Zróżnicowanie językowe na Górnym Śląsku – kurs dlo rechtorōw

Zajęcia z edukacji regionalnej w formie obowiązkowych lekcji w klasach czwartych w  rybnickich szkołach podstawowych odbywają się od września 2016 roku.  Inicjatywa ta jest efektem współpracy władz miasta z przedstawicielami stowarzyszenia Demokratycznej Unii Regionalistów Śląskich (DURŚ). Ideę Stowarzyszenia podchwycili rybniccy nauczyciele, którzy opracowali innowacje pedagogiczne w oparciu o istniejący program Górny Śląsk z 2005 r. obejmujący zagadnienia dotyczące Górnego Śląska w jego historycznych granicach. Program podejmuje problemy z różnych dziedzin życia regionu, kładąc nacisk na zagadnienia współczesne. Wielu rybniczan pielęgnuje w domu śląskie tradycje, przekazując je następnym pokoleniom. Te dziedzictwo naszej kultury warto uchronić od zapomnienia, zachować i zaprezentować szerzej.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Lekcje są prowadzone przez nauczycieli pracujących w rybnickich placówkach, którzy prowadzą m.in. lekcje z historii, języka polskiego, geografii czy nauczania początkowego. W celu pełniejszego przygotowania zostali oni odpowiednio przeszkoleni w trakcie kursu i warsztatów w Regionalnym Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej „WOM” w Rybniku. Dodać należy, że wielu nauczycieli ma ukończone tematyczne studia podyplomowe.

Miasto pozyskało środki z projektu Modelowa rewitalizacja miast, co umożliwiło organizację kolejnych przedsięwzięć z zakresu edukacji regionalnej. Środki przeznaczono na organizację zajęć dotyczących historii i kultury regionu odbywających się także w terenie, w formie wycieczek i warsztatów.

W trakcie dwuletniej realizacji programu zauważono, że dużym problemem jest poznawanie języka śląskiego, między innymi ze względu na jego zróżnicowanie regionalne (wyróżnie się w nim cztery dialekty i kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt gwar). Choć nie są lekcje języka śląskiego, ale każdej lekcji towarzyszą  karty pracy, na których znajdują się fragmenty pisane po śląsku. Problem ten sygnalizowali zarówno nauczyciele, jak i uczniowie przygotowujący się do śląskiego dyktanda dla dzieci, czy osoby utrwalające teksty. Ta działalność zgodnie z zapisami Ustawy o języku polskim ma zapobiegać zanikowi gwar i regionalizmów, które są częścią naszego dziedzictwa. Po wrześniowej konferencji zdecydowano zorganizować kolejny kurs doskonalący dla nauczycieli regionalistów, tym razem na temat Zróżnicowania językowego na Górnym Śląsku. Organizacją kursu zajął się, jak poprzednio RODNiIP „WOM” w Rybniku. Zajęcia poprowadzi współpracujący z Demokratyczną Unią Regionalistów Śląskich dr Artur Czesak znany dialektolog, leksykograf, zajmujący się innowacjami formalnymi i semantycznymi w świetle norm językowych oraz zmianami roli i sytuacji dialektów (zwłaszcza śląskiego i gwary podhalańskiej) na tle podobnych procesów w innych krajach słowiańskich. Przygotował on autorski kurs, odpowiadający potrzebom edukacyjnym, wpisujący się w program doskonalenia nauczycieli regionalistów i polonistów. W programie kursu planuje się m.in.:

-zastosowanie podstaw transkrypcji fonetycznej i zapisu języka mówionego okolic Rybnika,

-zapoznanie z nowymi metodami badawczymi (korzystanie z zasobów bibliotek cyfrowych, korpusy językowe, słowniki elektroniczne),

-poznanie, zebranie, opisanie i prezentowanie językowego dziedzictwa regionu,

-możliwości zastosowania tej wiedzy w dydaktyce szkolnej.

Efektem kursu może być publikacja, która wzbogaci warsztat pracy wszystkich nauczycieli regionalistów i stanie się zachętą do dalszych przedsięwzięć w tej dziedzinie.

Kurs rozpoczyna się w sobotę 27 października. Szczegóły i zapisy na stronie www.wom.edu.pl (liczba miejsc ograniczona). Zapraszamy

Alojzy Zimończyk