Marcin Melon: Naôbkoło truły
– Śmiertka, synek, zaczym po kogo przidzie i go weźnie, to zowdy przōdzij dowo znaki – ôsprowiała ōuma, a jo, bajtel, suchōł tego rod roz, drugi, setny, terozki ani niy poradza porachować wiela razy – Pamiyntōm wilijo cwaj-und-fircich. Starka sie prawie do nos wkludzili, coby my same niy byli, bo tata byli przi wojsku, a mamy wziynli do lazarytu. I kajś tak wele jedynostyj, ôroz cosik prasło! Pierōnowe larmo, godōm ci! Wejrzeli my wszyske trzi jedna na drugo, a to tako maśnica, kero mieli my stoć ôd iks lot na fynsterbrecie, śleciała na zol i sie poczaskała. Nale po jakiymu? Dyć żodyn jij niy ściepnōł! Ani nic niy tōmpło, co je louz? My ino wejrzały jedna na drugo, a starka pokiwali gowōm i godajōm: „Ja, ja, na zicher to sie Rozalce terozki umarło.” Jak my zaczły ślimtać… I richtiś, prawie wtynczos, kej ta maśnica śleciała z ôkna, naszyj mamie sie umarło w tym lazarycie. Gynau ô tym czasie! Jo to sie, synek, pierōnym lynkōm śmiertki…
Terozki ōumy tyż już niy ma z nami, gynau jak niy ma cōłkigo tamtego Ślōnska. No to co je? Jakiś nowy Ślōnsk? A możno tyn som, ino trocha inkszy? A my, Ślōnzoki ciyngym kukōmy do zadku i rzykōmy, coby nōm dali nazod tyn downy. Bo dyć za starego piyrwyj wszysko było lepij, ino niyskorzyj sie popśniło. Piyrwyj bōł sam ordnung, kożdy miōł w zocy ciynżko robota, bajtle były wiyncyj usuchane. No i wszyscy godali po naszymu, a pierōniyli ino wtynczos, kej cosik ich fest zeszterowało. Wszysko świynte, wszyscy świynci. Wiela by my dali, coby zaś mieć sam nazod tamtyn Ślōnsk… Co to godo ô nos, Ślōnzokach? Abo sōm my naprowdy choby bajtle, kere niy poradzōm spokopić, co cosik ańfach musi iś weg, coby zrobić trocha placu na nowe? Możno skuli tego durś niy poradzymy wynokwić jak mo wyglōndać Ślōnsk terozki. A jak ftoś mo jakiś anōng, to inksze niy chcōm go suchać…
A możno to beztōż, co tamte „Za-Starego-Piyrwyj” niy umarło tak ańfach, jak sie umiyro? Możno niy dali nōm czasu, coby sie to wszysko poukłodać we gowach? Za gibko to sie podzioło w tym sztyrdziystym piōntym. Wczorej bōł sam Ślōnsk, kery my dobrze znali, a dzisiej ôroz wszandy naôbkoło pōłno Rusōw i tych gizdōw z bioło-szerwonymi ôpaskami na rynkach, kerych tak sie boła moja ōuma. No, a za nimi te boroki na drabiniokach, z kerych nojprzōd my sie śmioli, a za chwila ône napoczli nos tricować. Zrobiyli Czesława z ujka Alfryda, a Ywald, piyrszy szac ôd mojij ōumy, poszōł rano na gruba, a skończył tyż na grubie, ino hań fōrt daleko, kajś w Rusach… Ani my sie niy pokapowali, a już niy było tego naszego Ślōnska. Umarło mu sie. Żodyn nom niy pedziōł, na co mōmy sie narichtować, żodyn niy ściepōł przōdzij maśnicy, ani niy dōł inkszych znakōw. Możno to skiż tego my ciyngym niy poradzymy prziś ku tymu, co cosik umarło, ino drałujymy i tańcujymy naôbkoło tyj truły, tego szranku z zawartym rajn umrzikiym, naôbkoło tyj idyji downego Ślōnzoka, choby jakeś zombioki…
A możno to blank niy ô to sie rozchodzi?
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
We sobota ô czwortyj popołedniu, we Muzyjum Gōrnoślōnskim we Bytōniu bydymy ôsprowiać ô ślōnskich umrzikach. Przidźcie.
„Godki o umrzikach, czyli o Śląsku, który odchodzi” – spotkanie z cyklu „Śląsk w kontekście”, data: 3 listopada 2018 (sobota), godz. 16.00, miejsce: Centrum Edukacji, pl. Jana III Sobieskiego 2, prowadzi: Magdalena Pospieszałowska, gość: Marcin Melon, wstęp wolny
Marcin Melon – nowiniorz, felietōnista, rechtōr, Ślōnzok. Dwa razy wygroł konkurs na “Jednoaktōwka po ślōnsku”. Autor kultowej seryje ô “Kōmisorzu Hanusiku“.