Prośliccy, ślōnske spōmniynie z 1887 roku, p. 2
We 1887 roku Hermann Koelling ôpublikowoł swoja krōtko ksiōnżeczka ô swojim bracie, wanielickim pastorze we Proślicach we krysie kluczborskim. Niy bōł by to fakt do ôdnotowanio, jakby niy to, iże cołki tekst je napisany po ślōnsku. Je to kluczborsko godka, ôna sie wyrōżnio we familiji ślōnskich gwar. Proślice sōm na samyj granicy z Wielkopolskōm, tōż moc widać wpływy wielkopolske, chocioż mowa kluczborka i ôkolic mo natura blank ślōnsko. Prezyntujymy tōż tyn tekst we zopisie ôryginalnym.
Rozdzioł 3.
Jak Ich Pon Jezus od niesceścio obronił.
Co prowda, to Oni nie byli tacy, zeby kogo byli chycili za łob, abo jakiemu gałganowi byli co wciśli, tego to u Nich nie było, oni jeno wsytko dobrocią. Na to miejsce to9 Ich zaś Pon Bóg obronił, a pokozoł Im, ze prawie kozali, ze bez Bozego dopuscenio ani włos z głowy nie spadnie. Byli roz pojechali do Komorzna, prawie było o zniwa, a słonecko tak przypiekało, ze rady nie było. Wtedy jesce nieboscyk Zachareus byli w Komorznie, ten co te rany goili. Mój Boze Święty, oni tez niejednemu pomógli, niejedną gicelę paskudną i niejedne ręcysko wykręcone to oni zaś przyprowadzili do swojego trybu!
Jak tam Oni w Komorznie u niego byli to się chlewy Proślickiego Kacmorza zapoliły, i jak się wzion walić płomień, to się razę stodoła farno chyciła; a pani Jeich lezeli chorzy w doma. Aleć Im tam przecie Pon Jezus pomógł; Oni z Komorzna przyjechali, co jeno konie wyskocyć mogły, fuksa a to wielko siwo, a Gromodka Gottlieb, od kościelnego syn, to u nich słuzył za parobka; dobrze ze na skrącaniu brycki nie przewrócili! Ludzie juz byli stodołę otwarli, a ratowali co mógli, i to zaś ten ogieniosek zaloli. Bo zeby się wtedy ta stodoła była prawie chyciła, to kościół juz był gotowy. Choć tam on jeno jest z drzewa, to by go równo jesce była chutnie skoda. Skoro wtedy ogień zaloli, to oni kozali do kościoła zwonić, ludzi się nazlatowało moc, to było śpiewano: Nuz Bogu dziękujcie! Roz, to zaś było zimie. To Oni byli w Miechowej, nie wiem, po co tam byli pojechali; a jak jechali nazod, śniegu było bardzo kęs spadło, sonki się tak wlekły jak w piosku, to połkosek zadni, dzie Oni siedzieli, wyjechoł; ale ize tego śniegu było tyla, to Oni ani niewiela poculi, a kucia to jechoł dalej. Co był za jeden, to juz prawości nie wiem, jeno mi się tak coś zdo, ze był Deliga. Oni sobie siedzieli na drobniku a cekali (darmo tez mieli zlejś, kiej tego śniegu było pod kolana, a Oni w tym kozusysku), oze zaś po10 Nich przyjechoł; bo ten się abo w doma był zlękł, jak spozorował, ze zadni półkosek wyjechoł, a ze swojego pana zostawił we świecie. W Moju zaś, jak pisali 69, to zwonili na pacierze, a we zwonicy – jak to tam dziecka – pełno dzieci, a miedzy niemi tez Jeich nostarsy synek Manuś; ten überhaupt musioł wsystko wiedzieć, co się w kościele stało, a zodnego zwonienio nie przepomnioł. Wroz jak trzasło miedzy te dzieci serce od zwona, co się było urwało, to się od strachu wsystkie poobolały, ale się zodnemu nie stało nic, to wtedy kazdy mógł poznać, ze Pon Bóg przodkiem, a ze to nie jest zodno głupio godka, ze kazde dziecie mo swojego anioła. Darmo dopiero napocąć o tem, jak Ich Pon Bóg bronił od zaraźliwych chorób, bo Oni się zodnego chorego nie boli, choćby go, niewiem jako, zaraza ścisła.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Rozdzioł 4.
Jak Miechowej pilnowali.
Kościołek Miechowski mozno w całym kresie nomańsy; niech tam, przecie tam wele niego jest bardzo wesoło, nobarzej lecie, jak lipy ktają. Pod wiecor ode wsi na jakie staje na górce lezy, a na około są posadzone lipy a jołowce więkse niz chłop. Jak Pon Koelling nastali u nos, to było nobozeństwo dwie niedziele zaporząd w Proślicach, a trzecią niedzielę w Miechowej; ale Oni to zmienili i nasykowali tak, ze jedną niedzielę to było w Proślicach polskie a miemieckie, drugą w Proślicach polskie, a w Miechowej tez pozne polskie, a trzecią niedzielę to w Miechowej wczaśne polskie a miemieckie. Ludzi to się do naseog kościołka nazlatowało moc, w drugie święto z Komorzna, a tak to z Poznańskiego, z11 Piły Trzcińskiej, a z Bóg wie kąd, bali się Poznanioki u nos dały i pochować. To się tez zwycajnie tego mieska kościelnego u nos namnozyło. Jak w Miechowskim kościele były dwa nabozeństwa, to Oni zostali we dworze na objod, a po połodniu to zaś mieli katejezmus. Do Nich ta młódź bardzo rada sła do nauki, a jak chtóre miało dobrą pamięć, to Oni z tego mieli wielką uciechę. Jak roz z bratem swoim, co tę ksiązeckę napisoł, jechali bez wieś, to jedną dziochę, Wróblonkę, zawołali do brycki a pedzieli jej tak: Hana, powiedz mi kozanie! To ta dziocha to Im chnet całe kozanie rzetelnie poradziła pedzieć na pamięć. Tego roku, jak Roskowskiemu Jeich panu bratu oba dzieci umarły, co Oni mieli na pogrzebach kozanie miemieckie, to tez w nasej Miechowej dzieci chutnie marły na siarlach, za porę niedziel ich pochowali lepiej jak trzydzieści, niejednym ojcom to pomarło i dwoje, kościelnemu Górze a Siwikowi. To wtedy na tych pogrzebach to Ich Duch św. posiloł, ze Oni tych płacących ojców poradzili pociesać, jak tak jedno dziecie za drugiem chowali. Na wiecorne nabozeństwa to Oni przyjezdzali swymi końmi, choćby nowiękso psota była. Jak u Siwika mieli, to prawie było okropnie gładko, a Oni mieli kobyłę zdrzebną, to Im była padła, to Oni się tez kąsek boli, ze Im porzuci. Jak była u Nich wizytacyo, to na wiecorne nabozeństwo przyjechali z Nimi pon Superdent Prusse do kościelnego Górki, co mu Roskowscy w Polanowicach ślub dali, a był to piersy Jeich ślub. Prawie był okropny szturm, ze juz ludzie padali, ze Oni nie przyjadą, ale Górka wiedzioł, ze on się na swojego pastra moze spuścić. Z mospanoma Oni byli bardzo dobrzy. Jedna frelka pańsko u nos była przyjęto – to się tez kościołowi wydarzyło – bo z jej podarunku12 sprawili Krzcielnicę kamienną. Jak starego mośpana Pon Bóg zabroł do siebie (Boze, mu tam dej leki odpocynek), to podarowało państwo corne sukienne oblecenie do kościoła za 80 twardych. Za Nich to my tez dali przeloć ten wielki zwon, co się był roztrzasł, to Oni nazbierali na to jakie dziewiędziesiąt twardych. Do pana Tinzmanna jarganisty to Oni przyjechali cęsto do skoły, on Ich tez jesce dzisiej wspomino, z sołtysem Steinbergiem to byli bardzo dobrzy, a z kościelnymi überhaupt. Górze to obiecali, jak dosłuzy do piędwudziestu lot, ze mu podarują faifkę, ale cóz, ki Oni się cowli od nos. My nasego pana księdza, co tero są u nos, nie kasujemy, ale Onych to jesce do dzisia nie mozemy zapomnieć; bo Oni padali, ze jak Paweł Filipensów miłował, tak Oni nos tez miłowali.
Foto na wiyrchu: Kościōł w Proślicach, Sławomir Milejski / Wikimedia Commons