Ôd soboty do soboty: 14.04.2018

07-04-2018: Bogajstwo ino do nojbogatszych

Już hneda, do 2030 roku, 1% nojbogatszych ludzi na świecie bydzie kōntrolować wiyncyj jak 60% światowego bogajstwa. Tak pokŏzała analiza, kiero ôbsztalowoł Liam Byrner, ôrganizatōr kōnferencyje ôd OECD (Ôrganizacyje Gospodarczyj Spōłpracy a Rozwoju) ô inkluzywnym wzroście.

– Jak czego niy zrobiymy, coby zmiynić prawidła, podug kierych fōngujōm nasze ekōnōmije, to zrychtujymy sie prziszłość, co bydzie niyrōwno już na dicht – pedzioł. – To je moralnie złe, ekōnōmicznie katastrofalne, a plōngnie ryzyko nowyj eksplozyje niystabilności, korupcyje i biydy.

Źrōdło: The Guardian

10-04-2018: Weg z ôlyjym palmowym

Hipermarkety Iceland do kōńca roku blank przestanōm używać ôlyju palmowego w swojich produktach. Nec kōnzumōw z Wielgij Brytanije prziszoł ku tymu, coby wyciepać go ze składu wiyncyj jak 130 produktōw, kiere terŏz bydzie produkować inacyj.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Palmowy ôlyj to je nojpopularniyjszy jarzinowy ôlyj na świecie, a przi tymu tyż (abo prawie tymu) – nojtōńszy. Bez to ale jego produkcyjŏ mŏ katastrofalny wpływ na dyszczowe lasy, kiere sōm niszczōne, coby ôdpedzieć na popyt na tyn tŏwŏr.

Źrōdło: Telegraph

10-04-2018: Krok ku lykowi na choroba Alzheimera

Uczyni z Gladstone Institutes w San Francisco poradziyli zmiynić biołko połōnczōne z chorobōm Alzheimera na takie, kiere tak niy szkōdzi. Pokŏzali, co szkōdliwy wpływ gynu apoE4, co go znŏdli u pacjyntōw z chorobōm Alzheimera, idzie ôbrōcić.  Trza ku tymu stworzić neurōny a komōrki mōzgowe z kōmōrek maciyrzowych ôd zdrowych chyntnych, co majōm gyn apoE3.

Dej pozōr tyż:  30 wyjątkowych prac dyplomowych w Zamku Cieszyn

Przi podszukōnku uczyni używali ludzkich komōrek, bez co wyniki sōm akuratniyjsze jak przi tych z kōmōrkami ôd zwiyrzŏ. Niy idzie jeszcze pedzieć, wiela czasu trza, coby użyć tego ôdkryciŏ: zrychtować zwiōnzek, kiery pudzie testować,  a niyskorzij produkować i przedŏwać.

Źrōdło: Newsweek

11-04-2018: Japōńskie wojŏki do ôperacyjōw na morzach

Japōńczyki stworzyli swoja piyrszo ôd czasu drugij światowyj wojny jednostka morskij infanteryje. Cyl ôd Wodnyj Brygady Gibkigo Rozłożynio (nowyj tajli Siył Samoôbrōny) to ôchrōna japōńskich wyspōw na morzu połedniowochińskim, ô kiere Tokio mŏ strach, coby niy były zaatakowane ôd Chinōw.

Japōnijŏ prōbuje gōnić Chiny, kiere wydŏwajōm na zbrojynia trzi razy tela piniyndzy. Rozbudowa japōńskich ôddziałōw je ale kōntrowersyjnŏ, bo idzie ich używać i do ôchrōny, i do atakowaniŏ, a powojynnŏ kōnstytucyjŏ ôdkozuje Japōniji prawa do wypisowaniŏ wojny.

Źrōdło: Reuters

Społym budujymy nowo ślōnsko kultura. Je żeś z nami? Spōmōż Wachtyrza

ur. 1981 w Katowicach. Tumacz, pisorz, popularyzatōr ślōnskij godki. Spōłtwōrca serwisu.

Śledź autora:

Ôstŏw ôdpowiydź

Twoja adresa email niy bydzie ôpublikowanŏ. Wymŏgane pola sōm ôznŏczōne *

Jakeście sam sōm, to mōmy małõ prośbã. Budujymy plac, co mŏ reszpekt do Ślōnska, naszyj mŏwy i naszyj kultury. Chcymy nim prōmować to niymaterialne bogajstwo nŏs i naszyj ziymie, ale to biere czas i siyły.

Mōgliby my zawrzić artykuły i dŏwać płatny dostymp, ale kultura powinna być darmowŏ do wszyjskich. Wierzymy w to, iże nasze wejzdrzynie może być tyż Waszym wejzdrzyniym i niy chcymy kŏzać Wōm za to płacić.

Ale mōgymy poprosić. Wachtyrz je za darmo, ale jak podobajōm Wōm sie nasze teksty, jak chcecie, żeby było ich wiyncyj i wiyncyj, to pōmyślcie ô finansowym spōmożyniu serwisu. Z Waszōm pōmocōm bydymy mōgli bez przikłŏd:

  • pisać wiyncyj tekstōw
  • ôbsztalować teksty u autorōw
  • rychtować relacyje ze zdarzyń w terynie
  • kupić profesjōnalny sprzynt do nagrowaniŏ wideo

Piyńć złotych, dziesiyńć abo piyńćdziesiōnt, to je jedno. Bydymy tak samo wdziynczni za spiyranie naszego serwisu. Nawet nojmyńszŏ kwota pōmoże, a dyć przekŏzanie jij to ino chwila. Dziynkujymy.

Spōmōż Wachtyrza