Zgoda buduje, niezgoda rujnuje

Ôto nic tak niy polaryzuje miyszkańcōw naszego kraju jak sprawy światopoglōndowe a skuplowano ś nimi polityka. Z roku na rok te rōżnice robiōm sie coroz to bardzij jaskrawe, a ôbywatele już downo przeszli granica, za kerom przestowo sie ôdzywać nawet do familije yno skuli tego, co sie mo inksze zdani na jaki tymat.

Dugi czas myślołech, iże Ślonzoki sōm w tej materyji chocioż trocha mōndrzejsze, niystety ale ôto mom gyfil, co i to sie zmiynio. Toć, że nie tykało sie to wszyskich miyszkańcōw naszego regionu. Na myśli mōm raczyj te osoby rychtyk zaangażowane w inicjatywy regionalne i fol świadome swojij tożsamości. Wiynkszość tych osōb mynij abo bardzij było powiōnzanych z Ruchym Autonomije Ślōnska a spōłpracujōncymi ś nim stowarzyszyniami. Kożde miało swoji założynia a cele, a były to cele twarde, jasne a kōnkretne: autonōmijo gospodarczo, uznani ślōnskij narodowości, ochrōna naszyj godki, kultury, geszichty, a niyroz tyż i prōmowani modernych technologiji abo myśli polityczno-administracyjnych. Spōlne, jasne cele kuplowały roztomańtych ludzi: kōnserwatystōw, socjalistōw, katolikōw, protestantōw, ateistōw, libertarian etc.

Łōński rok coś sie zaczło ale fest miynić. Naroz wszysko zaczło sie tajlować. Piyrszy znak tego procesu to je posztōmpujōnce manifestowani na portalach społecznościowych swojich rōżnic a planōw. Moge wyniko to z rozgoryczynio skuli przegranego samorzōndowego welōnku, bez kiery w sejmiku Ślōnzoki straciyły swoja klarowno reprezyntacyjo. Wiadōmo, po przegranyj dycki prziłazi wewnyntrzny marazm, kery trza w coś yntlich przekuć. Po przegranyj bataliji sie raczyj zwiyro szeregi i przegrupowuje, a bez tyn czas na Ślōnsku posztōmpuje coroz to wiynksze potajlowani. RAŚ, ZG, Ślonzoki Razem, a w tym kotle fyrlo coroz to wiyncyj łyżek warszawskich partii, kere wciongajōm nas w swoji batalie.

Najprzōd mieli my eurowybory. Pod – idzie pedzieć – ślōnskimi farbami do europarlamyntu dostoł sie Łukasz Kohut z partyje Wiosna. Zwōla se streścić pora fejsbukowych konwersacyjōw:
– Jeee, nasz europoseł!
– To ni ma mōj poseł! Gōrny Ślōnsk dycki katolicki!
– G… prowda! Wiyrchni Ślōnsk dycki wielokulturowy!
– Nie Wiyrchni, yno Gōrny, bo…

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Ôstatni tydnie to je muster kolejnej z takich internetowych batalijōw. Sztandar, pod kery zaczła sie zlatować cołko moc Ślōnzokōw, pozwola se mianować roboczo „Niyważne, jako myńszość, ważne że jakoś myńszość”. Myśla sam ô fest przidługich efektach białostockij parady rōwności, kero na nieszczynści odbyła sie niydugo po tym, jak we Sejmie RP keryś już roz przepod projekt uznanio ślōnskij myńszości etnicznyj i ślōnskigo jynzyka regionalnego.

Juzaś bez portale społecznościowe przeloła sie moc podobnych rozmōw jak ta wyżyj. Niykierzy byli tak zawziyznci w swojij retoryce, że kejnedy aże przeciyrołech ślypia z niedowierzanio. Jak w jednym mymie sōm w sztandzie ôroz solidaryzować sie ze społecznościōm lesbijek, gejōw, biseksualistōw i transwestytōw, a ku tymu pociepować swoja retoryka, kero tyko sie tożsamości narodowyj? Do dzisiej nie poradza spokopić, jak tyn mym mogło udostympnić tela ludzi (mōm nadzieja, że robiyli to bezmyślnie), kerzi kożdy dziyń wojujōm ô możliwoś samoôkryślanio włosnyj przinależności etnicznyj.

To yno pokazuje, jak leko niekerzi z nas dowajōm sie ômatlać mackami partyjōw ze stolice, a spiyrka regionalisty vs cyntralisty pōmiyniyła sie na typowo polski kōnflikt: władza vs ôpozycyjo.

Wszyscy ci, kerzi majōm serca w złoto-modrych farbach, dycki powtorzajōm, że rōżnorodność Ślōnska to je jego bogajstwo. Szkoda, że tak leko idzie im prziklaskiwani wszyskim możliwym ideologijom a polaryzacyjōm, kere spływajōm ku nōm ze stolice, a coroz ciynżyj je im podować rynka swojokōm o roztōmajtych poglōndach, kerych lepszyj najprzōd po cichu wyciepać ze znajōmych na fb, a potym przestać zapraszać na familijne rożno.

To je prowda, że Gōrny Ślōnsk nie wdycki bōł polski, ale dzisiej znać, co coroz to bardzij polski sie stowo…

Marcin Szewczyk
Historyk, pasjonat rekonstrukcji historycznej, od wielu lat zaangażowany w działalność bractwa rycerskiego. Prezez Stowarzyszenia BASZTA promującego regionalne zabytki. Propagator używania ślōnskij godki kaj sie yno do. Autor powieści “Silesia Noir”, wielokrotny laureat konkursu “jednoaktówka po śląsku”.