Francek Fyrtok, 1.02.1921
Wachtyrz prezyntuje ślōnske artykuły ze starych cajtōngōw przepisane do alfabetu ślabikŏrzowego. Trzeba je rozumieć we kōntekście historycznym i niy przedstawiajōm ône ôpiniji ôd redakcyje.
Kochany Hanysie! Mosz moja nowo fotografio. Musisz jōm wydrukować, bo mie libsty molestujōm, iże mōj ôbrozek to go drukujesz kedy chcesz i kedy możesz. Teroz już mōm izba ekstra przed siebie. Z pod hołdy jużech sie wykludził, bo tam Hejimatstroje wszystko zapaskudzili, tōż widzisz iżech sie w tym mojim salōnie tu w giblu pod dachym urychtowoł fajn. Staro kista mōm za stoł i do jedzynio i do pisanio, śpia zaś w miechu, jak tyn koleks, co w „Kocyndrze” ô tym pisoł. Na ścianie mōm ôbrozek z Ulitzkōm, bo jo go aż do plebiscytu byda kochoł, a kole niego to fotografije mojich dziołch, kere ale dycki byda libowoł, bo „mejin Herz ist ejin Biynynhaus”.
Legirunek niymiecki jest bardzo mōndry, bo ci kożdziuszki dziyń wysyło noty do yntynty. Quester robi to samo. I wiesz, iże i Quester i Legirunek napisali, że na Ślōnsku polscy karlusy ciōngle sie bijōm, iże skiż tego nie może być plebiscytu. Ale nie wiesz, dloczego tak napisali. Jo zaś wiym. Było to tak. Questerowi zepsuła sie lampa, a w Berlinie był zaś sztrajk elektryczny i ani jedyn ani drugi niymieli światła a mieli pisać noty. Ôtōż prali sie tak po cyferblotach, aż im sie w ślepiach ôświeciło i tymu to w notach była godka ô biciu. Ale koalicjo już Niymcōm ôdpedziała, iże noty sōm pisane na twardym papierze.
Te noty i tyn twardy papior niymiecki mie nie korci ale nynko mie to, iże sie dziouchy i żaby bojōm boczōnia. Spytej sie ty Hanysie twojej libsty czymu to tak jest, bo mojie libsty sie na mie gorszōm i nie pedzōm mi. Moje libsty, abo sie żyniōm, abo też zbuczały. W Maciejkowicach sōm jeszcze kobiety, nie take jak byś se myśloł, bo tam nasze rybki sprały stosstruplera Berlinskego wiyncej, niż do niego wlazło. Ale go sprały nie po fōnografie jyno po tej drugej strōnie, ażeby nie mioł sie z czym przekazować. I mioły recht. Było to tak. Stosstrupler chcioł bez ôkno wrzucić handgranat do salu, kaj było zebranie kobiet. Kobiety go tak spłōkały, że ôddoł rewolwer, sztery granaty i zapōmnioł jak sie zwyczajnie siedzi. Te maciejkowicke kobiety chciołbych roz widzieć.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Z Niymcami jest już blank bankrot. Jeszcze nie dawno pyskowały blaty niymiecke. Niymcy chcieli zrobić rebelio i szarpaczka, Quester już mioł kozik nabruszōny, Ulitzka byłby już schützyngraby kopoł, a tu poszło im kole nosa.
Teroz zokłodo sie na Gōrnym Ślōnsku kōmitety parytetyczne, niby do połowy z Niymcōw a do połowy z naszych rodakōw. I cōż? W takim Bytōmiu, w Katowicach i w Gliwicach Niymcōw zabrakło. Niymcy krziczōm, że ich jest pełny Ślōnsk, a do Kōmitetōw parytetycznych ich zabrakło, bo musieli ich żydzi zastōmpić. Niymcy, jak z tego widać, zbankrutowali do imyntu, i to nie jyno na Ślōnsku, ale i tam u siebie na Niymcach.
Bo przijechoł mōj koleks Pawlik, co kocyndrowoł na Niymcach i rozprowioł, że Niymcy szukajōm nowych podatkōw i zaprowadzōm teraz podatek niby za reszpechtym ôd „wielkego dworu”. Ci padōm, na Niymcach bydzie kōntrola i becugschejin na wielki dwōr, bo Niymcy dowiedzieć sie muszōm, nie jyno co i wiela kto godo, ale z tego poznajōm też, wiela kto mo przichodu, naco bydzie ekstra podatek. Bo u Niymcōw jest wszystko akuratnie, wychody muszōm pokryć przichody. Minister finansōw w Berlinie jeszcze medykuje, czy podatek podwyższyć ô jedna abo ô dwie sztufy, dla tych co lotać muszōm z lotaczkōm, bo rabatu nie bydzie. Jak tego podatku nie styknie to i tyn mały geszeft też ôpodatkujōm.
Poradź mi Hanysie czy mōm mojej starej kupić kecka i jako, bo se potargała swoja kecka w lesie. A rychtyk ô tym lesie to jeszcze musza ci napisać. Szełech społym z mojōm libstōm bez las kole Kozłowejgōry. Nie daleko Świerklańca taki orgeschoficier ibowoł stosstruplerōw i padoł, iże z tych nojodważniejszych zrobi Elitetrupe. No i tōż prōbowoł, kery z stosstruplerōw jest nojśmielszy. Zawołoł ci jednego: Wilhelm Pierdziwol vortretyn! Tyn wylozł i stanōnł stillgestandyn. Ôficer wziōnł rewolwer i pado: teroz cie zastrzela. Jak zmierził, przestrzeloł mu kapelusz. Pierdziwol stał jak wryty. Potym ôficer strzelił drugi roz i przestrzelił mu rynkōw. Pierdziwol ani drgnōnł. Ôficer uradowany zawołał:
Pierschiwol sie habyn die Probe bestandyn, sie kōmmyn in die Elitetruppe, der Rock und der Hut wird ihnyn bezahlt — a nadto ôdezwoł sie Pierdziwoł: „Jawohl Herr Lojtnant und die Hosyn nicht? — Ôficer zdziwiōny rzekł: Nanu, ich habe nur dyn Rock und dyn Hut, aber nicht die Hose durchgeschossyn.
— Aber ich! — ôdpedzioł stosstruppler. Take bezecyństwa musiała moja libsta słuchać w lesie i podarła se przitym kecka. Czy kupić jej nowo? Ôdpisz jak najpryndzej
Franckowi Fyrtokowi.
