Aleksander Lubina: Psuje ślōnske – Jak nie zepsuć VI. Diktanda Ślonskij Godki

V. Diktand to przeszłość. Czas pomyśleć o VI. Diktandzie. Co powinien zrobić organizator odpowiedzialny. A no, po dyktandzie jest przed dyktandem. Więc jak po każdym wydarzeniu (edukacyjnym) należałoby przeprowadzić ewaluację.

A. Ewaluacja

1. Zastanowić się, czy analizować prace uczestników w jednej grupie czy np. w grupach dwóch (w jednej grupie uczestników dyktanda w drugiej dyktanda napisane przez zaproszonych gości, mających swą obecnością uświetnić dyktando. Może raczej ograniczyć się do tej pierwszej grupy? Zastanowić się, czy dyktanda grupy pierwszej stanowią jakąś mniej więcej wiarygodną próbę statystyczną.
2. Przeanalizować prace uczestników i dokonać obliczeń wg np. Niemierko, czy aby to dyktando było rzetelne, jaki jest rozsiew błędów, które błędy popełniono najczęściej.
3. Przekazać zainteresowanym wyniki analizy i uwzględnić je przy przygotowaniach
   i przeprowadzeniu następnego dyktanda.
4. Przeanalizować ankiety z odpowiedziami na pytania o przygotowanie i przeprowadzenie dyktanda: np. źródło informacji, sposób przygotowywania się, sugestie zmian…

B. Informacja

1. Zakładam, że VI. Diktand przeprowadzony zostanie tradycyjnie w 3 tygodniu maja, tym razem w 2019, o tym terminie należy informować.
2. Należy podać zasady oceniania dyktanda, co pomaga w przygotowaniu się do dyktanda.
3. Należy podać, gdzie znaleźć informacje o tym, jak poprawnie pisać po śląsku. Znalazłem taki ogólnodostępny poradnik na wachtyrz.eu, autorstwa bodaj Grzegorza Kulika. Pan Kulik chyba wie, co pisze, skoro tłumaczy na śląski (chodzi zapewne o artykuł Piszymy po naszymu. Co z tymi kryskami i szlaczkami? – redakcja).
4. Należy podać przewidywane na/w 2019 teksty dyktand. (Jak to się robi, to można podejrzeć na stronach instytucji prowadzących egzaminy językowe. Tam zresztą jest wiele dobrych rozwiązań dotyczących przeprowadzania egzaminów i przygotowania (się) do nich.
5. Teksty należy umieścić na ogólnodostępnych stronach.

C. Teksty – Skąd brać teksty

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

1. Najprościej podać bibliografię. W tym przypadku zalecałbym jednak któregoś z autorów wydanych przez Silesia Progress, a najlepiej tekst wydany i nagrany. Niestety jest tylko jedna CD.
2. Inną możliwością jest zwrócenie się do kodyfikatorów o nadesłanie określonej liczby tekstów o danej objętości. Można przyjąć, że objętość 1200 – 1800 znaków ze spacjami jest optymalna. (TNR 12, 1,5 marginesy normalne).
3. Udostępniamy na stronach wszystkie teksty lub powiedzmy 5-10%. Takie rozwiązanie ogranicza tzw. trudności pośrednie i wyrównuje szanse. W skrócie: można pisać z pamięci.

D. Czytanie tekstu dyktanda

1. Lektor powinien być specjalistą. Ze względu na wysokość głosu powinna to być raczej kobieta.
2. Dobrze jest udostępnić przykładowe nagrania wybranych tekstów.
3. Czytanie tekstu należy przećwiczyć na grupie testowej

E. Poprawianie dyktand

1. Zasady poprawiania, a właściwie oceniania dyktand należy omówić z jurorami przed dyktandem. Można przemyśleć zasadność quasi szkolenia.
2. Z zasadami oceniania dyktand należy zaznajomić uczestników!
3. Najczęściej dane dyktando poprawia jeden juror, podpisuje czytelnie, przekazuje drugiemu do weryfikacji, który także podpisuje czytelnie. W przepadku rozbieżności w ocenie decyduje juror-arbiter.

D. Współpraca

1. Do jury należy zaprosić autorów tekstów i/lub kodyfikatorów. Jury wybiera spośród siebie arbitrów i protokolanta. Prace można zwracać uczestnikom po ich analizie.
2. Jurorzy oraz oficjele powinni reklamować Diktand w swoich mediach.
3. Do komitetu organizacyjnego zapraszamy organizacje współpracujące.

Na pytanie: Panie, ale kto tak to robi? – odpowiadam: Ci, którzy szanują, uczestników i siebie.

Do tematu dyktanda jako formy ćwiczenia i sprawdzianu na wachtyrz.eu wrócę w ramach cyklu Hanek tuplikuje po omówieniu podstawy programowej i ogólnych zagadnień oświatowych. Niecierpliwych zainteresowanych odsyłam do ebooka 45 minut.

Aleksander Lubina – germanista, andragog – zdobył wykształcenie w Polsce, Niemczech i Szwajcarii. Jest publicystą, pisarzem, tłumaczem, autorem programów nauczania, poradników i śpiewnika – był nauczycielem akademickim, licealnym, gimnazjalnym i w szkołach podstawowych oraz doradcą i konsultantem nauczycieli.