Ewa Grzesik: Jak dobrze sztartnyć do sezōnu
Choć w kalyndorzu mōmy wiosna to za ôknym pogoda z letniōm tempyraturōm. Drzewa latoś wartko się zazieleniły, pobudziły się do życio biedrōnki, gōnsiōny, amajzy. Wszyscy chcōm sie wygrzywać w piyrwszych prōmiyniach klary. Widać to wiosna latoś nas zaskoczyła, nie zaskoczyła yno miłośnikōw ścigaczy, harleyōw i moplikōw. Ci yno czekajōm na tako pogoda. Tako rajza jednośladym po długij zimie to bezmała nieziymsko frajda, ale schrōniony przed śniegiym i mrozym w czeluściach garażu motor trza porzōndnie przed rajzōm przigotować, żeby nie doszło do jakigo unfalu abo nie wylōndować kajś po tym w jakimś beszōngu – czego nikōmu nie życza. A że grajfki do mechaniki niy mōm, to ô porada poszłach do nojlepszego mechanika jakigo znōm – mojego prziyszłego ziyncia.
Do całyj sprawy trza podyjść pōmału i bez dziwoczynio. Wyciōngnyty na świyży luft motor trza ôbadać ôd strōny mechaniki: posmarować wszystkie dinksy i wichajstry; podokryncać śruby; sprawdzić akumulator eli go nie trza naładować; dopōmpować luftu do ôpon, żeby nie jechać na fleku, bo ôdpowiednie ciśniynie mo wielki wpływ na bezpieczyństwo rajzy; podolywać ôleju; poszmarować hamulce, keta i jak trza to jōm naciōngnyć; potym motor sztartnyć i posuchać jego klang, czy co w nim nie żynzi. Jak w nim wszystko gro i buczy to je czas na designe, hadra, kibel z wodōm i pucujymy wszystko na glanc.
Kożdo rajza motorym bez wzglyndu na to czy je to hobby czy rajza na poważnie, spokojny crussing czy szportowe szalyństwo, to trefić nas może ryzyko kopyrtki. Beztoż kolejnym krokiym do naszego bezpieczyństwa je pożōndne ôblycze. Nojwożniejsze w ôblyczce je to żeby było knap, nie za wielkie i żeby nos tam nic nie uwiyrało. A bez kasku sie nie ôpowożcie jechać, musi ôn być ôdpowiednio dobrany z przeznaczyniym. Na to wszystko mogecie jeszcze zaciepnyć ôdblaskowo westa, żeby być lepij widocznym do inkszych szoferōw. Dobrze by było tyż zrobić jako gimnastyka, bo po zimie nasze muskle mogły ôdwyknyć ôd rajzowania i ryjgowania. Pora pōmpek jako siłownia nikōmu nie zaszkodzi. Nie mogymy zapōmnieć ô przepisach drogowych i wegwajzrach kierych nie mogymy yno bezmyślnie ômijać, ale sie do nich stosować. Nerwy i gesty trzimać na wodzy i tak mi sie zdo, że po tym wszystkim idzie poznać ôdpowiedzialnego motoradera. No i nareszcie mogymy do rukzaka spakować trocha ôdpowiedzialności, wyobraźni i umiyjyntości przewidywania, a krytyzczne traktowanie własnyj grajfki sprawi, że tyn sezōn bydzie udany.
„Cało sztuka polego jednak na tym żeby nie yno go fajnie zacznyć ale żeby cało i zdrowo zakōńczyć” sezōn . To sōm świynte słowa, kiere padoł farorz ze Starej Wsi z parafii św. Mikołaja – Adrian Bombelek. Nasz farorz wiy co godo, bo zno sie na rzeczy i tyż jeździ na motorze ôd czasu jak go nasz Biskup ôpolski – Andrzej Czaja – zrobił piyrwszym w Archidiecezji Katowickiej dekretowanym duszpasterzem motocyklistōw rejōnu raciborskiego. Beztoż do tych kierym te wszystkie atesty, certyfikaty bezpieczyństwa to za mało, przyjadōm prosić Pōnbōczka ô błogosławieństwo i ôpaczność 1-ego maja do Raciborza, do kościoła farnego na rynku pod wezwaniym WNMP . Kaj w samo połednie bydzie ôdprawiono msza w intyncji wszystkich motocyklistōw. Ôńskigo roku zjechało ich sie sam kole 1000 z całyj Polski, m.in. z Zakopanego, Czystochowy, Annabergu. Ale nie myślcie sie, że jak sam zjedziecie do Raciborza, to bydymy yno rzykać. Po mszy raciborskimi szosyjami zjadymy na plac zamkowy, kaj bydzie wielki festyn. Bydzie dobre jodło, fajno muzyka, a te wszystkie maszyny bajtle bydōm mogły poôglōndać i pomacać, i co najwożniejsze, bydzie akcjo ôdawanio krwi, kiero może przydać sie nie wiadomo komu, kiedy i kaj. Bo grupy motocyklistōw to jedna wielko familio, kiero nie yno rajzuje, ale nawzajym sie wspierajōm i ôrganizujōm roztōmaite akcje, kiere majōm na celu zwiynkszynie bezpieczyństwa na drogach; rozdowajōm bajtlōm ôdblaskowe westy, swojom modlitwom stawiajōm sie za chorymi czy pomogajōm potrzebujōncym matkōm. A drogowych szaszkōw poradzōm zatrzymać i zrobić im porzōndne kozanie, co by sie ôpamiyntali i dowali pozōr na inkszych. Zdowało by sie nikierym, że motocykliści to ludzie hardzi i niepokorni, a nazywanie przez nikierych złośliwców „dawcami” pasuje tu, ale w synsie fest pozytywnym. To „dawcy” ludzkiego zrozumienia, wzajymnej pomocy i wielkiej empatii. A powiywajōnce żółto-niebieskie fany ze ślōnskim adlerym na motorach sōm dowodym ich regionalnej tożsamości.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Choć mōmy nojlepszy sprzynt, nojlepszyj marki lōnty to i tak jak kaj jadymy to przed rajzom sie dycki przeżegnōmy, bo jak godała moja oma „Bez Boga ani do proga”. I choć jedni bydōm mieli w rynkach mapa i kompas, inni złożōm rynki do rzykanio, to w dużyj mierze to czy dojadymy do celu zależy ôd nos samych. Na drogach tak jak z życiym, nikedy trza ściōngnyć noga z gazu i przystopować.
Ewa Grzesik
Miyszkōm w Raciborzu, robia na banie fest, przaja tymu miastu i ślōnskej godce, mōm swoje lata, ôdchowane bajtle, a teroz sie chyciłach pisanio. Laureatka kōnkursu „Po naszymu, czyli po Ślōnsku” w 2017 roku o tytuł “Ślōnzoka Roku”. Jak mōm trocha czasu to ôdnowiōm jakeś stare meble.