Ôd Mōniki z Ameryki: Amerykańsko sużba zdrowio
Miałach mało przerwa ôd pisanio do Wachtyrza, bo cosik mie tyż zmōgło, wiycie, to ta pora roku, kiedy kożdy abo chyrlo abo smarko abo w kościach łomie, a co poniyktōrzy już zaczynajōm narzekać na wiosynne alergie. Przy ôkazji podōm Wōm przepis na moja mikstura, kero działo na kożdo choroba i je cołkym naturalno. Przepis jest prosty; ciepłe mlyko ze swiyżym przeciśniyntym czosnkym. Ciynżko to bez gardło przełazi i czasym cza sie porzōndnie postarać, coby to zaroz z brzucha nazot niy wylazło tōm samōm drogōm, ale działo za kożdym razym. I jeszcze dobrze by było za dwa grejfruty ciopnōc i na drugi dziyń rezultat gwarantowany!
Tukej to take naturalne przepisy i mikstury fest sie przidowajōm, bo wszysko co jest zwiōnzane ze sużbōm zdrowio je pierōńsko droge i cza sie ô siebie dbać, coby nie czeba było do dochtora łazić. Wszysko tu je blank inakszyj niż we Polsce i sōm roztomaite ôpinije czy jest lepij czy gorzij, ale żodyn nie musi czekać na ôperacyjo kolana 5 lot, jak moja własno mamulka. Take historyje, wiela fto musi czekać na ôperacyje, kożdy słyszoł na swoim placu i niy musza Wōm ô tym godać. I tyż wiadōmo, że te co majōm kupa szmalcu mogōm z nowym kolankym se fikać już za miesiōnc, ino w takim razie kaj sōm te skladki na publiczno sużba zdrowio, kere moja mama ôdprowadzała bez tela lot? Fest mie to nerwuje i to, że tela we tym wszyskim polityki, a pacjynt zowdy na ôstatnim placu. No ja, jak je w Polsce, sami wiycie abo sie pryndzyj czy poźnij poznocie.
W Ameryce ni ma publicznyj sużby zdrowio, wszysko jest prywatne, ale kożdy musi mieć ubezpieczynie zdrowotne. Jak wypełniōmy rozliczynia podatkowe, to muszymy sie prziznać, czy my sōm ubezpieczyni, a jak ftoś sie wyłōmie to musi zapłacić kara. Pryndzyj tak niy było i kupa Amerykańcōw ubezpieczynia niy miała i abo płacili za dochtora prosto z kapsy, abo do dochtorōw nie łazili, a jak sie coś naprowda poważnego dzioło i szpital ich musioł przyjōnć dostowali take rachunki, że i tak zarozki złazili z tego Świata z atakym serca. Bo tukejszo sużba zdrowio może i je najlepszo na Świecie, ale za to na zicher je najdroższo na Świecie. Do tego, że co miesiōnc sie płaci składka dochodzōm jeszcze dodatkowe ôpłaty, kere czeba uregulować, coby ubezpieczynie wogōle zaczyło cojś płacić. Je to fest skomplikowane i niy byda Wōm tukej robić wykładu, ale sprowadzo sie do tego, że im wyższo składka miesiynczno, tym niższe te wspomniane ôpłaty dodatkowe. I vice versa.
Pewnie Wos ciekawi, czy to wszysko prowda, co pokazujōm w Dr. Hausie abo we innych medycznych serialach? I powiym Wōm, ze na tyla wiela sama mōm doświadczynio jako pacjynt i tyż jako mama małych pacjyntōw, to wszysko było zawsze na piōntka z plusym. Jak żech poczebowała specjalisty, to mie dochtor piyrszego kōntaktu umawioł z tym najlepszym we ôkolicy i ino mi dzwōnili kaj i o keryj mōm przijechać na wizyta. Nie musiałach na szczynści jeszcze wymiyniać stawōw, ale tukej to kwestio kilku tygodni i idzie iś do tego, kery je nojbliżyj abo poszukać jeszcze lepszego kajś dalij. Na dodatek wszyske usugi sōm na wysokim poziomie, bo jak kery cojś sknōci, to zaroz idzie fejsbukym w Świat i już do takigo dochtora żodyn nie przijdzie. Mōj mały Erich zaliczoł już pora pobytōw w lazarycie (Anioł Strōz/Wachtyrz wziōn se wolne!) i we kożdyj, fest przeca stresujōncyj sytuacji, nie musiałach sie miarkować jak to bydzie, co mu bydōm robić, ani czy byda mogła z nim ôstać we szpitalu. To jest normalne, że rodzic śpi na łōżku koło dziecka, dostowo czysto pościel i posiłki ze szpitalnyj restauracji. Dochtor wszysko sto razy tłumaczy; co sie bydzie dzioło, jakie lyki bydōm podowane i czego sie idzie spodziywać w trakcie lyczynio. A i potym nie ma co sie nerwować jak przychodzōm rachunki ze szpitala, bo zawsze sōm wspōmogane belejakimi fundacjami i jak sie nie jest fest bogatym, to pomogajōm w pokryciu tych wszyskich kosztōw.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Wszyske pracowniki sużby zdrowio sōm tukej wynogrodzani bardzo dobrze i nigdy żech jeszcze niy słyszala ô strajku pielyngniarek abo rezydyntōw. Ale tyż czeba brać pod uwaga, że studia tukej sōm płatne i take mode dochtory sōm przeważnie zadłużyni na setki tysiyncy dolarōw! Godōm poważnie. Setki tysiyncy! Wiync jakby sie potym nie udało porzōndnie zarobić, to tyż żodyn by takim dochtorym tukej nie chcioł ôstać. Dyplōmowane pielyngniarki tyż niy majōm co narzykać, bo już te stawiajōnce piyrsze kroki w zawodzie zarobiajōm wiyncyj niż menadżer we banku. Wiym to na pewno, bo sama robia we banku i już niejedyn pasek ze wypaty żech tu widziala. Jak sie tukej zoboczy jakoś modo dziołszka we wypasiōnym Mercolu, to wiadōmo, że pielyngniarka. A że dobrze sie zarobio, to tyż sie ta robota szanuje i korzysto na tym pacjynt, kerym zajmujōm sie nieprzerobiōne, zadowolōne dochtory i pielyngniarki. Zresztōm tukej naprowda nie ôpłaci sie żodno hałtura, bo procesy prawne przeciwko lazarytōm i dochtorōm idōm w miliōny dolarōw i przeważnie kōńczōm kariera medyczno pozwanego.
Kożdy medal mo dwie strōny i sama niy wiym, czy wolałabych sie lyczyć w Polsce, kaj sie naczekōm na pomoc, ale sie niy byda musiała miarkować rachunkym, czy tukej, kaj mie gibko postawiōm na nogi, ale rachunek może mie z nich nazot zbić… Summa summarum; trzimejmy sie zdrowo!
Monika Zając
Monika Zając, frela z Ôrzeszo, kero piytnoście lot do zadku wykludziła sie do Ameryki, terozki frygo hamburgery zamiast rolady, a kej ino znojdzie wolno chwila pisze ô tym, co jij sie wydowo interesantne po drugij stronie Atlantyku.
