Historyjo niymożebno

Prziłazi mało dziouszka do fatra i pado: „Tata, pōdź napiszymy bojka! Jo je tako rada, jak ty mi ôsprowiosz roztomajte historyje! No, pōdź jōm naszkryflōmy!”

Poradzicie sie to forsztelować? Toć. No i jak padocie, co zrobi ôziymdziesiōnt procynt ôjcōw ôd takich dziouszek? „Niy, terozki niy poradza. Dej mi pokōj. Idź do mamy. Możno jutro, ja? Bo terozki tata ôglōndo fusbal we telewizorze…” Ja, ino że Kristof Zentlik ze Zobrzo to niy je tyn typ fatra. Kej jego cera prziszła do niego i napoczła betlować ô bojka, Zentlik pomyślōł chwila i pado: „Dobra, ale warunek je taki, co Ty wynokwiōsz, a jo przekłodōm to na ślōnsko godka”. Tak napoczła sie spōlno inicjatywa cery i fatra, keryj efektym je ksiōnżka „Ana i Walter. Historyjo niymożebno”. Ksiōnżka, kero już terozki idzie sie kupić we dwōch wersjach jynzykowych: polskij i ślōnskij.

Ksiōnżka ô tym, co je za winklym

Akcja dzieje sie we Biskupicach, kaj familjo Zentlikōw miyszko ôd hańdowna. Kristof durś spōmino, wiela nasuchōł sie za bajtla, jak to downij było, za Niymca, za zeszłyj Polski, ô powstaniach, ô wojnie i ô tym, jak Rus sam wloz. Terozki przekludziōł sie ze Borzigwerku do cyntrum Zobrzo, robi za majchra we browarach. Jego libsta Teryjza robi we SUM, a cera Ana – dziynki keryj powstała cōłko ta ksiōnżka – łazi do Szkoły Podstawowyj nr 36. We familji Zentlikōw po ślōnsku godo kożdy. Jedna tajla przekludziła sie na Zobrze-Helynka, skuli czego, jak pado Kristof, godajōm trocha choby cydroki.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Idzie pedzieć, co we szkryflaniy ksiōnżki zaangażowała sie cōłko familio. Mało Ana wynokwiała fabuła, a fater przekłodōł na godka. Łatwo niy miōł, bo to jego debiut eli rozchodzi sie ô szkryflaniy po naszymu. Jego libsta tyż chyciła bakcyla, pomogała, a niy roz wadzili sie, co i jak sie godo i szkryflo.  Wtynczos wydawnictwo „Borgis” prziszło ku tymu, co tako ksiōnżka do sie wydać i bydzie sie dobrze przedować.

– Kiedy otrzymaliśmy propozycję wydania bajki napisanej po polsku i po śląsku, wiedzieliśmy, że warto zaangażować się w ten projekt – pedzieli nom redachtory z firmy „Borgis” – Autorzy mieli unikalny pomysł i świetnie go zrealizowali. Historia stworzona przez Annę i Krzysztofa Zentlików to ciekawa, mądra i oryginalna opowieść inspirowana Śląskiem, jego historią, kulturą, tradycją. Od początku widzieliśmy w tej historii potencjał, a gdy lepiej poznaliśmy autorów, zauważyliśmy, że to idealny duet twórców, mieszanka wybuchowa. Śląsk ma doskonałych reprezentantów!

No i richtiś, terozki „Ana i Walter” sōm już do kupiynio. Nale familjo Zyntlikōw niy mo zamiaru sztopnōnć. Plany majōm fest ambitne, drugo tajla już je fertiś, a trzecio, kero zawrze cōłko historyjo, je prawie rychtowano. Idyjo je tako, coby kożdo tajla rozgrywała sie we inkszyj dzielnicy Zobrzo. Kristof Zentlik i jego cera chcōm pokozać ciekawe miyjsca i bogato historyjo swojigo miasta.

Edukacjo w doma lepszo, jak we szkole?

Durś wajōmy, co we ślōnskich szkołach niy ma edukacji regionalnyj i beztōż bajtle psinco wiedzōm ô swojim Hajmacie. We familiji u Zentlikōw niy chcieli czekać, aże ich cera Ana dowie sie czegoś ôd rechtorōw. Ta ksiōnżka, kero ôjciec i cera napisali wroz to je edukacja regionalno we nojbardzij skutecznyj formie. Akcja rozgrywo sie we średniowieczu. Niy ino na Ślōnsku, nale gynau tam, kaj miyszko mało Ana. Dziouszka znokwiła historyjo ô placach, kere dobrze zno, bo niy roz tam łaziyła. A przi okazji tyż ô ślōnskij gyszichcie. Je tam trocha godki ô wojnach, kere my sam mieli, nale je tyż trocha magii. Idzie pedzieć, co je tam wszysko, co powinno sie znojś we porzōndnyj ksiōnżce do bajtli. Ino czy to je ksiōnżka ino do bajtli?

– Je do wszystkich, dlo bajtli i dlo starzikōw, do Ślōnzokōw i goroli, kerzy chcieliby poznać naszo godka, historyjo i kultura – pado Kristof Zentlik – No i do tych wszyskich, kere chcieliby wydać swoja ksiōnżka, nale niy wierzōm, co to je możebne.

Możno dzisiej, kej prziszły ku nōm take ćmawe czasy, to je ta forma edukacji, kero mo nojwiynkszy syns? Możno dziynki takim ôddolnym inicjatywōm udo sie nōm wyretować naszo ślōnsko tożsamość? – Myśla, co ślōnskość przetrwo, niy take czasy przetrwōła – pado optymistycznie Kristof Zentlik – Nasza cera dziynki pracy nad ksiōnżkōm znojduje i poznowo swoje korzynie.

A my muszymy sie ino winszować, coby inksze bajtle tyż znodły.

Adam Papierniok