W poznanej szkole, albo dlaczego szkoły w Rzeczpospolitej są niedobre
Szkoła, którą obserwowałem przez dziesięć lat.
Przestrzeń. Dużo miejsca. Jest gdzie oddychać. Zarówno w budynku jak i na zewnątrz. Zabudowa pawilonowa. Są potrzebne nowe pomieszczenia – stawia się lekką, ekologiczną, oszczędną konstrukcję. Stal aluminiowa, szkło, drewno. Ubywa uczniów – pawilon zmienia funkcję lub zostaje rozebrany.
W szkole uczy się 1000 uczniów. Klas 5 – 12 . Roczniki w miarę możliwości pracują w swoich skrzydłach lub w swoich pawilonach. Uczniowie mają do dyspozycji aulę na około 400 miejsc, która łatwo zmienia się w salę koncertową lub teatralną oraz mały barek uczniowski i salkę dla oczekujących na lekcje.
Powyżej wiedzie trakt dyrekcji, z którego wszystko widać, duży pokój nauczycielski , toalety i pokój przygotowania lekcji przez nauczycieli ( komputery, drukarki, kserokopiarki ) – dwa dodatkowe wyjścia ewakuacyjne. Beton ścian wycisza abstrakcyjna płaskorzeźba w pastelach.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Pracownie: oczywiście z zapleczami, gdzie przygotowuje się doświadczenia i składuje pomoce – odczynniki, szkła, modele, urządzenia. Wózki służące do transportu przygotowanych lekcji na sale.
Sale laboratoryjne, sale wykładowe audytoria – dla starszych klas.
Sale muzyczne, to praktycznie mała sala koncertowa z poprawioną akustyczną – pełny zestaw instrumentów : klawiszowe, strunowe, dęte i perkusyjne.
Sala plastyczna to atelier, światło naturalne, sztalugi, farby, pędzle, blejtramy, tektury…
Dwie biblioteki ( dla starszych i młodszych), z czytelnią komputerową ( bezwzględna cisza) oraz salą konwersacji.
Sala sportowa złożona z trzech niezależnych salek – salki wymiarów boiska do koszykówki, hala – pełnowymiarowe boisko do piłki ręcznej ( można uprawiać futsal, unihokej itp. ), przyrządy i sprzęt na zapleczu.
Pokoje nauczycielskie dla nauczycieli funkcyjnych.
Sale spotkań i rozmów indywidualnych z rodzicami: niezależne wejście, przedpokoje, małe kuchnie i pokoje rozmów.
Centralny klucz, a właściwie dwa klucze. Jeden u dyrektora, drugi u woźnego. Nauczyciele zależnie od funkcji mają klucze od danych kompleksów lub pomieszczeń. Zegar notuje czas otwarcia i zamknięcia danego pomieszczenia oraz zapamiętuje klucz.
Za funkcjonowanie całości odpowiada 1 woźny, który dodatkowo jest przełożonym sprzątaczek.
Na zewnątrz: dwa parkingi, jeden dla nauczycieli, drugi dla uczniów – to od frontu , tam też wkomponowane w bezpieczne skwerki z ławeczkami, krzewami i żywopłotem. Za szkołą pełnowymiarowe boisko do piłki nożnej ze znakomicie utrzymaną murawą, bieżnie : 100 m i 400 m, rzutnie, skocznie – odpowiadające wymogom bezpieczeństwa. Na ścianie budynku ściana wspinaczkowa.
Do szkoły prowadzi lipowa alejka oraz kilka dróg dojazdowych.
W szkole nie ma dzwonków – są gongi, Pierwszy oznacza : przejście pod klasy, drugi: zaczynamy lekcje. Gongi odzywają się co 90 ¢. W tym rytmie odbywa się sporo lekcji w klasach starszych. Jeżeli plan lekcji wskazuje inaczej, to klasy w ciszy zmieniają pomieszczenia, lub do klas przychodzą nowi nauczyciele.
O godzinie 9°° w sekretariacie pojawiają się uczniowie odpowiedzialni za zgłaszanie nieobecnych – robią to na maleńkich formularzach : data, klasa, imię i nazwisko nieobecnego. Sekretarka sprawdza czy rodzic zgłosił nieobecność. Jeżeli nie zgłosił, to wyjaśnia nieobecność z rodzicami. W przypadku niewyjaśnienia przyczyn nieobecności, szkoła zgłasza przypadek na policji, która rozpoczyna poszukiwania ucznia.
Pytałem, co dzieje się jeżeli oboje uczniowie odpowiedzialni są nieobecni – szkoła nie zanotowała takiego przypadku.
Ile razy interweniować musiała policja? 1 – 2 razy w roku szkolnym.
Podczas lekcji matematyki dwie uczennice przeszkadzały rozmawiając z sobą. Nauczyciel nie podjął żadnych kroków dyscyplinujących. Wskazał je dłonią i powiedział: ² Na przerwie². Uspokoiły się. Na przerwie zapytał tylko, czy wiedzą , co zrobiły i jakie z tym wiążą się konsekwencje. Potwierdziły i przeprosiły. Po zakończonych lekcjach przyszły do klasy i odrabiały przez godzinę zadania.
Po lekcjach poszedłem do salki gimnastycznej. Uczennice pod opieką nauczycielek ćwiczyły elementy nieopanowane podczas lekcji: przewroty i stanie na rękach oraz skoki przez kozła i skrzynię.
W pracowni robót ręcznych dwóch chłopców kończyło plastikowe stojaki pod telefony komórkowe, dla których zabrakło im czasu podczas lekcji.
Co dzieje się z uczniami nienadającymi się do żadnej szkoły ?
Dla uczniów sprawnych fizycznie, w normie intelektualnej, w całym powiecie ziemskim, Powiatowy Inspektorat Oświaty prowadzi dwie klasy – cztery dni w terminie u rzemieślnika, rękodzielnika, małego przedsiębiorcy lub rolnika, jeden dzień w szkole, gdzie uczą się pisać, rachować, wypełniać druki, ankiety, formułować podstawowe pisma urzędowe. Po dwóch latach możliwe są egzaminy zawodowe, najczęściej prowadzone przez IPH, mające uprawnienia do nadawania kwalifikacji. Inspektorat dzwoni do opiekuna zawodowego i pyta o dyscyplinę, kulturę i postępy zawodowe. Wszystko we współpracy z domem. Jeżeli szef nie chce ucznia, to tego ostatniego przenosi się do innego pracodawcy. Jeżeli i tam się nie sprawdzi, to inspektorat sięga po sankcje.
Inspektorat dysponuje nauczycielami rezerwowymi, na wypadek koniecznych zastępstw. Nauczyciele ci, to często kandydaci na zastępców dyrektorów lub dyrektorów.
Wypatrzył ich sobie inspektorat i zaproponował określoną drogę awansu :
- nauczyciel rezerwowy zbierający doświadczenia w różnych szkołach,
- następnie zastępca dyrektora w jednej bądź więcej szkołach, celem praktycznego opanowania zarządzania,
- powołanie na dyrektora.
Zdarza się, aby na dane stanowisko ubiegali się nauczyciele niezależni, albo zastępcy z innych szkół – ich starań z reguły nie wieńczy sukces.
Pozycja zawodowa i społeczna nauczyciela oraz uposażenie są zależne od przedmiotów nauczanych i typu szkoły.
Pensum godzinowe jest zależne od przedmiotu nauczanego i stażu pracy, np.
pierwszych 10 lat pracy x + 1 h
drugich 10 lat pracy x
trzecich 10 lat pracy x – 1 h
Po ukończeniu studiów nauczyciel odbywa 1 staż (1 rok referendarz) i potem zdaje stosowny egzamin. Następnie 2 staż i następnie zdaje stosowny egzamin.
Nauczyciel po 2 stażu zostaje urzędnikiem państwowym, czyli ma zasadniczo dożywotnio zapewnioną pracę i ochronę pracy, ale ciążą na nim także wszystkie z tym związane obowiązki.
Uposażenie nauczycieli zależy od Landu i od typu szkoły. Najniższe uposażenie podstawowe, które znalazłem to 3.278,- euro, a najwyższe to 4.466,- euro. Dyrektorzy dużych szkół otrzymują: między 5.458,- a 6.919,- euro uposażenia podstawowego. (https://www.merkur.de/leben/karriere/gehalt-lehrer-grundschule-gymnasium-zr-8622783.html)
Do tej pory w tej serii ukazały się:
Aleksander Lubina
Górnoślązak/Oberschlesier, germanista, andragog, tłumacz przysięgły; edukator MEN, ekspert MEN, egzaminator MEN, doradca i konsultant oraz dyrektor w państwowych, samorządowych i prywatnych placówkach oświatowych; pracował w szkołach wyższych, średnich, w gimnazjach i w szkołach podstawowych. Współzałożyciel KTG Karasol.
