Wilamowice stolicą otwartej Polski. Dzień Języka Ojczystego [ŚLĄSKI PROGRAM]
Mało jest wydarzeń, na które czekam cały rok. Dzień Języka Ojczystego jest jednym z nich. Już po raz czwarty do Wilamowic, małej miejscowości na pograniczu Śląska i Małopolski, zjadą przedstawiciele mniejszości językowych z całego świata. W klimacie wzajemnej ciekawości i szacunku będzie okazja do poznania się i wymiany międzykulturowych doświadczeń. Nie ma w Polsce drugiego takiego miejsca, które by łączyło ludzi a jednocześnie pozwalało im przejrzeć się w przedstawicielu innej mniejszości jak w lustrze.
To przede wszystkim jednak wielkie wydarzenie kulturalne. Dwa dni wykładów, koncertów, spektakli, tańców, śpiewów… Mocno różnorodne, tak dobrane, by pokazać Polskę z zupełnie innej strony, niż ta, z której na nią patrzymy na co dzień. W Wilamowicach Polska rozbłyśnie światłem różnorodności, inności, która zazwyczaj jest niewidoczna i niesłyszana.
W tym roku wyjątkowo ciekawie prezentuje się też śląska część programu. Prof. Ewa Michna, socjolożka z UJ, w wykładzie pt. „Trudna droga śląszczyzny… Szanse, bariery, wyzwania” opowie o procesach emancypacji języka śląskiego z perspektywy jego uczestników. Bardzo ciekawie zapowiada się też wystąpienie prof. Zbigniewa Kadłubka, pisarza i literaturoznawcy z UŚ, który w swoim wykładzie „Niedomówienie. Sytuacja śląskiego >>lektu<<” zamierza podejść do tematu śląskiej godki od innej strony.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Nie będę tutaj wyliczał inicjatyw, działań, akcji, zabiegów wokół kodyfikacji, ustandaryzowania, popularyzowania śląskiego języka. Trudno zresztą byłoby przedstawić zwięzły raport o stanie śląszczyzny. Skupię się na tym, co mnie niepokoi. A także na tym, co dzisiaj czuję, przysłuchując się i przyglądając różnym procesom, które zachodzą. Bo gorliwość o zachowanie śląszczyzny to dla mnie coś całkiem innego niż dzisiejszy śląski puryzm, dzisiejsza batalia o kanoniczność języka śląskiego. (prof. Zbigniew Kadłubek)
Ilona „Potania” Chylińska, raperka z Mysłowic, znana m.in. z występów w talent show, wystąpi ze śląskojęzyczną częścią swojego repeartuaru. Na scenie pojawi się również Chwila Nieuwagi, folkowo-poetycki zespół muzyczny pochodzący z Rybnika. Ja zaś przygotowałem „śląski recital poetycki” i zaprezentuję po raz pierwszy swoje śląskie wiersze, także po raz pierwszy w języku śląskim wybrzmią tacy poeci jak Halina Poświatowska czy Tadeusz Różewicz.
Wilamowice na te dwa dni zamienią się w stolicę otwartej Polski. Tej słuchającej się nawzajem, nie oceniającej pochopnie, tolerancyjnej, szerzej widzącej. Będą wybrzmiewać tam liczne języki. A tak naprawdę jeden – język wrażliwości.
PROGRAM Müterśpröhtag 2018 (Dzień Języka Ojczystego)
Piątek 2018-02-23
Gminny Ośrodek Kultury,
ul. Staszica 2, Wilamowice
15:00-15:15 Powitanie gości i głos społeczności Wilamowic: Pani Helena Biba
15:15-15:35 Justyna Majerska-Sznajder, Rewitalizacja języka wilamowskiego
15:35-15:50 Występ Zespołu z Hopgarten
15:50-18:40 Językowo-kulturowe dziedzictwo Polski. Moderatorzy: Prof. Zbigniew Kadłubek, Witold Bobrowski
15:50-16:40 Witold Bobrowski, Cassubia Felix? Aktualna sytuacja języka kaszubskiego
16:40-17:00 prof. Ewa Michna, Trudna droga śląszczyzny… Szanse, bariery, wyzwania
17:00-17:20 Prof. Ołena Duć-Fajfer Utracić język. Co to znaczy, co to czyni? Łemkowskie “wygnanie” z języka.
17:20-17:40 Marcin Musiał, Śląski recital poetycki
17:40-17:55 Przerwa kawowa
17:55-18:40 Prof. Zbigniew Kadłubek, Niedomówienie. Sytuacja śląskiego “lektu”
18:40-19:10 Pokaz dokumentalnego filmu o Wilamowicach Bo dos ej maj śproh
19:10-19:40 Pytania i przerwa kawowa
19:40-20:10 Koncert Ilony Chylińskiej “Potani”
20:10-20:40 Koncert zespołu Chwila Nieuwagi
20:40 Zakończenie
Sobota 2018-02-24
Strażnica Ochotniczej Straży Pożarnej,
ul. Sobieskiego 4, Wilamowice
17:00-17:15 Powitanie
17:15-17:30 Występ Zespołu z Hopgarten
17:30-17:50 Karól Róda, Język kaszubski w życiu publicznym
17:50-18:10 Tymoteusz Król, “Góry, pagórki, przykryjcie nas!” – Wilamowianie wobec powojennych prześladowań. Dotychczasowe wyniki projektu
18:10-18:25 Dyskusja i przerwa
18:25-18:45 Występ Zespołu Regionalnego Pieśni i Tańca Wilamowice
18:45-19:15 Koncert Rodziny Majerskich
19:15-20:00 Premiera spektaklu Ymertihła wilamowskiej grupy teatralnej “Ufa fisa”
20:00-20:30 Zakończenie wieczoru
Niedziela 2018-02-25
Przystań nad Sołą,
ul. Mostowa 17, 32-651 Bielany
10:00-12:00 Podsumowanie: dyskusja panelowa/warsztaty robocze z udziałem uczestników projektu, aktywistów, nauczycieli
*Marcin Musiał (ur. 1988) – humanista zaangażowany, Ślązak, literaturoznawca, bloger “tylko burak nie czyta”, współautor projektu ustawy o śląskim języku regionalnym, promotor godki, mieszka w Katowicach.
