Francek Fyrtok 20.03.1921
Wachtyrz prezyntuje ślōnske artykuły ze starych cajtōngōw przepisane do alfabetu ślabikŏrzowego. Trzeba je rozumieć we kōntekście historycznym i niy przedstawiajōm ône ôpiniji ôd redakcyje.
Kochany Hanysie!
Choć baba, jak to ludzie padajōm, jest dwa razy brzidko, to jo padōm, iże baba jest mōndrym stworzyniym. Mie bez tyn przikłod, wszystke libsty i znajōmki pisały, iże głosować bydōm za Polskōm. Bo nasze dziouchy i kobiety sōm mōndre nie jyno lo siebie ale lo całego narodu. Lo ôjcōw, braci i szacōw. To jes po chrześcijańsku.
Zaś Niymki sōm mōndre, ale jyno lo siebie. Ône sōm take samojedniki i robiōm polityka samolubno. Teroz yntynta wziyna Niymcōm kyns landu i wielke miasta jak Düsseldorf, Dujisburg i insze, bo nie chcōm zapłacić 226 miliardōw w złocie. Yntynta zabiere im jeszcze wiyncej landu. Ale kto to sprawił tego nie wiesz. Sprawiły to Nimki. A było to tak:
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Pamiyntosz jak przed wojnōm Niymki chciały sie wydać jyno z murzinami. Lo Niymki dostać murzina za chłopa jest nojwiynkszym szczyńściym. Ale teroz po wojnie zabrakło na Niymcach murzinōw, bo Niymcy już nie majōm nic do szukanio w Afryce, tōż chytre Niymki medykowały tak: nojlepiej zbuntować cały narōd nimiecki, co by nie zapłacił yntyncie, to yntynta ôbsadzi murzinami niymiecki land. Tak sie też stało. Yntynta ôbsadziła wojskiym inglickim i francuskim niymiecki kraj, a bez lato bydōm murzini, bo tak było bez wojna i po wojnie. I tak chytr Niymki dostanōm sie do swojich murzinōw.
A wojok murziński jest fajny wojok, bo jak mo urlop to se chodzi in civil.
Niymcy już zwożōm ymigrantōw, jyno nie prziwieźli jeszcze żodnej ymigrantki. Ulitzka skiż tego sie gorszy na Urbanka, a Urbanek na ks. Nieborowskego, co już ksiyndzym nie jest, bo sie już wypisoł. Kedy sie Ulitzka wypisze tego nie wiym, ale pojedzie sie do Nieborowskego poradzić.
Jo bych sie też gorszył jakby nasze ymigrantki nie przijechały. Nasze ymigrantki muszōm tu ôstać aż po Wielkanocy bo muszōm z tobōm Hanysie i zymnōm iżś na starczyne weselisko.
Lysecki farorz chciołby być Fyrtokiym, ale już jest stary. Bo ci w klosztorze lyseckim chcioł robić polityka plebiscytowo z naszymi kobietami i kołoczym i kawōm. Nasze dziouchy i kobiety sōm jednak mōndrzejsze i głosować bydōm za Polskōm. Lysecki farorz też mo lewo rynka. Jest niōm Jantōnia Mielimōnka ze Suminy z pod lasu. Ôna już teroz lepsze prawi kozanie ôd farorza. Co to bydzie za rok! To farorz bydzie jej lewōm rynkōm. Ôna wyzywo na Polsko i pado iże głosować bydzie jyno z Manusiym Kosteczkōm. Czy se pojdōm na głosowanie per klinke, tego nie wiym. Downiej, kedy Jantōnia miałōm jeszcze wszystke zymby, to se tak z Maniusiym K. czynsto chodzili. Downiej padało sie tak: nie ma lot nie ma rozumu, a teroz: lata poszły, rozum w… gymbie. Jak sie nie mysli ô Jantōnie M. to w Suminie wszystke dziouchy sōm gryfne jak raszki. Jyno niekedy chłopcy sōm tak mōndrzi jak ceglorz. Bez tyn przikłod Alojs Tōmiczek jak z Wejissym kurzi cygara, myśli iże skoro bydzie przi Niymcach, cegły bydōm mu rōść na ôlszach. Tak samo Jantōń Burda. Jo bych tam za Wejissowa cygara nie głosowoł za Niymcami. Tak pewnie mysli i Karlik Tōmiczkōw, bo to porzōndny karlus. – I w Gōrkach sōm porzōndni ludzie choć hajimatrojōw majōm. W pszynicy zawdy sōm plewy. Te plewy sie wyrzuci po plebiscycie. Postarajōm sie ô to dziouchy. – We Pstrōnżnej farorz se wystrzelił sōm na wiwat i potym padoł iże Polocy zrobili na niego zamach. Ôn to zrobił, bo chcioł mieć ferye. To miglanc jak wtedy z tym rewolwerym pod westōm, a padoł iże nie mo rewolweru. W Golejowie dostali Niymcy na golizna i niejedyn przewrōcił sie dopiero w Rybniku.
Po plebiscycie i po poście pojda do kożdej wsi na Ślōnsku i wytańcza wszystke dziouchy bo to bydzie lo nos wielki rok. Wezna se tyn kapudrok co na głosowanie, ażeby nasze ślōnske dziouchy godnie uczcić. Moja nowo fotografio, jak widzisz, jest dobro, jyno bartpōmady na niej nie widać. Moje dziouszki też sōm dobrze sfotografowane. Tak se pojdziymy głosować za Polskōm.
Francek Fyrtok.
