Biblioteka nocą: Kulik. Puch

Moja bibliotyka choby kosmiczno ksiōnżka wykuto z wōngla stoji w parku niydaleko „Szybu Andrzej” gruby „Gottessegen” w Antonienhüte, bali Wiyrku. Downi nazywoł sie ôn „Aschenborn” (coby szło tuplikować: narodzōny z hasia – kej tyn mityczny Fyniks), a to skuli miana dyrektora cały gruby Adolfa Aschenborna. Czamu nazwali go potym „Andrzej”? – no niy wiym, możno fujała asocjacyjo. A trza pedzieć , że ta paskudno asocjacyjo dmucho durś i durś i niy moge przestać, a furgo niy ino po mianach.

Ta moja bibliotyka, stoji kejby taki pylon zrobiōny z papiōru, kery sie spetryfikowoł. I może skuli tego tak pusto tukej za dnia, bo ludzie myślōm, że to ino dynkmal. Nale niy idzie wajać, bo te kere włażōm rajn, to richtich kōnesery – widać to po ôczach, kere choby u bajtli, co to niy mogōm sie nadziwać, że wszysko take gryfne je. Dyć trza tyż pedzieć, iże z tym dynkmalym to tyż je recht. Bo ta bibliotyka to je pōmnik do podziwianio i do przōnio. Kejby tyn Matenadaran w Armyniji. No ja, ta moja bibliotyka niy moge sie poasić, takimi ksiyngami co przez tyla lot zrychtowali Ormiany, z drugi zaś strony Matenadaran, niy mo takich ksionżek, kej tu, u nos (chyba – bo cołki czos tuplikujōm na ormiański wszyske mōndre ksiyngi świata).

No ja. My tyż. Właża do tajli, kaj coroz wiyncy ksiōnżek pisanych po ślonsku, tych ôryginalnych, a i tyż coroz wiynyj tuplikowanych. Sōm tu prawie wszyske. Te trocha borokowate, nale tyż te, na kerych widok serce sie raduje. Patrza na piyrwszo kero mi pokozała, że przeca idzie – “Pomsta. Libretto musicalu w śląskiej gwarze w czterech aktach wierszem na podstawie Zemsty Aleksandra Fredry z muzyką Katarzyny Gaertner” Mariana Makuli wydano przez “Libellusa”. Machajōm mi tyż przed nosym: „Prōmytojs przibity – Ajschylosa” ôd Zbigniewa Kadłubka, „Wiersze i śpiywki Roberta Burnsa” i „Dante i inksi” ôd Mirka Syniawy, “Brzechwa po śląsku” i „Ewangelie Śląskie” Marka Szołtyska, no i „Nowy Testamynt po ślonsku” Gabriela Tobora. (Ha!). Jest tyż tukej Brōnek Wątroba ze swojymi ewangeliami.

Ôsobno kategoryja to ksiōnżki Grzegorza Kulika. Kery idzie kejby walec. Jak godajōm biere wszysko. Sōm tukej “Godniŏ pieśń” Charles Dickensa, „Drach” Szczepana Twardocha (!). I te dwie, kero ōbalajōm: „Le Petit Princ” Antoine’a de Saint-Exupéry’ego i Winnie-the-Pooh”Alana Alexandera Milne’a. Bo sōm kejby literacke wielkucerne zeppeliny, kere ciōngnom świat fanazyji i poezyji do przodka. Bez kerych byli by my kej te borokowate ipty – mōglich iże wyuczone, nale puste. A trza pedzieć, co takich modrych szifōw wiela niy ma – no jo by zarozki dopedzioł, co mogłyby to być: „A Pál utcai fiúk” Ferenca Molnára i tyż „Le avventure di Pinocchio” Carla Collodiego. No dyć.

Trzimia w ryncach „Niydźwiodka Pucha” – ta wersyjo kolorowo (bo jeszcze je ta, do richtich koneserów – czorno-żółto i ta do bajtli, kero mōm, co to wolejom cołe widmo). I płaczki mōm w ôczach. Wszysko je ta jak było, tak jak pamiyntōm, bo ôbrozki narysowoł tak kej w oryginale i we wersyji tuplikowanyj przez Iryna Tuwim, Ernest H. Shepard. Twordo ôkładka z Puchym na strōmie. Potym wyklejka, na kery je Stokutrzinowy Las, Dōm ôd Prosiōntka, Puchowa Paść na Heflalumpy, Sześ Sosyn, Dōm ôd Sowy, Dōm ôd Kangi, Pioskowy Dōł kaj Rzik sie-bawi, Pszczeli strōm, Sroge Kamiynie i Bergi, Do Bieguna Pōłnocnego i jeszcze Kaj łuski niy było, Krōlikow Dōm, Krōlikowi Kamracio i Przociele, Mankulijne Miyjsce ôd Ijoka i w końcu Dōm ôd Prosiōntka i Mōja Chałupa, przi kery został namalowany Krziś (autor cołkego ôbrozka, ô czym prawi naszkryflano informacyjo pod gryfnie wymalowanym rysym: „NARYSOWOŁCH JO, A PŌN SHEPARD PŌMŌG”). Już ino po tym czuja sie u sia, a jeszcze żech niy przeciep na zajta z tytułym. Ale robia to gibko i widza ich ôpartych plecami ô sia Krzisia Robina i Ecika Niydźwiydzia vel Marysia Pucha pod mianym Nowok, kery patrzi kajś do góry, a jo widza, co mo wglōnd do nieba. Zarozki we Stympie wyeklerowane je, jak się tyn mały ber nazywo i czamu mo take miano a niy inne. Czytołech to trzi razy, roz po cich, potym na głos, i zaś po cichu – niy coby lepi spokopić, bo przeca znom (jak kożdy) ta cało narracyjo, ino po to, coby w nia wlyź, ale tak richtich po naszymu, po ślonsku. A potym zajta po zajcie, trocha do przodku, trocha do zadku, coby sie niy rozkulać, ino tak poleku ijś z tym Puchym, kery wiadomo, rozumu mo tela wiela mo. No i z tōm cołkōm gromadom, keryj tak przajymy. Nale najbardzi z Puchym, może skuli tego, co z niego poeta jak mało.

Mōg bych tukej dać cytatów ôd grōma. Aleć! Aleć! Dōm jedyn. Tyn na ôtwarcie: „Tōż prawie po słodach schodzi Ecik Niydźwiydź, gich, gich, gich, na zadku swojij gowy, za Krzisiym. Na tela, na wiela ôn wiy, to je jedyny spusōb schodzynio po schodach, ale czas ôd czasu czuje, iże szło by to zrobić inakszyj, jak by ino przestoł na chwila gichać, i pomyśloł nad tym. A potym czuje, iże mozno jednak niy idzie. W kozdym razie już je na dole i je gotowy, żeby go wōm przedstawić. Maryś Puch.”

No i tak. Ksionżka sie czyto. Idzie pedzieć sama. Co tu godać. Kulikowi udało sie niy potracić szczewikōw, bo niy ino przetuplikowł tekst, ale udało mu sie niy stracić ducha, kery na miano mo poezyjo. Dyć.

Coby ôddać prowda. Pomōgły mu w tym „Media Rodzina”, kero ta ksiōnżka wydały urodnie. Niy szły ône na przima. Niy, Niy. Zrobiyły tu richtich porzōndno robota, i trza pedzić: z pietyzmym.

Ha! Nale to niy wszysko. Na koniec istny bōnbōn! CD-platka, na kery sōm Mirosław Neinert, szuszpiler nad szauszpilery, dyrektor KOREZA, czyto cołki tekst. Ale pedzieć czyto to nic niy pedzieć. Ôn to robi tak, że wiymy, iże Niydźwiodek Puch, tak po prowdzie zostoł najpiyrw napisany po ślonsku (wiadomo).

No ja. Nikere mogōm pedzieć, co szło to momyntami przetuplikować inaczy. Jo tak powiym. I myśla co Kulik tyż. Ale wersyjo Kulikowo, kero trzimia w ryncach, już zostanie do końco świata na samym poczōntku. I już do końca bydzie to tyn pierwszy szluk poezyji, kero w oryginale wymyśloł A.A. Milne. Chwała Kulikowi.

Niy czekejcie. Czytejcie. I suchejcie. Abo na łopy. Ganc egal, ino niy czekejcie.