Kaj szukać wiadōmości ô gŏdce w internecie

Niy ino na Wachtyrzu idzie znojś ciekawe teksty po naszymu i ô naszyj gŏdce. We internecie mogymy trefić na dziesiōntki ôpracowań, tekstōw, artykułōw i inkszych. Niy starejcie sie, iże w nich stoji napisane „polskie gwary” abo „gwara śląska”. Chociŏż dzisiej nŏs szterujōm take słowa, to nic niy poradzymy, że kedyś ône były powszechne. Postrzōd publikacyji dostympnych pod linkami nojwiyncyj je starych tekstōw z lŏt 1850-1939, tōż idzie wartko i prosto sie dowiedzieć, jak ta nasza gŏdka wygōndała piyrwyj.

Gramatyka:

• Bemerkungen über die Mundart der polnischen Niederschlesier – Robert Fiedler, 1844
• Über die Oppelnische Mundart in Oberschlesien – Lucjan Malinowski, 1873
• Studyja śląskie – Lucjan Malinowski, 1882
• O mowie polskiéj w dorzeczu Stonawki i Łucyny w Księstwie Cieszyńskim – Jan Bystroń, 1885
• Wörterbuch der Oberschlesischen Sprache (Grammatik) – Wolfgang Lazik, 2011

Słowniki:

• Nauka sztuki położniczey dla niewiast w kraiach królewsko-pruskich (ôd strōny 390 słownik polsko-ślōnski) – Poznań, 1821
• Wiadomości o ięzyku polskim w Szląsku i o polskich Szlązakach – Jerzy Samuel Bandtkie, 1821
• Dziennik Górno-Szlązki (małe słowniczki w nōmerach 77, 82, 83 i 84 – Bytōm, 1849
• O mowie polskiéj w dorzeczu Stonawki i Łucyny w Księstwie Cieszyńskim s. 85-108 – Jan Bystroń, 1885
• Zaranie Śląskie 1/1929 s. 41, 2/1929 s. 101, 3/1929 s. 160, 1/1930 s. 43 – Cieszyn 1908-1939
• Atlas Językowy Śląska – Alfred Zaręba, 1969-1996
• Słownictwo polskich gwar Śląska na terenie Czechosłowacji s. 51-82 – Jan Basara, 1975
• Słownictwo pisarzy cieszyńskich XVIII wieku – Jadwiga Wronicz, 1992
• Wörterbuch der Oberschlesischen Sprache – Wolfgang Lazik, 2011

Teksty ślōnske gŏdane:

• O mowie polskiéj w dorzeczu Stonawki i Łucyny w Księstwie Cieszyńskim s. 76-84 – Jan Bystroń, 1885
• Przysłowia, przypowieści i ciekawsze zwroty językowe ludu polskiego na Śląsku, w księstwie Cieszyńskiém – Andrzej Cinciała, 1885
• Pieśni ludu polskiego z okolic Cieszyna – Andrzej Cinciała, 1885
• Powieści ludu polskiego na Śląsku – Lucjan Malinowski, 1899
• Listy polskie śląskie z XVI wieku (ôstatni list je pisany po ślōnsku) – Pamiętnik literacki 1902
• Wybór polskich tekstów gwarowych s. 1-33 i 73-81 – Kazimierz Nitsch, 1929
• Język polski 5/1956 s. 364, 4/1958 s. 298, 3/1961 s. 207, 4/1963 s. 259
• Słownictwo polskich gwar Śląska na terenie Czechosłowacji s. 44-50 – Jan Basara, 1975
• tuudi.net kludzi wykŏz artykułōw naukowych ô gŏdce, Ślōnzŏkach i jejich kulturze

Literatura piyknŏ:

• Polák w Śląsku lebo dwá wachtárze w jednej dziedzinie – Edward Świerkiewicz, 1856
• Wesele Górali Istebniańskich – Jerzy Probosz, 1939
• Iste Roki – Ernest Farnik, 1908
• Pańszczorze czyli Wesele śląskie – Jan Szuścik, 1913
• Zaranie Śląskie:
  Karol Gil „Cygon i farorz” – 1/1907
  Fedyr „Jyndrys” – 1/1908
  Jan Łysek „Jasiyń” – 2/1909
  Jan Łysek „Śpiący zastęp” – 3/1910
  Paweł Zawada „Kometa” – 2/1929
  Paweł Zawada „Kolera” – 2/1929
  Pamiętnik Gajdzicy „Dlo pamięci narodu ludzkiego” – 3/1930
  Jan Łysek, Monolog – 4/1930
  Jerzy Probosz „Biydno Wilija” – 3/1931
  Paweł Zawada „Gon we Wilijym” – 1/1932

Etnografijŏ:

• Listy z podróży etnograficznej po Szląsku – Lucjan Malinowski, 1871

Literatura ślōnskŏ niy po ślōnsku:

Teksty napisane po polsku ze ślōnskimi lokalnymi wpływami.

• Officina ferraria, abo huta y warstat z kuźniami szlachetnego dzieła żelaznego – Walenty Roździeński, 1612
• Ordunek Gorny 1528

Niydostympne w internecie publikacyje, kere dobrze znać:

• Dialekt sulkowski – Feliks Steuer, 1934
• Z naszej źymjy ślunskej – Feliks Steuer, 1935
• Ostatni Gwojźdźaurz – Feliks Steuer, 1935
• Die Slavischen Dialekte Oberschlesiens – Reinhold Olesch, 1937
• Dialekty polskie Śląska – Kazimierz Nitsch, 1939
• Z badań nad przeszłością dialektu śląskiego. Der hoch- und plattpolnische Reisegefährte, 1804 – Stanisław Rospond, 1948
• Gwara Schodni i okolicy – Piotr Gołąb, 1955
• Der Wortschatz der polnischen Mundart von Sankt Annaberg – Reinhold Olesch, 1958
• Polskie teksty gwarowe z ilustracją dźwiękową – Zenon Sobierajski, cz. 1 Gwary śląskie, 1960; cz. 2 Śląsk – Wielkopolska, 1961
• Śląskie teksty gwarowe – Alfred Zaręba, 1961
• Dialekt głogówecki – Feliks Pluta, cz. 1 Fonetyka, 1963; cz. 2 Słowotwórstwo. Fleksja. Teksty gwarowe, 1964
• Gwary powiatu niemodlińskiego – Walenty Dobrzyński, cz. 1 Fonetyka, 1963; cz. 2 Morfologia, teksty gwarowe, 1967
• Teksty języka mówionego mieszkańców miast Górnego Śląska i Zagłębia – Władysław Lubaś, 1980
• Gwara śląska – świadectwo kultury, narzędzie komunikacji. – Tambor, Wolińska, Szkudrzyk, Urban, 2000; cz. 2 Teksty – 2002
• Ślabikŏrz niy dlŏ bajtli abo lekcyje ślōnskij gŏdki – Mirosław Syniawa, 2010
• Słownik frazeologizmów i typowych połączeń wyrazowych w gwarach śląskich – Lidia Przymuszała, 2013
• Ty bestya, ty kamelo. Agresja językowa w polszczyźnie śląskiej (1845-1938) – Małgorzata Iżykowska i Aleksandra Starczewska-Wojnar, 2015
• Słownik gōrnoślōnskij gŏdki – Bogdan Kallus, 2015