Prōzny dynkmal. Ô „Cokołach przechodnich” ôd Piotra Fuglewicza

Świyżo ksiōnżka, co robi przi regiōnalnym wrocaniu pamiyńci, ale tak, coby styknōńć i tym, kierzi dopiyro zaczynajōm ta przigoda, i inkszym, co zadanie dōmowe już ôdrobiyli? „Cokoły przechodnie. Życiorysy z pogranicza” ôd Piotra Fuglewicza stowo miyndzy blank lekimi spōminkami a rubymi biograficznymi słownikami i zbiyro czelodka ôsōb, ô kierych werci sie wiedzieć, bo sōm – z narodzynio, pōmiyszkanio abo roboty – nasi.

Sōm w nij ikōny gōrnoślōnskigo regiōnalizmu, co teroz już porzōnd pokazujōm sie w ôpracowaniach do dziecek i majoryntnych: von Reden, Baildōn, Godula abo Oskar Troplowitz. Sōm postacie polskij ôpcyji, ô kierych idzie pedzieć, że sōm już bezmała przepōmniane. Dyć mało fto prōmuje dzisio pamiyńć ô Arce Bożku abo Kazimierzu Gołbie – idzie ô nich co usłyszeć abo ino bez hasła-klucze, abo wcale. A miyndzy nimi stojōm postacie mało znane, idealne do szuflodki z ôdkryciami. Słyszoł fto ô Ernście Borińskim z Katowic i jego robocie przi prawach czornych Amerykōnōw? Jo niy, tak jak i ô Oszku, Matterze, Sallmanie i inkszych.

Nojwiyncyj mōm rod te rozdziały, co leko pływajōm miyndzy ludziami a czasami i swobodnie niesōm ôzprowki, kōnteksty i ciekawostki. Tak wyglōndo już piyrszy rozdzioł. W 1842 roku Gryzikōm rodzi sie dziouszka. Drab idzie miyszkać u Goduli, co robiōł u Ballestremōw, co przibyli z Piemōntu na Gōrny Ślōnsk i sam ôstali. A potym industryjo, von Reden i Baildon, co zakłodo gliwicko Königlich Preußische Eisenießerei – a 150 lot niyskorzij ta tradycyjo przejmujōm Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych… To tak choby ciepnōńć kamiyń do wody i patrzeć, jak naôbkoło robiōm sie kōłka – jedne za drugim, coroz to dalij a dalij.

Fuglewicz szyje swoja ôzprowka niciami z roztōmajtych szpulek i zeszywo stolecia, systymy, państwa i etniczności. Zbiyro pamiyńć, co je jedna – gōrnoślōnsko – ale niy jednako, niyprzistrzigniynto podug jednyj abo drugij ideologije. Niy ma to nojlepsze w tyj ksiōnżce?

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Dziynkujymy wydowcy za przisłanie ksiōnżki #współpracareklamowa