Po pracy, 23.12.1911

Wachtyrz prezyntuje ślōnske artykuły ze starych cajtōngōw przepisane do alfabetu ślabikŏrzowego. Trzeba je rozumieć we kōntekście historycznym i niy przedstawiajōm ône ôpiniji ôd redakcyje.

Nowiny dymokracke.

Co jo se miynia? Jo, Gustlik Beskuryjo, jezdech se z fachu gelegenhajcarbajter, skirz tegō znōm sie na wszyckim: na grubach a werkach, na luft- i zejszyfach, na gazytach, na partyjach, na polityce, na posłach, na podatkch a cłach, na wojokach i pikelhaubach ibehaupt na modach i rostmajitych inkszych starościach a ôstudach ludzkości tyż nieco. Tako mie towarzisz Mieczkoski (niech żyje sto lot i trocha) molestowoł, cobych tyż tak napisoł nieco ô tym wszyckim, co nōm wszyjskim dopolo. Jo tam pisać nie moga rychtycznie po polsku, bo mie w szpilszuli a we szkole pruski uczyli jino po fajnymu, a i to ech zaboczōł, jyno tak pisza, jak rzōndza, a tak rzōndza jak mi dziōb urōs za pozwolyństwym pana Bilowa.

Bo to, wiedzōm, na wszycko musi być terazki przeca pozwolyństwo: hnet a hnet styknie ôd palagrafōw, lepszy mieć je ôd ministra, jeszczy lepszy ôd regirunku z Ôpolo, ale nojlepszy ôd amcforsztejera albo ôd samygō pana blicablajtera w mieście a pana siandara na wsi, bo ōni wszyjscy mogōm wiynkszy, jak prawo. Kej siandara co mie pozwoli, tak ani rusz nic nie możno, a kej pozwoli, tak i prawo na bok, aże inkszy nie nałoży sztrofu. Zaś kej policaj na co pozwolōm, to państwo a gmina nałożōm podatek: Kej ci pałeta puchnie ôd mōndrości fortragu, to płać fergnigungssztajer; chcesz jeść, to płać podatek ôd żywności, a jeść musisz, bo inakszy twoje ôpiekuny nie mieliby wojokōw, bo żeby nie to toby zakozali jeść; na ôpara a presōwka tyż mie stykniesz, to, ażeby ci wyfedrować te czeske, ôpodatkowali woda, chtōro gruby ściōngnęły i tyn kansek cukru, co go ci baba włoży do ôpodatkowany kawy, kej idziesz na szychta, a siarki tyż.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Wiync na policaja trza wdycki pōmstować, gerycht nic nie pōmoże, to sie weluje ku tymu posłōw do lantaku albo sejmu. Naszych tam mało, to ich trza wiynkszy, coby regirunkowi a junkrōm a inkszym burżujōm pedzieli kużdymu co noleży, tak kej dōm z boży łaski pisze se: „Suum cuique”. Podatkōw nie trza kasować w lantaku, to sie robi w rajchstaku albo parlamyncie.

Sejm je trziklasowy, a ta niesprawiedliwość a ta włosno chwała „rechcsztat Prajsen” to tak sōm na podoba, kej pies z kotym. Tyn parlamynt ale to tyż je tako instytucyjo gizdosko. Ano, mieli filipa, kej dowali kōnstytucyjo, a tyn gupi norōd miyniōł, iże mo już wszelko wolność. Ale i tam bydzie lepszy, kej tyn modro-czorny blok rozkurzi sie w proch, a nasza czerwōno grōmadka wiynkszy zajmie stołkōw a łow.

Korfanty padoł na wiecu w Rajchshali, iże nasi byłiby za cłami, kejby mieli wiynkszość, ale tak to jino skisz agitacyji chyrtōniōm przeciw cłōm. Ale to sie wiy, iże Korfanty je kepskim prorokiym, bo kejby bōł dobrym, toby nie bōł przez 10 rokōw szlechtowoł Napiyralskiygō a nieskorzi do niegō poszoł w służba. Wiedziołby tyż, iże we pszczyńsko-rybnickim ôsmolōm kandydatura jego kamrota grofa Mielżyńskiygō, chtōro ôn narzuco wyborcōm, jak dowiedzōm sie w tych bożych strōnach, iże tyn isny panoczek mo kobiyta a inkszyj kupiōł psa za pora tysiōncōw. Żaś dobry prorok nie bōłby tyż zakłodoł „Poloka* ani „Sylvany* ani tam szklił, bo wyprorokowołby se zawczasu dobro plajta. Mōg sie lepszy spamiyntać na ōnygō trojaka „Kajś ta wloz?”

Pōno terazki już Gody? Jo bym Im wszyjskim coś doł na dzieciōntko, ale sōm żyja kej inwalid, co już sie nakłodo do kalyctwa, aby mu ôbrywano rynta stykła, bo dziada, choć młodygō, nicht nie weźmie do roboty. Ôkrōm tegō tako drożyzna a biyda, że wszycke partyje pańske s ministrami nie mogli ji zabić swojimi mowami. To im tyż wszyjskim skirz tego jino życza ôd serca, żeby tyż roz tak ich w ta tłusto morda pynkła ta nieistniejōnco biyda. A na te świynta, co je majōm skasować do połowy, to mōm: tako kolynda:

Boże Narodzynie to, świynto miłości,
Tu wyborcy wzajym ômiōm sobie kości;
Bydōm stare dzieje:
Chtōś trzeci sie śmieje.
Hej kolynda, kolynda!
Chtō za rzōndym stoji?
Chtō przeciw rzōndowi
Take hasło wydać — biada Berlinowi!
Ale kaj tam rozum?
Same: hura! bum, bum!
Hej kolynda, kolynda!
Kejbyśmy tak wszyjscy za rynce sie wziyli,
I do gwiazdowa i k’sobie krziknynli:
Wybow te norody
Z wiynzōw a niezgody!
Hej kolynda, kolynda!

Gustlik Beskuryjo.