Forschery diskutujōm we Heidelbergu ô Oberschlesien/Gōrnym Ślōnsku
We wtorek, 10. Maja 2022, baje ô 19.30 c.t. gastveranstaltung we »artes liberales – universitas« we Heidelbergu. Prof. Tōmasz Kamusella, ftory je wissenschaftlerym ze Oberschlesien, co kludzi swōj forschung a unterrichtuje na nŏstarszim universitätcie we Schottland, napocznie wieczōr ze impulsvortragym we angelckij gŏdce. Tymu folgować baje diskussionsrunda ze czowiykōma, ftorzi banōm ôbecni, we angelckij a niymieckij gŏdce. Moderacyjŏ veranstaltungu übernehmuje Adam Kubik, co je doktorandym na Uni Heidelberg a co tysz je ze Gōrnygo Ślōnska.
Temat veranstaltungu ôstoł ausformulierowany choby fraga, we ftoryj vermischung gŏdkōw, nationalitätōw a identitätōw heimatu ôbu forscherōw se ôbjawioł a ônym, co przilezōm, doł möglichkeit do auseinandersetzungu ze transnationalitätym und transkulturalitätym tyj teili Mitteleuropy:
„Why Do Poland’s Germans Speak Silesian?”
(Boczamu rzōndzōm polcke Niymce we ślōnskij gŏdce?)
Veranstaltungsbeschreibung dŏwŏ kōnkrytniyjsze einblicki we inhalty, ftore natym impulsvortragu banōm ansprechowane:
“The Germans of Upper Silesia constitute present-day Poland’s largest recognised minority. Yet, they speak Silesian, not German. Meanwhile, the country’s de facto largest minority, the Silesians, remains unrecognized and suppressed.“
(Niymce we Gōrnym Ślōnsku sōm uznŏwane we dzisiejszij Polsce jako nŏwiankszi minderheit. Ôni to zajś rzōndzōm po ślōnsku, a niy po niymiecku, kaj de facto nŏwiankszi minderheit we landzie, Ślōnzŏkōw, se niy uznŏwoł a sōm ôni unterdrückowani.)
Jako idzie ôdczitać ze beschreibungstextu, fokus tygo wieczora baje leżoł na minderheitach we Gōrnym Ślōnsku (Niymce a Ślōnzŏki), jako i tysz na aspektcie ônych gŏdkowyj situacyje. Niymce we Oberschlesien, ftorych sztatus je przinajmnij uznŏwany, gŏdajōm czãnścij niy we ônych za vorfahrensspracha uznŏwanyj niymieckij gŏdce, ale rzōndzōm barzij po naszymu. Ślōnskŏ gŏdka niy je bez polcki regierung uznŏwany jako regionalspracha, nawet kej kans dzisiyjszych linguistōw mŏ blank inkszŏ ôpinijŏ ôtym, ftorzi to ślōnski we swojich publikacyjach naukowych uznŏwajōm jako ôsobnŏ gŏdka, co zajś nŏleżi do zachodnio-słowiōnskij sprachfamiliji. Tako samo tysz wyglōndŏ dzisiej situacyjŏ ze ślōnskōm tożsamojściōm narodowōm, ftorŏ wedle polckygo regierungu – choby ślōnskŏ gŏdka – dalij niy je uznŏwanŏ.
Szkocko-niymiecke wissenschaftsverbindungi skiż Oberschlesien rosnōm
Verbindungi pomiãndzy nŏstarszymi miastōma universitätckymi Schottland (St Andrews) a Niymiec (Heidelberg) rosnōm dalij, kej idzie ô austausch naukowy ô Gōrnym Ślōnsku, a je juże drugym möglichkeitym do begegnungu ôbu schlesienforscherōw, co sōm ze Annaberglandu. Wymiana naukowŏ, ftorŏ je pomiãndzy tymi dwōma Ślōnzŏkōma, co kludzōm forschung na światowyj sławy universitätach, ôstała zainicjōnowanŏ już przed pandemijōm we septembrze 2019. Grundstein do zusammenarbeitug ôstoł ustawiōny dziynki sztipendium ôd stiftungu Leopold Moczygemba Foundation ze Texasu (USA), ftore dało Kubikowi möglichkeit na forschungsaufenthalt na University of St Andrews. Father Leopold Moczygemba Foundation je fundacyjōm kludzōnōm bez potōmkōw Ślōnzŏkōw we Texajsie (tako mianowanych „Silesian Texans“), ftorych celym je „entwicklung, pflegowaniy a unterstützung programōw wymiany skiż kulturowych, religijnych a pedagogicznych aktivitätōw we Texajsie a Gōrnym Ślōnsku“.
Krōtki besuch we Heidelbergu ôd Prof. Kamuselle je möglich skuliż ônygo aktualnyj vortragsreihe na Institutcie Slawistiki a Studiōw ô Kaukaususie na Friedrich-Schiller-Universität Jena, ftorŏ trzwŏ aktualnie bez jedyn miejsiōnc. Na dniach prof. Kamusella baje niy yno besichtigowoł Heidelberg a kludziōł priwatnie gŏdki ze lujdźmi, ftorzi banōm zainteresowani Oberschlesien, ale tysz pokludzi ôtwarty impulsvortrag jako gastveranstaltung we »artes liberales – universitas« we Heidelbergu, ôftorym schreibniynte je na wiyrchu.
Tyn veranstaltung idzie zaliczyć jako beitrag, co je ôtwartym wejrzyniym we duchu europejskym na kansgŏdkowojś a multikulturalnojś we Oberschlesien. Wydarzynia tego typu sōm bez ôstatnie lata wspiyrane bez debatty, ftore kludziōł a ôrganizowoł europoseł Łukasz Kohut we Straßburg, co zajś lejżi niydaleko Heidelbergu, choby ôstatniŏ konferyncjŏ we januarze 2022 we UE-parlamyncie ze tematym „Ślōnsk we Europie”.
Skiż tygo, iże nacjōnalisticzne trendy aktualnygo polckygo regierungu, ftore polonizujōm, tworzōm richtig mało platzu na naukowe, ôtwarte diskursy ô Oberschlesien/Gōrnym Ślōnsku we samym regiōnie, diskussionsrundy ôtym sōm bezto tysz przekludzane do Westeuropy, zamiast aktywować żiwe debaty, ftore unterstützowałyby minderheity, a mogłyby być kludzōne na universitätach we heimatcie. Idzie być ale ztygo festy rŏd, iże temat tyn je podchycōny bez niyftore znane miasta universitätcke we Europie, a iże prziłajzi do takich veranstaltungōw, choby tygo we nŏstympny wtorek, kaj zainteresowani tematym mogōm dostać informacyje ô aktualnyj sytuacyje we kanskulturowych a kansgŏdkowych regionach Mitteleuropy.
Ôbecnojś na veranstaltungu je bez ôpłat. Wiãncyj informacyji dostaniycie, kej wejrzicie bitte na poster.
Nŏważniyjsze informacyje we überblicku:
Co a kaj: Gastveranstaltung we »artes liberales – universitas« we Heidelbergu, Mittelbadgasse 7 / Ecke Ingrimstraße, D – 69117 Heidelberg (Altstadt).
Kedy: Wtorek, 10. Maj 2022
Ôftoryj: 19.30 godz. c.t. (+15 Min)
Temat: „Why Do Poland’s Germans Speak Silesian?” (Boczamu rzōndzōm polcke Niymce we ślōnskij gŏdce?)
Gŏdki veranstaltungu: Angylcki, ze dodatkowōm möglichkeit stellowaniŏ fragōw po niymiecku
Referynt: Prof. Tomasz Kamusella – professor, ftory aktiwnie unterrichtuje we School of History na University of St Andrews (Schottland), autor kans publikacyjōw ô politice, gŏdkach, siōle politicznyj, etnicznojści, nacjōnalizmach (ôstatnio: Tomasz Kamusella, Politics and the slavic Languages, Routledge, 2021), człōnek Royal Historical Society (Krōlywski Gesellschaft Historyczny).
Moderacyjŏ: Adam Kubik – doktorand na Universität Heidelberg, autor beitragōw ô Oberschlesien, Südtirol a Silesian Texans (ôstatnio: Adam Pe(j)ter Kubik, Reisememoiren. Oberschlesien – Heidelberg – Südtirol – Yale – Texas – St Andrews – Schottland, Silesia Progress, 2022), je absolventã Heidelberger Graduiertenschule für Geistes- und Sozialwissenschaften (HGGS).
Gut richtung dzierzycie, przōd banōm udŏwać, co wŏs niy bemerkujōm, bo miarkujōm co jejich wichrzynie stoji na szpotawych nogach, a sie mogōm ôbalić, kej flamma prŏwdy chyci zugu a jich blyndnie! Ône co erdrosslujōm Freie Forschung we Ślōnsku aji tyż na Polsce.