Rozważania o kaplicy w Gardawicach
Przeglądając różne publikacje ,kroniki itp.można się dowiedzieć że kiedyś w Gardawicach “przy zamku” istniała spora kaplica czy nawet kościółek.
(TRZEBA ZAZNACZYĆ ŻE MÓWIMY O KAPLICY PRZY POPRZEDNIM ZAMKU, OBECNY “ZOMEK” W GARDAWICACH ZBUDOWANO W XIX w)
Wspominają o tym kronikarze parafii woszczyckiej – Ludwik Musioł i ksiądz Jerzy Raszka. Zacytuję krótki fragment z zapisu kroniki ks. Raszki -“Już w początkach XVII w. na zamku w Gardawicach istniała kaplica,przy której panowie gardawiccy utrzymywali osobnego kapelana zakonnego.Kaplica ta jest zaznaczona (jako osobny budynek) już na mapie Hindenberga z 1636 r.,są o niej wzmianki w dokumentach z lat 1680 i 1690 r.(Księga Ziemska z lat 1670-1705) w archiwum pszczyńskim.Na przełomie XVIII i XIX wieku były tu nawet organy ( gardawicki organista Skrzypczyk wspomniany na 1808 r.).W nowszych czasach odbywają się w kaplicy gardawskiej nabożeństwa 2-3 razy w roku..”
Poniżej fragment mapy Hindenberga z 1636 r.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
O kaplicy przy zamku w Gardawicach wspominają też Karol i Wilibald Wypler ,autorzy pracy “Genealogia starogórnośląskiego rodu rycerskiego Wyplerów”
Temat gardawickiej kaplicy omawia też historyk,dr.Bogdan Kloch w książce “Dzieje Orzesza”..Wskazuje że prawdopodobnie świątynia powstała ok.2 połowy XVI wieku,choć nie wyklucza wcześniejszej genezy..
Wśród pasjonatów lokalnej historii drobne zamieszanie wywołuje rycina Friedricha Wernera z XVIII wieku.
Podpis na rycinie brzmi “ Kościół w Zawiści”
Jak wiadomo z kronik, przekazów i map nie było wtedy w Zawiści kościoła ani kaplicy przy tamtejszym zomku..
Rysunek pochodzi z dzieła Wernera “Topographia Silesiae “ – 5 tomów,3000 stron,1400 rysunków..
Poniżej portret Friedericha Wernera
oraz jego praca “Topographia Silesiae “
Werner rozpoczął tworzenie tego dzieła w 1766 r,zmarł w 1776 r.Oprócz rysunków w pracy Werner zamieścił mapki i opisy miejsc..
Poniżej mapa Księstwa Pszczyńskiego z pracy Wernera
Zaznaczyłem na mapce konkretne miejsca , bowiem istniały domysły że “Kościół z Zawiści” na rysunku mógł się znajdować w dawnym przysiółku Tych o nazwie Zawiść..Jednak Werner oprócz rysunków zamieścił w swojej pracy szereg krótkich opisów..Ten dotyczy Zawiści ( i Zgonia) :
Można tam wyczytać że wspomniana Zawiść z kościołem znajduje się w “pobliżu raciborskiej granicy, niedaleko początku rzeki Gostynia” . Chodzi więc o naszą,”orzeską” Zawiść co widać na mapce..
Również na dzisiejszych mapach początek Gostyni/Gostynki jest lokalizowany w okolicach Zawiści/Gardawic
Dlaczego Werner mógł podpisać rysunek jako “ Kościół w Zawiści” ? Patrząc na jego życiorys wykonywał w tym okresie ogromną ilość map, rysunków i opisów..W historii Gardawic i Zawiści miejscowości te miały często wspólnych właścicieli, być może Werner tak to zinterpretował i tak podpisał swój rysunek ? O takiej kaplicy w Zawiści nie wspominają żadne kroniki kościelne czy świeckie,natomiast kaplica w Gardawicach jest opisywana.Być może w lepszych czasach historia Śląska zostanie na poważnie zbadana i takie zagadki zostaną rozwikłane przez profesjonalnych badaczy..Dużo pomogłyby badania archeologiczne,do dziś Śląsk jest “archeologiczną pustynią”. Przeglądając np. historię Orzesza i okolic widzimy że do tej pory nie wydano drukiem prac dawnych kronikarzy jak L.Musioł czy ks.Raszka, natomiast powszechnie propaguje się pseudo historyczne bajki o pobycie na tych ziemiach Jana III Sobieskiego który jakoby sadził lipy i karmił wieśniaków chlebem..
Z najbliższych nam okolic Werner narysował jeszcze kościół w Suszcu.
oraz rysunki z Żor..Panorama Żor Wernera jest eksponowana w okolicach żorskiego rynku.Co ciekawe, widać na niej dawny ,pierwotny mały kościółek żorski który spłonął później w jednym z pożarów..
Link do informacji o Friedrichu Wernerze
https://pl.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Bernhard_Werner