Moc kultury #52: Ślōnskŏ kuchnia dlŏ Hanysōw i Goroli
Aleksander Lubina
Moc kultury – Edukacja regionalna
Ślōnskŏ kuchnia dlŏ Hanysōw i Goroli
Truizmem jest stwierdzenie, że kuchnia kształtuje bardziej niż książka. Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś.
A żeby zjeść, to trzeba ugotować. Można pichcić z Karolem Okrasą, Robertem Makłowiczem, a nawet z Martą Gessler – co kto lubi!
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Można gotować według przepisów umieszczonych przez autorki i autorów Kuchni polskiej, Kucharki litewskiej, Potraw z różnych stron świata, Śląskiej kucharki doskonałej…
Idzie tyż warzić, jakŏ to Ôma, Starka, eli Mamulka poradziły.
Podobno im bogatsze menu począwszy od okresu prenatalnego, tym przychylniejsze nastawienia przez całe życie, im szerszy wybór (także potraw), tym większa tolerancja, ale i świadomość podejmowanych decyzji i wyższe wymagania wobec siebie oraz otaczającego świata.
W Ślōnskiej kuchni dlŏ Hanysōw i Goroli Joanny Furgalińskiej do sie zność moc tradycyji smaku – czyli gustu, bo smak to właśnie gust.
W Ślōnskiej kuchni dlŏ Hanysōw i Goroli Joanny Furgalińskiej jest fachowość, nowatorstwo i uczciwość.
Fachowość – przewodnik zawiera przemyślany, reprezentatywny dobór potraw, których pochodzenie ukazuje bogactwo wpływów na Górny Śląsk. Znajdujemy w nim kuchnię mieszczańską i chłopską z różnych regionów Śląska, Czech, Austrii, Niemiec i Polski. Książka jest kapitalnie ilustrowana przez autorkę jej kreską i barwą oraz charakterem postaci, świetnie wydany przez PWN – całość urzeka prostotą i spójnością.
Nowatorstwo? Pracę Furgalińskiej wydało Polskie wydawnictwo naukowe jako chyba pierwszą książkę całkowicie po Śląsku.
Furgalińska pisze uczciwie po ślōnsku – bez niechęci wobec wpływów języka niemieckiego lub polszczyzny. Używa nazw zgodnie z ich uzusem. Szkryflŏ, jak sie to zwie i jak rzōndzōm kucharki a kuchorze.
W Ślōnskiej kuchni dlŏ Hanysōw i Goroli Joanny Furgalińskiej znajduję świetny materiał edukacyjny dla wszystkich poziomów nauczania – od przedszkola do domów seniora. Także dlatego, że jest to książka purystyczna językowo, homogeniczna myślowo, z szacunkiem dla kultury i tradycji. A przede wszystkim Furgalińska pisze, co wie po benedyktyńsko dokładnych badaniach i heroicznej pracy.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2015.
Niy wiym,jako Wy padociie. Niy wiym tyz,eliiscie sami byli w czitani, ANONIMUSIE….
Rostomajcie, krōm pogardliwego “gwara”. Das ursprüngliche “mowa” welches voraussichtlich durch das im Deutschen verwendete “Sprache” bis 1945 am meisten gebräuchlich war. Das spätere nach 1945/1922(?) populär gewordene “godka” welches sich ebenfalls auf ein Verb bezieht. Oder das durch die polnische Sprache hauptsächlich geprägte “jynzyk” welches auf das Organ bezogen ist. Wären die von mir meistens verwendeten Bezeichnungen für “Sprache” im (Ober)Schlesischen/Wasserpolnischeschen. Wczitać ejch sie jeszcze niy wczitoł, ale ejźli to Geheimnis, a trefia tyn Werk to rod przewertujã. Wasz Artikel wciepnōł Ciekawe pytanie, ejźli richtig PWN niy wydol jeszcze zodnyj ksiōnzki we ślabikorzu, a Ejźli miolby mieć ôpōr ku tymu? Jak skoro, regirōnek niy chce uznać ślōnskigo za jynzyk regionalny, to możno Państwowe Wydawnictwo Narodowe dopomoge wydowaniym ksiōnżek po ślōnsku, ftore zoglōndajōm poza Tellerrand a sōm we ślabikorzu wydane? Was meinen Sie Herr geehrter Lubina, wäre es denkbar zurzeit?
Napisza tak: ciekawe jezli Autorka by się uparła na szrajbōnek ślabikorzowy, to czy PWN zgodziylo by się to wydać? No i drugie pytanie Jake pado tam ôkreślynie na ślōnskõ godkã? Gwara, etnolekt, jynzyk, mowa?