Selfie z tytōm we ławce ôd starzikōw w Muzeum Gōrnoślōnskim
Piyrszy dziyń szkoły dlŏ nojmodszych to dycki sroge przeżycie, zwiōnzane z mockōm, czasym stresujōncych, ymocyji. Jak dobrze zapamiyntać dziyń poczōntku roku szkolnego i sprawić, coby kojarzōł sie z wejściym w szumnõ przigodã, co niōm je dziynne zdobywanie wiedze z rōwniŏkami?
Już ôd 1 do 9 września 2018 roku Muzeum Gōrnoślōnske w Bytōmiu zaprŏszŏ do siebie, kaj bydzie ekspōnowanŏ ławka Rettiga z przełōmu XIX i XX stoleciŏ, co trefiyła do Muzeum we 2017 roku. To perfekt przileżytość, coby poznać szkolnõ ryalność naszych starzikōw i starŏszkōw. Wystawa, co w łōński rok cieszyła sie srogim zainteresowaniym, dostanie jeszcze ekstra interaktywnõ graczkã „Zgadnij, co to?”, co dziynki nij bydzie szło ôbejzdrzeć, jak kejś wyglōndało nŏczynie szkolne. A do tego bydzie szło sie zrobić „Selfie we sznicie retro”, to znaczy stylizowane fotografije, co przizwolōm uwiecznić w niytypowy spusōb tak ważny mōmynt jak zapoczyńcie roku szkolnego. Nojbarzij Muzeum zaprŏszŏ w te dni szkolŏrzy piyrszych klas z tytami – dlŏ wszyjskich piyrszŏkōw stymp je darmowy.
Ławka Rettiga z Dolnego Ślōnska to drzewianŏ ławka, co była wkludzōno do pruskigo systymu ôświaty pod kōniec XIX stoleciŏ (jeji prototyp skōnstruowoł w 1893 roku Wilhelm Rettig). Barzo akuratne prawidła szkolne padały, iże bp. „ławka była przeznaczōnŏ dlŏ szkolŏrzy ô wzrōście ôd 132 do 141 cm” (napis taki je na podobnyj ławce ze zbiorōw w Muzeum w Gliwicach).
W takich i podobnych ławkach, zwanych „rettigami”, uczyli sie szkolŏrze wszyjskich szkōł powszechnych na Dolnym i Gōrnym Ślōnsku. Ławki były budowane nojczyńścij w układzie dwuôsobowym, co było praktyczne i racjōnalne skuli potrzeb szkōł i zaôbycz licznych klas. Kupiōnŏ do zbiorōw Muzeum Gōrnoślōnskiego ławka je ale niytypowŏ, bo jednoôsobowŏ. Sużyła pewnikym w wiejskij, małyj izbie lekcyjnyj abo mogła być z prywatnego statku.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Ławka była kupiōnŏ we dolnoślōnskij Łōmnicy, w tamtejszym antykwariacie, ô ciekawym mianie „Coś na mole”. Możliwe, iże ôd poczōntku używanŏ była w małyj, wiejskij szkōłce przikościelnyj. Tyn szlak sugerowałoby jeji ôstatnie miyjsce używaniŏ i fakt, iże pod ruchōmym blatym znŏdły sie zruszajōnce kartki z heftu z lekcyje religije zapisane durch jeszcze niywprawnym pismym dziecka w 1957 roku.
„Rettigi” w latach 20. XX stoleciŏ napoczynto masowo wycŏfować ze szkōł i zamiyniano je na meble nowego szymla. Z wiynksza były zniszczōne i dzisiej ône sōm srogi rarytas kolekcjōnerski. Muzeum szczyńśliwie kupiyło ławkã w czasie feryji w 2017 roku za niyôbyczajnie atrakcyjnõ cynã 400 złotych. Trzeba pamiyntać, iże podobne ôbiekty na rynku antykwarycznym ôsiōngajōm dziesiyńć razy wyższõ cynã.
Zdrzōdło: Muzeum Gōrnoślōnske, fot. Witalis Szoltys
