Świynto Barborka i Skarbnik Zabrzeski
Tekst wydrukowany we numerze 2. „Młodego Krajoznawcy Śląskiego” z 1934 roku. Autorzi to szkolŏrze X Gimnazjum Urszulanek w Rybniku.
Bardzo downo tymu miyszkoł se na Ślōnsku taki bogaty grof, co to cołkym Ślōnskym regirowoł. Pōn Bōczek doł mu maluśkego syna i gryfno cera, keryj było Barborka, ôna była świynto i dobro, aż nie możno. Rzykała caluśki dziyń, a że tyn jeji ôjciec ôkropni lo wszystkich ludzi byli, ôna jich pocieszała i pōmogała lecy kedy. Roz pokozała se ji w śniku świynto Dorotka i pado. „Wiysz co, Barborko, pozbiyrej wszystkich ludzi i uciekejcie ôd twojigo ôjca, daleko za Ôdra, a jak bydziecie widzieli gōra, kaj je moja kaplica, to już wōm nic nie bydzie”. Pozbiyrała ludzi i uciekajōm.
Lecōm, lecōm, a narozki – stōj! – Pierniku, myśli se Barborka, co zrobiymy, rzyka samykej płynie, jako my teraz przelezymy. Narozki znejd se most na rzyce i wszyscy przeleźli do jednego. Kej Zabrzeski, bo tak sie nazywoł ôjciec ôd Barborki, ujrzoł, iże Barborki niyma, tak nazbiyroł roztolicnych rabusiōw i gōni ta świynto paniynka. Gōniōł ta cerka i już jōm mioł chycić, ale Barborka spōmniała se swoja nieboszczka mamulka, keryj było Anna i tupnyła se nogōm i zarozki urosła wielgachno gōra, co jeszcze do dzisiok je i nazywo se gōrōm św. Anny.
Ale tyn zmierzły grof jechoł dalij. Dojechoł do tego miejsca, kaj to teroz Zabrze, a kaj uōn mioł wielgachny zōmek i w ziymi mocka zakopanych skarbōw. Naszo Barbora tyż jechała se przedsia, naroz ujrzała tam jakoś gōrka i myślała, że już tam ta świynto Dorotka miyszko. Była tyż słabo, a ludzie tyż już stynkali, kozała im polygać na trowie i spać. Zatrzimała se tyż trocha. Narozki łap jōm ktoś za kraglik. Ôglōndo se a to jej ôjciec Zabrzeski zamurowoł jōm ku swojim skarbōm, a potym wziōn ludziskōw prać. A ôni płakali i prosiyli. Freliczko złocinsko, piykno Barborko, ratuj nas. Usłyszała to Barborka, porzykała piyknie i Pōn Bōg posłoł ji aniołka, co jōm wypuściōł. Leci Barborka do ôjca i pado: „Faterku, nie bydżcie zaś tacy, dejcie ludziōm pokōj, jo ich namōwiła, coby uciekli.” „Cof sie Barborko – pado grof – jo se musza z tymi chacharami pogodać.” Barborka se tupła, to zarozki sie wszyscy znikli, a ôna z nimi. „No wy pierōńske chachary” – wrzeszczy grof. Mojich skarbōw se wōm zachciało. Jak tyn stary wziōn tupać, to se cołko streka zawalyła. Dziwo se, a tam w kōmorze, je Barborka z ludziami i dowo im te skarby co uōn se uszporowoł. Złość jego chyciła, wyciōngnōn szabla, poczōn sie fukać na świynto Barborka, a wszystkich chcioł szablōm przebōść. Ale ta świynto Barborka zastawiyła jich i uōn jōm pyrtnoł tōm szablōm i zabiył jōm.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Pierōny zaczły walić, ziymia se trzynsła, a Zabrzeskymu ukozoł se Pōn Jezus i pado: „Zabrzeski, bardzo nie pieknieś to zrobił, ludziskaś tropiył, a jeszcze na ôstatek ta twoja ceryczkaś zabiył. Kto inkszy nie dołby se to spodobać ale ta Barborka je tako dobro, że jeszcze prosi za ta twoja grzyszno dusza. Słuchej jyno, co ci powiym, ôd tego, iż mosz tela skarbōw w ziymi, bydziesz sie nazywoł Skarbnik. Ludzie bydōm mieli z tego ciepło, ale muszōm sie na nie zarobić. Ty zaś bydziesz żyć samotnie, bydziesz sie błōnkoł mocka czasu po tych grubach, tynsknota za Barborkōm bydzie cie gryzła.”
I tak sie tyż stało, ôdtōnd Skarbnik wachuje po grubach, szybach i zawaliskach a we świyntyj Barbōrce majōm gōrnicy prawdziwa ôpiekunka i żodyn z nich, kej mo zjyzdżać nadōł niy zapōmni do nij porzykać.
Mocka jeszcze dziwōw ôsprawiajōm ludzie ô Barborce i Skarbniku ale może z tego wszystkego jyno tela prowda, że sie ta świynto rychtyk gōrnikami ôpiekuje i strzeże jich ôd nogłyj i niespodzianyj śmierci.
Foto na wiyrchu: Skarbnik na Grubie Guido, fot. Krystian Hasterok / Wikimedia Commons
