Aleksander Lubina: Uwielbiam operę – Ubu Król w Operze Śląskiej
W niedzielę 16 września 2018, o godzina: 18:00 nastąpi inauguracja 74. sezonu artystycznego Opery Śląskiej, podczas którego przeżyjemy uroczysty spektakl z okazji jubileuszu urodzin Krzysztofa Pendereckiego. Będzie to impreza towarzysząca VI Międzynarodowemu Festiwalowi im. K. Pendereckiego – poziom 320 w Zabrzu. (www.penderecki320.com)
Ja zajmę miejsce na balkonie Dużej Sceny Opery Śląskiej w Bytomiu. Lubię tam siedzieć, bo z tego miejsca dokładnie widzę wyświetlany tekst libretta i słyszę wyraźnie solistów, chór i orkiestrę. Tym razem przyjemność będę miał spora, bo porównam sobie tekst wyświetlany po polsku ze śpiewanym po niemiecku.
Operę widziałem i słyszałem już tydzień po jej bytomskiej premierze 3 kwietnia 2016 – wtedy różnice były spore.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Król Ubu, bo o nim mowa, to niemieckojęzyczna opera buffa w 2 aktach, do której libretto napisali Krzysztof Penderecki i Jerzy Jarocki. Libretto tej opery powstało w oparciu o sztukę francuskiego dramaturga Alfreda Jarry’ego (1873-1907) pt. „Ubu Król, czyli Polacy” z roku 1888. Sztukę pierwszy raz pokazano 10 grudnia 1896 roku w paryskim Théâtre de lOeuvre, ale wówczas szybko zdjęto ją z afisza z powodu skandalu, jaki wywołała.
“Ubu Król, czyli Polacy” Alfreda Jarry’ego .dzieje się “w Polsce, czyli nigdzie”. Przedstawiona w niej historia opowiada dzieje Ubu, który za namową żony Ubicy – zamordował króla i przejął władzę w państwie. Brutalne rządy bohatera, już jako króla, doprowadzają jednak kraj do upadku.
reżyseria, scenografia: Waldemar Zawodziński
kierownictwo muzyczne: Jurek Dybał
choreografia, ruch sceniczny: Janina Niesobska
kostiumy: Maria Balcerek
współpraca muzyczna: Andrzej Knap, Jakub Kontz, Bogdan Olędzki
asystent reżysera: Bernadeta Maćkowiak
przygotowanie chóru: Krystyna Krzyżanowska-Łoboda
Obsada:
Ojciec Ubu: Paweł Wunder
Matka Ubu: Anna Lubańska, Karolina Sikora
Król Wacław: Cezary Biesiadecki, Zbigniew Wunsch
Królowa Rozamunda: Joanna Kściuczyk-Jędrusik, Karina Skrzeszewska, Anna Wiśniewska-Schoppa
Synowie Króla:
Bolesław: Leokadia Duży, Mariola Płazak-Ścibich, Ewa Majcherczyk
Władysław: Anna Noworzyn-Sławińska, Aleksandra Stokłosa
Byczysław: Hubert Miśka, Juliusz Ursyn-Niemcewicz
Car I: Cezary Biesiadecki, Aleksander Teliga Jr
Car Ii: Krzysztof Kotoński, Patryk Wyborski
Bardior: Dominik Opaliński, Piotr Nowacki
Generał Lascy: Adam Janik, Michał Schoppa
St. Leszczyński: Adam Dorocki, Włodzimierz Skalski
Siedmioro Chamów:
Piła: Justyna Dyla, Swietłana Kaliniczenko
Kotys: Feliks Widera, Maciej Komandera
Żyron: Ryszard Morka, Paweł Ślusarz
Czwarty Cham: Piotr Rachocki, Janusz Wenz
Piąty Cham: Stanisław Duda, Kamil Zdebel
Szósty Cham: Grzegorz Biernacki
Siódmy Cham: Tomasz Dziwisz, Łukasz Kostka
Posłaniec: Janusz Wenz
Na bytomskiej scenie Ubu Król pojawia się 25 lat po prapremierze, która miała ona miejsc na Festiwalu Operowym w Monachium w 1991.
Paweł Wunder (Ubu) i Anna Lubańska (Ubica) zniewalają widzów śpiewem i kunsztem aktorskim. Wunder to Ubu niezbyt rozgarnięty. Po scenie hasa w poplamionych gatkach i przepoconym podkoszulku. Lubańska (Ubica) wyróżnia się głębokim głosem, jest ruchliwa, fałszywa i przebiegła. Imponująco brzmią jej koloraturowe partie. Oboje aktorzy zagrali w Ubu Królu między innymi w Operze Narodowej w 2003 roku. Siedmioosobowy chór chamów, jako świta króla Ubu, jest po prostu zajebisty – wrzaski, ryki, śpiewy, mazurkowe przytupy są kulturowym tłem dla Ubu i Ubicy. Znakomitym pomysłem było użycie luster na scenie, w których mnożą się rzeczywistości i gdzie donosi się elementy świadczące o zmianie miejsca i czasu akcji. W „Wielkim żarciu” biesiadnicy zbierają się przy korytach, do których Ubica wali karmę z ogromnego kibla. „U króla” zaaranżowana zostaje klub fitness & spa, w którym odpoczywa rodzina królewskiej. Następnie pojawia się monstrualna „odmóżdżarka”. „U Cara” jesteśmy złotej cerkwi, gdzie rosyjscy złoci żołnierze planują atak.
Potem już tylko wojna. Ubu zakłada husarskie skrzydła i dosiada szkielet konia na kiju i co jakiś czas wydaje absurdalne komendy: „Naprzód, panowie Polacy, a nawet do tyłu”.
Bohater spektaklu François Ubu jest oficerem króla Wacława, odznaczony Orderem Czerwonego Smoka Polski, dawniej króla Aragonii, hrabia Sandomierza; późniejszy Król Polski.
Pochodzący z Francji Ubu, były król Aragonii, po przybyciu do Polski zostaje rotmistrzem dragonów króla Wacława. Pewnego dnia jego żona Ubica namawia męża do zamachu stanu i do zabicia Wacława razem z rodziną. W spisku Ubu pomaga rotmistrz Bardior i jego żołnierze. Ubu udaje się przejąć władzę w Polsce i zabić króla, jednak jeden z jego synów, Byczysław, uchodzi z życiem. Ubu sprawuje okrutne rządy w Polsce, rabując poddanych i mordując nieposłuszne jednostki. Po pewnym czasie Ubu zostaje obalony, na tron wstępuje Byczysław, a uzurpator wraz z żoną ucieka do rodzimej Francji.
Film Ubu Król (2003) Piotra Szulkina podkreślał groteskowy charakter życia politycznego w Polsce zaraz po upadku komunizmu.
Teraz przyszła pora na Pendereckiego.
Aleksander Lubina – germanista, andragog – zdobył wykształcenie w Polsce, Niemczech i Szwajcarii. Jest publicystą, pisarzem, tłumaczem, autorem programów nauczania, poradników i śpiewnika – był nauczycielem akademickim, licealnym, gimnazjalnym i w szkołach podstawowych oraz doradcą i konsultantem nauczycieli.
Zdjęcie tytułowe: bytom.pl