Ten Kampf z tem Drachem od Schillera

Chocioż utwory, co je pisoł Dochtōr Haase, co jakiś czas miyszkoł we Wołczynie, niy sōm do kōńca przekładami, a barzij parodyjami, to idzie go uznać za jednego ze prekursorōw ślōnskij translatoryki. Jego „Ten Kampf z tem Drachem” pokozoł sie we 1886 roku, a kejś niy patrziło sie na niego jak na dobro literatura. Dzisiej, jak nauka we sużbie norodowyj ôdchodzi w ciyń, przijmuje sie lepij te i inksze dziełka ôd Haasego. Niy ma wōntōw, że jego parodyje sōm pisane doś dobrōm ôdmianōm ôpolskōm, tōż prezyntujymy je we ôryginalnym zopisie. Skuli dugości bojka musiała być podzielōno na dwie tajle.

Ten

Kampf z tem Drachem

bardzo pieknoł,
ale straśnie gruźliwoł boika
od

Schillera

tak na spas w popsutem języku Polskim
überzetzowanoł
przez

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Dr. Haase

w Szczecinie

Cóż sie tam ludzie tak zlatują
A na ulicy fortwaelcują;
Cy łogeń abo komedyjoł,
Na kalwaryjom procosyjoł?
W Postrzodku ale tej gawiedzi
Na koniu jeden Leitmont siedzi
A za nim wleką bez sto chłopa
Paskudnom jako cart okropa.
To wsak boł smok, co ludzi biere,
Pascekom krokodylskom zere.
Więc wsyscy bardzo sie dziwali,
Leitmonta, smoka oglądali.

A potem tysiąc ich wrzescało:
„Bez tego smoka my nie mało
Jałowków, cieląt, krów stracili,
Ten Leitmont ale go zabili.
Wyciągło przed tem ich tam wiele,
– Zatracić carta chcieli smiele –
Leć zoden z nich sie nie powróciół,
Kazdemu diobli smoj wymłóciół.”
A teraz sie na rynek dali;
Tu nawet Oberst juz cekali,
Leitmonci tez, komraci jego,
Przywitać chcieli freunda swego.

Więc przed Obersta on trittuje
Skromniutko niemu sie zblizuje,
A za nim lud jak roj sie wali,
Cyn jego bez przestanku chwali
On ale słuśnie sie pokłóniół:
„Herr Oberst”, rzekł, „jo żywo góniół
A zabiół tego carta smoka,
Jak sie nolezy dlo wojoka.
Więc teraz zoden sie nie boi;
Pastucha przy swem bydle stoi
Bez strachu a wandrowny idzie
Spiewając, az do kacmy przydzie.”

Dej pozōr tyż:  Łowy na wilki ze starych map i muzykant ze Zgonia w pułapce

Ten Oberst ale zabroł słowo,
Wysiąknół sie a rzekł surowo:
Tyś dzielny wojok, to jest richtig,
Nie rób sie ale bardzo wichtig!
Boś to zapomnioł me zakazy
A Inśtrukcyjej twej wyrazy;
Cóz jest twoj piersy obowiązek,
Niz chces pokozać taki kąsek?”
A on jak trup sie zabladuje,
Streichując wąs odpowiaduje:
„Folgować swemu Oberstowi,
To sie nolezy Leitmontowi.

A toś ty zmieskoł, moj kochan,
Tyś teraz gründlich jest poznany;
Tak padoł Oberst – „jo przyswolół,
Zebyś na urlob dodom polół;
Poddbnie ojcieć ci stankali,
Przed śmierciom widzieć sie ządali;
Tyś ale sie po lesie smykoł,
Codzieńnie chnet na gon wymykoł.
Na reście my sie dowiedzieli,
Ze ojciec dokna zdrów sie mieli
A tyś ich stancka sfingirowoł,
Zebyś ten urlob erschwindlowoł.”

Rafael - Świynty Jurzi z drachym
Rafael – Świynty Jurzi z drachym (1505)

„To prowda”, Leitmont odpowiedzioł,
„Jo sobie som to wsysko pedzioł;
Nizeli ale mie strofują,
Niech słysą i niech rozwozują!
Jo norzod myśloł w mej niewinie,
Ze medalyjo mie nie minie –
Cerwony oroł cwortej klassy,
Ten by mi straśne boł zapassy –
Za takom stuka, co jo sprawiół,
Zech tego paskudnika zabiół; –
Lecz oni, dzie panują scury,
Mie zato wciepnąć chcą do dziury.

Coś ich tam wysło juz kamratów,
Zaprowdy żwawych, śmiałych bratów;
Wygubic smoka sie stroili,
Lecz nigdy sie nie powrocili.
Zezarła wsystkich ta niecnota, –
Nie jest to gańba i sromota?
A oni, Panie, nakozali,
Zeby w ten gon my sie nie dali; –
To wednie wnocy mie mierzyło, –
O smoku nawet mi sie śniło;
Na reście złość mie zachyciła.
Do gonu serce rozpoliła.

Dej pozōr tyż:  Europejskie pojednanie dzięki regionom

Więc potem ech do siebie pedzioł,
Kyby Pón Oberst wsysko wiedzioł,
To by ten gón nie boł zakozoł,
Sie moze som na smoka zwozoł.
Juz z starych casow ludzie wiedzą,
Ze chłopi nie za piecem siedzą;
Do lasa z flintom ich treibuje,
Chytrościom zywo nagabuje.
Przodkowie nasi wojowali,
Ze lwami sie, z tygrami prali, –
Cym więksoł, krwawsoł bitwa była,
Tem więcej chłopa zapażyła.

A my panowie wycwiconi,
W rozmajtych stukach wyuconi,
Coz ma dokozać wagujemy,
Więc, cóz na reście poradziemy?
Do kneipy chnet codziennie chodzić;
Niewinne dzioski chytro zwodzić;
Na bol dziś, jutro na theater,
Chnet kazde rano wielki Kater;
Na gonio tuać sie po polu,
Zająców marnych bić bez zolu,
A wnocy – o nadziejo słodka
Grać „Moja ciotka, twoja ciotka.”

To, Panie Oberst, jest prowdziwy
Obrozek casu, sprawiedliwy.
Więć jo, do lasa sie udając,
Ze smokiem mierzyć sie pragdając,
Dokozać jeno chcioł młodzieży,
Co dlo niej wielce sie noleży.
Nizelich ale to wagowoł,
Toch wednie w nocy wymyślowoł,
Ponbócka tez serdecnie prosiół,
Zeby dobry Einfall mi donosiół. –
Tu wroz radośnie ech zaryknół,
Ten Einfall z głowy mi wyfiknół.

Świynty Michoł i drach
Antonio del Pollaiolo – Świynty Michoł i drach, ~1460-1470

Za bardzo „schneidich” ech znajomy,
W rozmajtych rzecach tez wiadomy –
Więc – forwaetz – ech do siebie pedzioł
A prandko do Buchbindra lecioł.
Coz nawet, rzekł ech, by ządali,
Meisterku, kyby zklebowali
Mi feinie z pappendeklu smoka,
Tak jak wyglądoł – nicpotoka.
„Sto twardych”, Panie Leitmont, padoł
A zaroz bestellunek nadoł
Na pappendeckiel do Berlina;
Sto twardych strychnoł se do klina.

Dej pozōr tyż:  Tauron Nowa Muzyka Katowice 2024 - zapowiedź

Nizeli przesły dwie niedziele,
Ten smok boł fertig w całem ciele,
A jak ech carta erblickowoł,
Toch straśnie sie nad nim radowoł,
Bo boł okropnie potrefiony,
Jak zywom dusom napołniony:
Na krotkich nogach sare ciało,
Po grzbiecie corne śupy miało,
Tak twarde jak zelazo znocie,
Siekierom je nie rozrombocie;
Więc ta kosula ochroniuje
Mu piersi, brzuch, ze nic nie cuje.

A z tego ciała sie jak źmija
Okropnie długi kark wywija.
Na karku ale głowa stoi,
Przed ktoróm dioboł som sie boi,
Z oczami nawet piekelnemi,
Jak błyskawica świecącemi.
Z uszami – ach moj Jezu drogi,
Wybaw nos, Panie od tej trwogi!
A ky pasceka cart odwiera,
Kazdego z strachu wrzód zabiera,
Bo nawet jak studolne wrota
Rospiera strasny pysk ta psota.

W tem pysku ale zamby stoją,
Co flinty, sably sie nie boją,
A jęzur sie jak powróz krąci,
Na parwom, lewom bałamonci.
Na zadku ogon sie, ojeje!
Jak bic na dziesięć metrów chwieje
A co tem bicem erfassuje –
Ta marcha zaros źre i zuje.
Co pod ogonem ale sadzi,
Okrutnie cały las zakadzi,
Więc na poł mile zatrzymują
Se ludzie nos i uciekują.

Nu, Panie Oberst, coz gaehnują,
Cy sie to tu anigyrują?
Kąsecek jesce niech przebocą,
Radośny koniec chnet obocą!”

Czyńść drugo.

Społym budujymy nowo ślōnsko kultura. Je żeś z nami? Spōmōż Wachtyrza

Tumacz, publicysta, popularyzatōr ślōnskij mŏwy. Autōr Korpusu Ślōnskij Mŏwy, ślōnskich przekładōw „A Christmas Carol” Charlesa Dickensa, „Dracha” Szczepana Twardocha, „Le Petit Prince” Antoine de Saint-Exupéry'ego i „Winnie-the-Pooh” A. A. Milne, jak tyż ger kōmputrowych Euro Truck Simulator i American Truck Simulator. Laureat Gōrnoślōnskigo Tacyta za rok 2018.

Śledź autora:

Ôstŏw ôdpowiydź

Twoja adresa email niy bydzie ôpublikowanŏ. Wymŏgane pola sōm ôznŏczōne *

Jakeście sam sōm, to mōmy małõ prośbã. Budujymy plac, co mŏ reszpekt do Ślōnska, naszyj mŏwy i naszyj kultury. Chcymy nim prōmować to niymaterialne bogajstwo nŏs i naszyj ziymie, ale to biere czas i siyły.

Mōgliby my zawrzić artykuły i dŏwać płatny dostymp, ale kultura powinna być darmowŏ do wszyjskich. Wierzymy w to, iże nasze wejzdrzynie może być tyż Waszym wejzdrzyniym i niy chcymy kŏzać Wōm za to płacić.

Ale mōgymy poprosić. Wachtyrz je za darmo, ale jak podobajōm Wōm sie nasze teksty, jak chcecie, żeby było ich wiyncyj i wiyncyj, to pōmyślcie ô finansowym spōmożyniu serwisu. Z Waszōm pōmocōm bydymy mōgli bez przikłŏd:

  • pisać wiyncyj tekstōw
  • ôbsztalować teksty u autorōw
  • rychtować relacyje ze zdarzyń w terynie
  • kupić profesjōnalny sprzynt do nagrowaniŏ wideo

Piyńć złotych, dziesiyńć abo piyńćdziesiōnt, to je jedno. Bydymy tak samo wdziynczni za spiyranie naszego serwisu. Nawet nojmyńszŏ kwota pōmoże, a dyć przekŏzanie jij to ino chwila. Dziynkujymy.

Spōmōż Wachtyrza