Buks Francek Fyrtok, 10.02.1922
Wachtyrz prezyntuje teksty z dŏwnych ślōnskich cajtōngōw przepisane do alfabetu ślabikŏrzowego. Wszyjske artykuły trzeba rozumieć we kōntekście historycznym i niy przedstawiajōm ône ôpiniji ôd Redakcyje.
Nasz Karlik, co to maluje naszego Kocyndra, pedzioł, iże zrobi mi nowo fotografio. Chciołech, żeby zrobił ze mnie taki ôbrozek, coby mie poznali i ci, co mnie jeszcze nie widzieli. Tak to jest z malerzami. Łupy przirzykajōm, a potym to nie namalujōm! A już sztyry libsty pisały mi, żebych im mōj ôbrozek posłoł.
Naczelno Rada Ludowo pojechała se do Cieszyna pod ôlejander. Mie nie chciała zabrać, żeby sie też ucieszyć. Najbardziej sie jej podoboł „hotel Bochyńskego”, bo tak napisała w gazetach. Prezydynt sōndu Bochyński jest gryfny Karlus, bo mo pokoj do ôdstōmpiynio. Jego hotel w Cieszynie mo z fajnowskich sztobōw gardinki, ale do tego hotelu dostanie sie jyno tyn, jeśli go zamōwi, niby poleci ôbersztacanwalt Kobyliński. Tōż do hotelu Bochyńskego, a mo ôn kupa takich hoteli, przi każdym sōńdzie można sie dostać bez Kobylińskego, a to też jest koleks, co poradzi sztanga trzimać. Bez dobrego słowa Kobylińskego to ani sōm Bochyński nie wpuści żodnego do tego hotelu. Dziwno mi jyno, że Naczelno Rada LUdowo już tak zawczasu staro sie ô łaska Bochyńskego, przeca pierszyństwo do jego łaski powinni mieć porzōndniejsi ludzie, a mōmy ich dość na Gōrnym Ślōnsku.
Kedy se tak Naczelno Rada w Cieszynie chodziła po Jelynie, to jo poszełech do Katowic ôbejrzeć, co tam myszy robiōm jak niyma Naczelnej Rady w chałupie. Tak ech sie chcioł przypytać i popatrzeć. Ale tegoch robić niy potrzebowoł, bo jeszczech był w siyni, jak jedyn wysoki urzyndnik kōnierowoł niższego i krziczoł: „Jeżeli p. myślisz żeś jest tym czym ja, to pan jesteś ôsłym!” Pōmyślołech se, mo prawie, powiedzioł prawdziuśko prowda. Naczelno Rada powinna jednak takego wysokego urzyndnika ukarać za zdradzynie tajymnicy urzyndowej.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Sōm jeszcze insi urzyndnicy i kajindziej, bo sie w Katowicach nie poradzōm pōmieścić. Ci urzyndnicy jyno tak ciepiōm 100 markowymi scheinami, choćby jyno na papierze w rozporzōndzyniach. Tyn urzyndnik jest prawdziwy. Scheinwerfer.
Dziouchy ski tych mrozōw chodzōm zababulōne i nie zaprosiły mie na żodyn bol ani na kreple. Stare matki też jakoś nie dbajōm ô swoje cery, bo nie robiōm lo nich ani lo chłopcōw ani takego starczynego weselo. Jak ech sie w Łagewnikach przipytoł do jednej gryfnej dziouchy, kedy to bydōm kreple, sprzezywała mie ôd Fyrtoka i buksa, ale zrobiła to jyno na ôko, coby tym drugim nie było żol. Tak doprowdy, to bych se chcioł naszafnōńć jako nowo libsta.
Choć sōm mrozy, to jak se pōmyśla, iże na Gōrnym Ślōnsku sōm nojgryfniejsze dziouchy, to sie mie ani izma nie chyto. Teroz ku ôstatkōm ludziska sie bawiōm, ale jyno pōmiyndzy sobōm. Cudzych nie wpuszczajōm. Jyno w niekerych wsiach jest jeszcze stara gościnność. To też jest napisane w starej śpiewce:
„Poszechech tam na Szōmbierki,
Dali mi tam micha ścierki,
Za to dalej, tam ku Rudzie,
Tam sōm lepsi ludzie.
W Chropaczowie, Ôrzegowie,
Ludzie majōm kepsko w głowie”.
Dalej sie gwizdo. Ani w Chropaczowie ani w Ôrzegowie jeszczech nie znojd ani jednej libsty. Tyn, co ta śpiewka ułożył mioł recht. W Chropaczowie i Ôrzegowie to jyno chłopi trzimajōm sztanga, a dziouchy to nie, bo sie jeszcze ani jedna do Fyrtoka nie zgłosiła. Jak tak dalej bydzie, to pokocyndruja do Gynuji i na ôstatki nie bydōm miały z kim fyrtać. A trojok jest teroz w modzie, bo go i w Warszawie dziouchy tańczōm.
Dowōm wszystkim dziouchōm do wiadōmości, że sie majōm poprawić i na kreple zaprosić swojego
Francka Fyrtoka.
