Buks Fyrtok z Ruły, 8.07.1920

Kochany Kocyndrze!

Posyłōm ci moja fotografijo, co jōm tu widzisz, bo sie już ze mie dziouchy śmiejōm, iże malujesz zielōnych buksōw, a nie mie, choćech twōj chmoter i szwager. Libsta se myśli iżech ôd macochy, a to nieprowda, boch mioł swoja matka, jak kożdy porzōndny kocynder. Nie biera ci za złe, iżeś nie drukowoł mojego cyferblatu wroz ze zielōnkami, bo by mi to ubliżyło.

Leberyjo w Bobrku była jyno tako szarpaczka. Dyrektor i inżynier z Julii dostali hierajn. Zebyś był widzioł, jak dyrektor kozoł robotnikōm stoć sztram i draj szryt fōm lajbe. Jak ci go koleks Pyrlik wypolił w latarnia, to zaroz ziymia pocałowoł. Pierōn nie umioł stoć sztram, jyno sie ôdkulnōn ôd Pyrlika draj szryt. Na ziymi zostoł złoty zōmb i dwa knefle. Libsta Zeflikowa pado, iże tyn jedyn knefel jest ôd inżynierowych galot.

Drugo leberyjo w Szarleju była jeszcze lepszo. Dwanoście skurczybykōw ôd Heimattreue, policyōn Bula i rechtor Grim se myśleli, iże Polocy nie widzieli jeszcze, jak to sie majto. Nasi koleksy namajtali im, Bula dostoł take buły, że zymby niōs w sznuptychli do chałupy, a Grim, co chcioł telefōnować po zielōnych, jyno tak telegrafowoł “stanami zjednoczōnymi”.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

W Karbie było jeszcze inakszy. „Schwarze Burg” ôd Reichswehry lubowała sie z flōndrami. Reichswehra miała rewolwery i handgranaty, a Sicherheitswera tańczyła lyndra. Naroz jakiś buks ôd Reichswery chcioł zagrać Fussbal i ciepnōł granat na chłopcōw z Karbu. Musisz wiedzieć, chłopcy z Karbu to nie bylejacy chłopcy i dziouchy też. Jantōń ôd aprelii ôdbił granat po miliōńsku, że wpadł buksowi do gymby. Ci padōm, taki granat jest lepszy niż Fussball, bo sie zaroz wie kto wygroł. Jantōń kozoł buksowi granat wypluć, ale głupi tego nie zrobił. Insi buksowie ciepali jeszcze potym granatami i strzelali z rewolwerōw, ale Jantōń nie głupi nie chcioł kulek chytać. To była polityka kulkowa. Na takej polityce lepiej sie znajōm nasi chłopcy.

Koleksy ze Lwowa też grali Fussball w Katowicach i Bytōmiu i zerżnynli Kartofelfresserōw. Niymcy z „09” już inaczej sie nazywajōm. Grali jak masarze, a jednak przegrali. Jedyn Lwōw pobił szwobōw, a coby to było, keby cało Polska grała. Niymcōw wstyd, bo już Berlin zakozoł im grać z Polokami. Ano polski fussball medykuje i wie kaj mo lecieć, a niymiecki fussball to choć go masarze bijōm idzie do fałszywych wrōt. Niymcowi zawsze trzeba poradzić „rechts” albo „links gehen” – tak, jak krowie „na stōnie”.

W Lubōmi Sicherheitswehra chciała na autach wywieźć wszycko tabaka. Chłopcy i dziouchy lubōmscy namajtali im. Było to wielke świynto w Lubōmi. Tabaki nie zabrali zielōnkowie, bo dziouchy pedziały iże tabaka jest dla chłopcōw lubōmskich a nie dla buksōw z Berlina. Chłopcy lubōmscy też za to przajōm swojim dziouchōm. Ale mie pierōny nie chcōm dać tabaki. Trzeba im jako dzioucha ôdbić, bo tabakaby sie przydała.

Ciyngym medykuja nad Fipperym, tym wygnanym sztacanwaltym z Bytōmia. Był to mōj dobry przijociel. Ôn zawsze ô mie pamiyntoł. Czynsto pisywoł do mie, a joch mu ôdpisowoł. Nieroz tego pisanio było tak dużo, żech musioł wziōńść rechtsanwalta do pōmocy. Fipper zawsze był ciekawy, co porobiōm, kaj mieszkōm, jak mi idzie. Niekedy był taki ciekawy i niecierpliwy ô to, co mi jest, że przysłoł do mie na spytki policyjōna, i zawsze sie radowoł, jakech mu dużo pedzioł. Czynsto mie zaproszoł bez policyjōna do siebie, a taki był gościnny, że wystaroł sie dlo mie ô frajny kust i frajne mieszkanie. I koalicyjo takego sztacanwalta wygnała! Joch utracił bez to dobrego przyjociela, bo jak go wygnali, Fipper już nie pisze do mie. Myślołech, iże sie postaro, abych sie dostoł na jego sztela, ale kaj tam, spyszniōł pierōn!

Za toch sie zgłosił do Finanzamtu, bo już Steueramtow niyma. Taki finanzamt lepiej wie kōmu wziōńść podatek 10% i wiyncyj. Jeli mie przyjmiōm, to każdymu byczybajtlowi wejrza do kapsy, a najprzōd Ulitzce abo Jankowskymu, bo ksiynża niechcōm płacić podatkōw, a sōm teraz bez plebiscyt na frōncie. Downij na wojnie byli za frōntym, a jyno nasze Hanysy i Karliki iść musieli na frōnt. Terazki przy płacyniu podatku, ci co byli na zadku muszōm iść na frōnt. Jak chcōm polityki frōntowej, to niech jōm majōm. Moja libsta też tak pado.

Trzimej sie sztangi!
Francek Fyrtok.

Wszyjske teksty muszōm być rozumiane we kōntekście historycznym i niy przedstawiajōm ôpiniji redakcyje Wachtyrza.