Francek Fyrtok 1.11.1920

Wachtyrz prezyntuje ślōnske artykuły ze starych cajtōngōw przepisane do alfabetu ślabikŏrzowego. Trzeba je rozumieć we kōntekście historycznym i niy przedstawiajōm ône ôpiniji ôd redakcyje.

Kochany Hanysie!

W nrze 10 „Kocyndra” nie było moji fotografii. W dzisiejszym „Kocyndrze” też nie. Co se ty myślisz iże jo ôd macochy? Przeca mōj cyferblot jest fajniejszy niż twōj, bo ty mosz gymba jak siedym chacharōw gliwickich abo jak piyńć sztosstrupōw ôpolskich. Tyn roz ci jeszcze przebocza, ale na prziszły roz musi moja fotografio być, bo jak nie, to se spotrz na cyndloch łata bergmańsko. Jo nieszpasuja.

Do nru 11 „Kocyndra” niechciołech wcale pisać, bo sie przekludzōm skirz zimy. W zōmerwerku już mieszkać nie moga, a libsta brzynczy ciōngym ô fajne pōmieszkanie. Jedyn koleks z Ôrzegowa radził mi na Gothardzie w rule przi kotłach. Jo bych ta zima i przesiedzioł, keby sztacanwalt był porzōndny i doł w porzōndku jeść. Ale na Gōrnym Ślōnsku nie ma porzōndnych sztacanwaltōw.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Ô polityce też ci pisać nie moga, boch nie chycił ani jednej skoczki Urbankowej. Tako skoczka ôd Ulitzki byłaby jeszcze lepszo, bo Ulitzka dużo łazi i jeździ a Urbanek, kaj go posadza, tam go majōm.

Niymoga też pisać ô polityce bo koleksy i dziołuchy pisujōm do mie, ôbgadujōm sie, i musza te pisma jakoś spotrzebować. Dziołchy z Makoszōw skarżōm sie na synkōw, iże na muzyce sznupiōm i wybierajōm do tańca dziouchy z inszej wsi. Marysiyńka z Makoszōw chce mie Fyrtokowi galoty wyhaftować i potym ciebie chacharze i mie zaproszōm na muzyka. Czyś ty wort tego? Dziouchy makoszowske to nie bylejake dziouchy i kebych był synkym z Makoszōw tobych im przoł. – Ze Studziyńca zaś chłopcy piszōm, iże taneczne dziouchy lejōm synkōw pod ôknym wodōm, tak że ich dziś jeszcze czuć. Skiż tego wolōm iść do Jankowic i pozdrowiajōm jankowske dziouchy. Ôżyniōm sie zaś w Polsce, a dziouchy ze Studziyńca majōm patrzeć jak dziod do jasnej mōnki. Nie ôżyniōm sie z nimi, bo jak był grynzschutz wołały na niego „kōmyn sie bliżej”, a teraz se brody golōm. Taki synek by nie zarobił ani na golacza, jakby sie ôn i ôna golili. W Studziyńcu i w Makoszowach „Kocynder sie podoba, bo jak go czytajōm to sie tak śmiejōm, że w Studziyńcu jedyn jajco zniōsł, a w Makoszowach se brzuchy podwiōnzujōm. Jo nie cygania, bo tak mi dokumyntnie napisali.

Z pismami musisz Hanysie jakoś zaôraczyć, coby poczta wiedziała. Pisma ôd dziouch sōm lo mnie, a ôd chłopcōw lo ciebie, bo coby Fyrtok z chłopcami zrobił? Poczta sie myli, mie przinosi pisma ôd chłopcōw, a tobie ôd dziouch. To jest źle. Poczta nie wie iże ci na miano Hanys a nazywosz sie Kocynder. Powiedz to poczcie. Nie spōrkuj sie iże i lo ciebie dziouchy sōm. Na to ci powiym tak, co jest ważniejsze: jyno sie nazywać Kocyndrym abo być kocyndrym? Na Ślōnsku mōmy dużo krōlōw, i krōlikōw, a co jest wiyncej: być krōlym abo sie nazywać: krōlym? (Wszystkich krōlōw przeproszōm iże za reszpechtym ich miana wypōmnieć musiołech skiż Kocyndra, co nim nie jest a tak sie nazywo).

Teraz dziouchy sōm do niczego, Niekere noszōm zegarki na podwiōnzkach. Jak ida z mojōm libstōm, to mi kazuje zawsze patrzeć na dachy chałup. Co tu robić? Pokusa jednak jest tak wielko, iżech sie już świdrzić nauczył i libsta myśli, iże wszystko jest w porzōndku i jest mi gut.

Keby tak chłopcy i dziouchy w Makoszowach i Studziynce pogodzili sie, to bych sie cieszył. Joch na moja też znodł rada. Pokel sōm samotni, powinni żyć w zgodzie, a na wojna majōm czas, jak sie pożyniōm, A żyniaty dostanie sie ôdrazu po śmierci do nieba, a samotny dziepiero po śmierci zaczyno pokutować, bo nie przeszeł, jak tyn żyniaty, czyśca i piekła na ziymi. Urbanek nie mo czasu sie żynić, bo jeszcze musi dbać ô to, aby nasze zielōnki nie wysznupali jakego maszinyngweru. W Rozbarku w jego kancelaryji było dużo amunicyji zamurowanej. To niby na wiwatschiessyn na jego wesele. Ale coż, kej mu to skōnfiskowali. Skirz tego wyśle Urbanek nota do Lōndynu. Paryża i do Ôpola, coby mu wszystke gwery zabrane zwrōcili. Ale pryndzej mu włosy na zymbach wyrosnōm niż je dostanie nazod.

A prziślij mi Hanysie Ulitzki na rozgrzewka i miej sie dobrze jak u starki
Francek Fyrtok.

Odpowiedź Hanysa: Coś dziś Fyrtokowi makōwka nie dopisała. Plecie jak Urbanek w tej ôdezwie ô hajmatrojerach „wiernych hrajinie” w Karyntji. Nie wie nawet czym jest: czy buksym jak sie sōm pisze, czy Kocyndrym, jak do mnie pisze. Dwie muszōm być tego prziczyny: abo mu bardzo zimno, bo nie mo mantla, abo mo nowo libsta i jest mu za gorōnco jak w dwōch mantlach abo w kożuchu. Dowiymy sie ô tym na drugi roz.

Kocynder.