Do ciebie i do twojigo urzyndu. LibreOffice po ślōnsku

LibreOffice – srogi darmowy pakiet z norzyńdziami, miyndzy kierymi nojpopularniyjsze sōm edytor tekstu i arkusz kalkulacyjny, terozki idzie mieć w wersyji ze ślōnskōm godkōm. Wachtyrz spytoł się ô tyn projekt Grzegorza Kulika, tego istnego co cołkie te strzodowisko poprzekłodoł.

Co poradzi ślōnskie LibreOffice? To je połno, 100% funkcjōnalno wersyjo, pra?

Toć! To je gynau tako samo wersyjo jak angelsko, niymiecko abo polsko. Jedyno rōżnica to że ôna je po naszymu.

Je to projekt zawarty, abo bydzie sie rozwijoł? Mosz tam jeszcze co do zrobiynio?

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Jeszcze ôstały ino dorady dnia, co sie pokazujōm przi ôtwarciu, alech ich niy przekłodoł, bo wierza mało fto ich używo. Możno kejś trza bydzie dō nich siednōńć. Bydzie tyż trzeba dować pozōr przi nastympnych wersyjach, żeby przekłady były aktualne, bo jak deweloperzi co zmiyniōm we programie, to przekłady tyż trzeba dorobiać, ale take coś to je mało robota.

Powiydz co ô modelu spōłpracy: to je twoja inicjatywa, abo ludzie z LibreOffice prziszli do ciebie?

Ja, to moja inicjatywa. Prziszoł żech do The Document Foundation, co tworzi LibreOffice, i żech im pedzioł, żeby ôtwarli ślōnski wariant. Jak ôni taki wariant ôtwiyrajōm, to idzie zdalnie przekłodać paket na ślōnski jynzyk.

LibreOffice mo ôpcyje korektora a dykcjōnorza. Bazowołżeś sam na robocie naôbkoło projektu Silling.org, abo trza to było zrobić inacyj, na nowo?

Bazowoł żech na robocie nad Sillingym ôd tyj strōny, że przi przekłodaniu żech używoł korektora tekstu, coch go poskłodoł, i co je dostympny na Silling.org. Wōl niy wōl żech ale już znod we programie trzi literōwki, co bydōm poprawiōne we nastympnych wersyjach.

Jak ci sie zdo: fto bydzie tego używoł? Czymu ftoś przizwyczajōny do wersyje polskij abo angielskij miołby przełōnczyć jōm na ślōnsko?

Myśla, że to je ôd kożdego włosne postanowiynie, jakij wersyje używo. Ale tyż mōm nadzieja, że moc ludzi z ciekawości przejdzie na ślōnsko wersyjo i już przi nij ôstanie. Już żech nawet pytoł lokalnych urzyndnikōw, czy by niy pōmyśleli ô przechodzie na wszyjskich kōmputrach we urzyńdzie miyjskim na Ubuntu i LibreOffice, jak sōm dostympne tyż po slōnsku (Ubuntu ôd października). Dziynki tymu we cołkim urzyńdzie wszyjscy by sie mogli wybrać, jaki jynzyk chcōm mieć we kōmputrze, a gminy i krysy by szporowały piniōndze, bo by niy musiały płacić za licyncyje.

Wiysz, że francuske ministerstwa majōm na wszyjskich kōmputrach LibreOffice i inksze darmowe ôprogramowanie ze nojprzōd przigotowanyj listy? To je pōł milijōna maszin. We Walyncyji na 120 tysiōncach kōmputrōw, co noleżōm do publicznyj administracyje, je zainstalowane LibreOffice. Ôni na tym szporujōm pōłtora milijōna euro na rok. Mōnachium idzie jeszcze dalij, bo niy doś, że ôni na wszyjskich miejskich kōmputrach majōm Linux i LibreOffice, to jeszcze majōm swojich programistōw, co pōmogajōm budować te ôprogramowanie. Ôkrōm nich LibreOffice używajōm Rzim, Barcelōna, hiszpańsko Galicyjo, italijańske Ministerstwo Ôbrōny (150 tys. maszin) i dziesiōntki abo setki inkszych publicznych administracyji.

Ale chyba nojlepij do naszych burmistrzōw, prezydyntōw, starostōw i inkszych trefi take coś: italijańske miasto Bari mo 323 tysiōnce miyszkańcōw, to znaczy je trocha srogsze jak miasta i krysy u nos. We 2015 wkludziyło LibreOffice na swojich 1700 kōmputrach. Na samym tym pakecie szporujōm 75 tysiyncy euro (325 tysiyncy złotych) w latach 2015-2020. A co jak do tego dodać inksze darmowe ôprogramowanie?

Myśla, że ślōnske samorzōndy zrobiyłyby moc dobrego, jakby przeszły na ôprogramowanie, co je po ślōnsku i je darmowe.

Kōmu byś ekstra doradzoł używać ślōnskigo LibreOffice?

Tym, co sie uczōm godać po ślōnsku. Przi nauce kożdego jynzyka nojlepij je przeszaltrować wszyjske masziny na tyn jynzyk. Dziynki tymu mo sie durch z nim kōntakt i mōzg przijmuje nowe informacyje bez ekstra roboty.

Jak widzisz kōnkuryncyjność LibreOffice do norzyńdzi online (bp. Google Docs)? Jako je podug ciebie szansa na to, że ślōnskie LO bydzie popularne, przidajne i używane?

Nojwiynkszy problym ze takimi Google Docs abo inkszymi norzyńdziami, co sōm we chmurze, je taki, iże jak niy mōmy dostympu to internetu, to niy mōmy dostympu dō dokumyntōw.

Ôkrōm tego to je darmowo usuga ôd kōmercyjnyj firmy, a wiela już razy było tak, że kōmercyjne firmy coś dowały za darmo na swojim włosnym serwerze, ludzie tego używali, a potym naroz firmy sie z tego wycofowały i bōł problym.

Pamiyntosz Google Reader, co w nim szło czytać wiadōmości? A Google+, Picasa, Google Talk, Google Hangouts? Google istniyje 21 lot, a za tyn czas ôtwarło i zawarło 147 usug. Jak postanowiōm, że niy ma synsu robić Google Docs, to dadzōm pōł roku na ôdegranie dokumyntōw i do widzynio.

I dochodzi jeszcze prywatność. Jak trzimiesz swoje dokumynta u jakijś firmy na drugim kōńcu świata, to niy wiysz, co sie z niymi dzieje. Ôni sie mogōm godać, że wszyjsko je prywatne i bezpieczne, a potym wyskakuje chaja ze Cambridge Analytica i sie ôkazuje, że ôni wszyjscy tak po prowdzie niy do kōńca wiedzōm, co robiōm.

Pōmału, ale kōnsekwyntnie budujesz pakiet norzyńdzi, z kierymi pudzie se zbudować kōmputrowe strzodowisko ze ślōnskōm godkōm, co robi za piyrszo, wyńściowo. Jakie nastympne kroki sōm – podug Ciebie – nojważniejsze, coby to szafnōńć?

Systym ôperacyjny je, paket biōrowy je. Teroz przeglōndarka. Zgłosiōł żech sie do Mozille, toch sie dowiedzioł, że „niy ma synsu”, bo małe jynzyki niy poradzōm zrobić tyj roboty, bo je mało ludzi.

Trudno, pōdymy kajś ińdzij. Je połno przeglōndarek ze ôtwartym zdrzōdłym, co rade by miały ślōnsko wersyjo. Ale powiym ci ciekawostka: Mozilla mo biōra w Berlinie na Schlesischer Strasse. Możno to jakiś zły znak? (śmiych)

W kożdym razie te przekłady ślōnske bydōm sie rozchodzić, bo na rozmajtych Linuksach ône sōm take same. Bez to hned mogymy sie spodziywać srogszego wyboru systymōw i programōw.

A jak na Ślōnsku ludzie i administracyjo bydōm przechodzić na darmowe ôprogramowanie, bo je po ślōnsku, to coroz wiyncyj producyntōw kōmercyjnych bydzie musiało dać nōm dostymp do jejich programōw po naszymu. I tego nōm wszyjskim winszuja.

Z Grzegorzym Kulikiym godoł Rafał Szyma

Przidajne linki: