drogi do jej nauczania w szkołach.
Autorzy tak piszą o jej celu:
“W sytuacji, w której oficjalny status języka śląskiego w Polsce wydaje się realną możliwością, zespół edukacyjny działający pod egidą Rady Języka Śląskiego podjął się przygotowania niniejszej propozycji wytycznych programowych nauczania języka śląskiego. Zdaniem twórców jest to wstępny krok, którego główne cele to:
1. Stworzenie punktu odniesienia, który doraźnie zastąpi brak podstawy programowej języka śląskiego. Jego adresaci to przede wszystkim osoby, które już teraz potrzebują takiego wsparcia: śląscy aktywiści, nauczyciele, osoby prowadzące zajęcia języka śląskiego i edukacji regionalnej z elementami języka śląskiego oraz ci, którzy tworzą śląskojęzyczne materiały edukacyjne.
2. Zaproszenie do prac nad kolejnymi wersjami dokumentu oraz do dyskusji o nauczaniu języka śląskiego zaangażowanych nauczycieli i aktywistów. Twórcy zdają sobie sprawę, że w wielu miejscach nauczanie języka śląskiego odbywa się od lat, na przykład w ramach zajęć edukacji regionalnej, działalności izb regionalnych, teatrów, kółek zainteresowań i in. Wymiana doświadczeń, stworzenie bazy materiałów źródłowych i edukacyjnych, wypracowanie wspólnych praktyk i wyjście z rozproszenia, zatomizowania śląskojęzycznej działalności edukacyjnej to ważny krok na drodze do stworzenia systemowego nauczania języka śląskiego.
3. Stworzenie punktu wyjścia dla prac nad podstawą programową nauczania języka śląskiego w razie uznania jego oficjalnego statusu przez polskie państwo, czy to po uwzględnieniu w stosownej ustawie śląskiej mniejszości etnicznej, czy też po nadaniu językowi śląskiemu statusu języka regionalnego. To ważne, by podstawa programowa powstawała z udziałem samych Górnoślązaków; niniejszy dokument ma być oddolnym głosem w tej sprawie.
Twórcy niniejszego dokumentu oddają go w ręce czytelników z wiarą, że wspólnymi siłami uda się nam – społeczności górnośląskiej – rzetelnie przygotować do systemowego nauczania języka śląskiego: zarówno w obecnej sytuacji, jak i na okoliczność wejścia naszej mowy do górnośląskich szkół.”
Plik podstawa_propozycja_dokument_styczen2025
Projekt „Edukacja Regionalna na Śląsku” sfinansowano z dotacji Ministerstwa Edukacji Narodowej – umowa MEN/2024/DKO/2265