Manfred Kutyma o kobietach ze Śląska
Aleksander Lubina
Manfred Kutyma o kobietach ze Śląska
Doktor Manfred Kutyma w Zeszytach Eichendorffa pod redakcją profesor dr hab. Joanny Rostropowicz popularyzuje postacie nietuzinkowych kobiet ze Śląska Dolnego, ale także Górnego. Tym samym obala mity o kobietach w tych regionach.
Przedstawiam wybrane teksty doktora Kutymy na ten temat:
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Zeszyty Eichendorffa Eichendorff –Hefte 50
Manfred Kutyma Maria Goeppert Mayer
https://de.wikipedia.org/wiki/Maria_Goeppert-Mayer
https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Goeppert-Mayer
Zeszyty Eichendorffa Eichendorff –Hefte 60.
Manfred Kutyma Anna von Schweidnitz aus dem Hause der schlesischen Piasten
Anna Świdnicka z domu śląskich Piastów
„Anna, geboren 1393 in Schweidnitz, war die einzige Tochter von Heinrich II. Herzog von Schweidnitz-Jauer, einem jüngeren Bruder von bolko II von Schweidnitz. Jener Bolko, Annas Onkel und Heinrichsmitregent, galt als letzter unabhängiger Herrscher in Schlesien. Er wurde bald zum vormund der Nichte, denn /annas Eltern starben früh , noch bevor sie ihre Tochter verheiraten konnten.“ Seite 26
„Anna była jedyną córką księcia świdnicko-ziębickiego Henryka II, młodszego brata Bolka II księcia świdnicko-jaworskiego, ostatniego niezależnego władcy śląskiego, będącego jej prawnym opiekunem. Urodziła się w Świdnicy w 1339 roku.” str. 27
Anna świdnicka (ur. 1339, zm. 11 lipca 1362 w Pradze) – księżniczka świdnicka, królowa czeska, królowa Rzymian, cesarzowa rzymska z dynastii Piastów.
Córka księcia świdnickiego Henryka i Katarzyny, której pochodzenie nie jest znane. Żona króla Czech i cesarza rzymskiego Karola IV Luksemburskiego. Matka króla Niemiec i Czech Wacława IV Luksemburskiego. (Wiki)
Anna von Schweidnitz (tschechisch Anna Svídnická, polnisch Anna świdnicka; * 1339; † 11. Juli 1362 in Prag) war durch Geburt Prinzessin von Schweidnitz-Jauer. Durch ihre Heirat mit Karl IV. wurde sie Königin von Böhmen, römisch-deutsche Königin und Kaiserin des Heiligen Römischen Reichs. Sie entstammte dem Adelsgeschlecht der Schlesischen Piasten.
https://de.wikipedia.org/wiki/Anna_von_Schweidnitz
Zeszyty Eichendorffa Eichendorff –Hefte 68.
Manfred Kutyma Hertha Sponer langer Weg zu akademischer Anerkennung
Herthy Sponer droga do kariery naukowej
„Wolność człowieka bynajmniej nie objawia się w bezgranicznej możliwości dokonywania wyborów, lecz w tym, że nie musi czynić czegoś, na co nie ma ochoty”.
Jean-Jacques Rousseau
https://wachtyrz.eu/herthy-sponer-droga-do-kariery-naukowej/
https://de.wikipedia.org/wiki/Hertha_Sponer
Zeszyty Eichendorffa Eichendorff –Hefte 70.
Manfred Kutyma Physikerin aus Leidenschaft
Hedwig Kohn – Oczarowanie fizyką
„Na świecie są tylko dwie potęgi: miecz i duch.
W końcu miecz zawsze ulega duchowi”
Napoleon Bonaparte
https://de.wikipedia.org/wiki/Hedwig_Kohn
Zeszyty Eichendorffa Eichendorff –Hefte 71.
Manfred Kutyma Margot Sponer verlorener Lebenslauf
Margot Sponer życiorys zaginiony
https://de.wikipedia.org/wiki/Margot_Sponer
Zeszyty Eichendorffa Eichendorff –Hefte 72.
Manfred Kutyma Clara H. Immerwahr – im Netz der Widersprüche
Clara H. Immerwahr – uwikłania w sieci przeciwieństw
https://en.wikipedia.org/wiki/Clara_Immerwahr
Zeszyty Eichendorffa Eichendorff –Hefte 74.
Manfred Kutyma Schwestern der Kriegsgeneration: Renate und Anita Lasker
Portrety generacji wojennej – siostry : Renate und Anita Lasker
https://pl.wikipedia.org/wiki/Anita_Lasker-Wallfisch
Zeszyty Eichendorffa Eichendorff –Hefte 75.
Manfred Kutyma Frauen in der Wissenschaft – Anna und Clara Hamburger
Sympathie bedeutet, auch den Schmerz des anderen zu verstehen. Mahatma Gandhi, Anführer der indischen Unabhängigkeitsbewegung Das Schicksal der Breslauer Familie Hamburger ist eng mit dem Städtchen Schmiegel an der Obra im Landkreis Kosten verwoben. Hier, nördlich von Lissa in der ehemaligen preußischen Provinz Posen, stand die Wiege der jüdischen Familie, die im 19. Jahrhundert eine bedeutende Stellung in der Textilindustrie, dem öffentlichen Leben sowie der Wissenschaft und Kultur Schlesiens einnahm.1 Den imposanten Aufstieg schildert Hella Tegeler detailliert auf ihrer Internetseite zur Familie Hamburger aus Schmiegel, wo sich zudem eine eindrucksvolle Ahnentafel findet. Für den Einstieg der Hamburgers in das – erst als bloßer Handel, bald mit eigener Produktion betriebene – Geschäft mit Textilien zeichnete Zacharias („Itzig”) verantwortlich. Der Laden jenes Ahnen war an der Obra bald als „das Geschäft der drei Ellen“ (Leinwand, Leder, Lumpen) bekannt. Er war der Vater von Albert, dem später weithin namhaft gewordenen Textilfabrikanten und Inhaber der Leinenweberei Albert Hamburger AG, Landeshut in Niederschlesien (heute Kamienna Góra). Nach dem frühen Tod seiner ersten Gattin Henriette Löwenthal heiratete Zacharias bald erneut2 und zog 1857 mit 41 Jahren nach. 1Der stark verzweigte Stammbaum der Hamburgers war schon damals eng mit dem Schicksal anderer bekannter Familien jüdischer Herkunft verknüpft, darunter die bedeutenden Namen Friedlaender, Fränkel, Lewy, Pringsheim, aber auch Haber. Siegfried, Vater des Nobelpreisträgers Fritz Haber, heiratete sieben Jahre nach dem frühen Tod seiner ersten Ehefrau Paula erneut. Sie zweite Gattin wurde 1875 Hedwig Hamburger. 2 Sein damals einziger Sohn Hermann, der spätere Ahnherr des Breslauer Zweigs der Familie, beendete gerade das dritte Lebensjahr. 1841 heiratete Zacharias in zweiter Ehe seine Cousine Minne Hamburger, die ihm weitere fünf Kinder gebar: Heinrich, Albert, Rosa, Hulda und Karl.
Manfred Kutyma Kobiety w nauce – Anna i Clara Hamburger
Poczucie sympatii oznacza także rozumienie troski innych. Mahatma Gandhi, przywódca ruchu niepodległościowego w Indiach Genealogia wrocławskiej rodziny Hamburger jest mocno związana z historią miasteczka Śmigiel nad Obrą w powiecie kościańskim. Tutaj, niedaleko na północ od Leszna, w dawnej pruskiej prowincji Poznań (Provinz Posen), stała kolebka tego tak mocno z dziewiętnastowiecznym przemysłem tekstylnym, ale i nauką i kulturą Śląska związanego rodu żydowskiego1 , którego początki i dynamiczny rozwój obrazowo – w obszernej tablicy genealogicznej – przedstawiła i interesująco opowiedziała Hella Tegeler, w swym Internetowym portalu Familie Hamburger aus Schmiegel (www.kreislandeshut.de). Antenatem przemysłowego rodu Hamburger był Zachariasz „Itzig”, o którym nad Obrą opowiadano, że jego inicjatywa handlowa oparta była na trzech „łokciach”: na płótnie, skórze i szmatach, ojciec założyciela znanej daleko poza Śląskiem fabryki tekstylnej Leinenweberei Albert Hamburger AG, Landeshut, w Kamiennej Górze.
Zeszyty Eichendorffa Eichendorff –Hefte 79.
Manfred Kutyma Hedwig Wigger-Barsch – Wege zur Anerkennung
»Wir bleiben nicht gut,
wenn wir nicht immer besser zu werden trachten.«
(Der Volksmund) *
Zwischenmenschliche Korrespondenz, ob in Briefen, Postkarten, Telegrammen, Nachrichten oder Briefen, wurde früher besonders in bildungsnahen Kreisen weit umfangreicher und intensiver als heute gepflegt. Ein prominentes Beispiel ist der deutsch-schweizerische Schriftsteller Hermann Hesse (1877–1962), Nobelpreisträger und Autor seinerzeit vielgelesener Werke – sei es über die fernöstlich inspirierte „geistige Befreiung und Entwicklung“ in Siddhartha oder über die Sinnkrise eines alternden Mannes in Der Steppenwolf. Über ihn wird berichtet, dass er tagtäglich bis zu 50 Schriftstücke zugestellt bekommen habe, woraus sich über die Jahre ein enormes Konvolut aus etwa vierzigtausend Briefen ansammelte; in der Druckausgabe des Berliner Verlagshauses Suhrkamp füllt das Material zehn pralle Bände. Erhalt, Pflege und Austausch von Schriftgut war im 19. Jahrhundert, neben den (Bildungs-)Reisen per Schiff und Kutsche, später auch per Dampfer und Bahn, eine nachgerade existenzielle Form des „sich Austobens“, um seinem Temperament freien Lauf zu lassen. Hinter alldem stand das Bedürfnis nach aktiver Teilhabe an der bildungsbürgerlichen Konversation. Freilich, das anfangs noch überaus unbequeme Reisen war nahezu ausschließlich Männern vorbehalten, alleinreisende Frauen bildeten eine seltene Ausnahme. Eine davon war Gertrud von Schack aus Uschütz im Kreis Rosenberg, die schon im Kindesalter zwischen Ober- und Niederschlesien pendelte, später mit ihrem Vater, Graf Alexander, in die Schweiz ging, anschließend nach Frankreich, Belgien, in die Niederlande und wieder zurück nach Deutschland, schlussendlich nach England, wo sie ihren Lebensabend verbrachte.
Manfred Kutyma Hedwig Wigger-Barsch drogi do uznania „Nieustanne dążenie do bycia lepszym, otwiera człowiekowi wciąż nowe możliwości rozwoju” Ludowe porzekadło * Wymiana korespondencji: pocztówek, telegramów, okolicznościowych wiadomości oraz listów, należy do pisemnej komunikacji interpersonalnej między co najmniej dwiema osobami celem wzajemnego przekazywania sobie informacji, uczuć i postaw. Niegdyś ten obszar wymiany myśli był w określonych kręgach społecznych pielęgnowany znacznie obszerniej i intensywniej aniżeli współcześnie. Przyjmuje się, że szwajcarsko-niemiecki pisarz, poeta, malarz i podróżnik, Hermann Hesse (1877–1962), noblista i autor głośnych prac na tematy „intelektualnego rozwoju i wyzwolenia” (Siddhartha) oraz psychoanalitycznych konfliktów moralnych człowieka starzejącego się (Der Steppenwolf) otrzymywał codziennie około 50 listów. A ponieważ odpowiedź na każdy z nich traktował jako sprawę honoru, przy tym pracował bez sekretarki, jego biografowie doliczyli się co najmniej 17 tys. własnoręcznych odpowiedzi. Cały ten pocztowy konwolut obejmuje dziś ponad 40 tysięcy przesyłek i wedle berlińskiego wydawnictwa Suhrkamp jest szacowany na 10 opasłych tomów drukiem. Kontynuowanie, pielegnowanie i wymiana tego rodzaju piśmiennictwa była w 19-tym stuleciu obok skromnych możliwości podróżowania statkiem i dyliżansem (później parowcem i pociągiem) jedną z możliwych form konwersacji, naturalną potrzebą wyżycia się oraz wyrazem swobodnego demonstrowania swej natury i swego temperamentu. Ale była też i przejawem aktywnego udziału w życiu kulturalnym, w procesie wzbogacania swej wiedzy i osobowości. Zresztą istniejąca alternatywa, jeszcze bardzo niebezpieczne, powolne i niewygodne podróżowanie, była niemal wyłącznie domeną mężczyzn i prawie niedostępne dla kobiet, zwłaszcza samotnych oraz podróżujących z dziećmi. Choć istniały i wówczas spektakularne wyjątki.
