W blasku ognia – storytelling Alfreda Nowińskiego z Oppeln

Aleksander Lubina

W blasku ognia – storytelling Alfreda Nowińskiego z Oppeln w tłumaczeniu profesor Joanny Rostropowicz

3 czerwca 1836, krótko po sprowadzeniu maszyny parowej na Górny Śląsk i uwłaszczeniu chłopów w Prusach śląskie mieszczaństwo  powołało Komitet Założycielski Kolei Górnośląskiej, na czele z prezydentem rejencji opolskiej Erdmannem von Pückler-Limburg .

W sierpniu 1840 po wydaniu prywatnym inwestorom (posiadaczom kapitału prywatnego) koncesji przez Ministerstwo Finansów rozgorzał spór o przebieg linii na wschód od Opola – zakończony poprowadzeniem linii przez Katowice aż do granicy w Mysłowicach.  22 maja 1842 odcinkiem Wrocław – Oława przejechał uroczyście pociąg. 3 sierpnia linia została przedłużona do Brzegu, a 29 maja 1843 do Opola. 2 października 1845 nastąpiło otwarcie odcinka do Gliwic, a 2 tygodnie później do Królewskiej Huty Królewskiej. 3 października 1846 budowa linii została ostatecznie zakończona w Mysłowicach. Linia liczyła 196,3 km, a otwarcia dokonał król pruski Fryderyk Wilhelm IV, którego w Morgenroth witają robotnicy Karla Godulli prekursora górnośląskiego kapitalizmu– pociąg się nie zatrzymuje.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

W  1841 Franz von Winckler przenosi zarząd swoich dóbr do wioski rycerskiej Katowice. Wieś rozwija się szybko wraz z uruchomieniem 3 października 1846 przez Oberschlesische Eisenbahn (OSE) połączenia Wrocławia, przez Opole, z Mysłowicami.  6 sierpnia 1847 wjechał na główną stację kolejową pierwszy pociąg osobowy. W latach 1847–1848 Katowice za pośrednictwem OSE uzyskały połączenie z siecią kolei europejskich, m.in. z Berlinem, Krakowem, Wiedniem i Warszawą. W następnych latach spółka akcyjna (Oberschlesische Eisenbahn AG) zbudowało i przejęło w użytkowanie dziesiątki innych linii kolejowych

Stając się przed nacjonalizacją kolei w  Prusach  jednym z największych przedsiębiorstw kolejowych w Europie.

O znaczeniu dyrekcji kolei żelaznych w Kattowitz pisze Arnold Ulitz w powieści Wielki Janja. https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Wielki-Janja-Arnold-Ulitz-oprawa-twarda/1574

W powieści Alfreda Nowinskiego w latach 1837-1842 płoną opolskie domy. Niebawem na Górnym Śląsku ogień rozgorzeje w hutniczych piecach i paleniska lokomotyw. Opole zachowa swe piękno i tradycję i wykorzysta  możliwości industrializacji – stanie się miastem na wskroś nowoczesnym. Nowinski żegna Opole-gród  i wita Opole-miasto.

U Nowinskiego W blasku ognia zbliża się rok 1842. W Prusach, na Śląsku, na Górnym Śląsku gęstnieje sieć kolei żelaznych. Koleje potrzebują szyn i lokomotyw. Szyny są z żelaza, do wytopu żelazo niezbędny jest węgiel, do transportu węgla służą lokomotywy parowe, kotły parowe pożerają węgiel.

Maszyna parowa rządzi. To koniec feudalizmu, koniec wielkich rodów feudalnych. Nastaje czas prywatnego kapitału.  W siłę rośnie magnateria kapitalistyczna, zwana rodami przemysłowymi. Do głosu dochodzi europejskie mieszczaństwo.

18 maja 1848 –rozpoczęły się obrady pierwszego niemieckiego parlamentu. We frankfurckim kościele Pawła zbiera się Zgromadzenie Narodowe, gdzie stolicę Górnego Śląska reprezentują:

– od 19 maja do 29 sierpnia 1848 Melchior von Diepenbrock;

– a następnie  od 18 października 1848 do 18 czerwca 1849 Oskar von Reichenbach.

W roku 1848 kończy się literacki Romantyzm – ludzie mają co innego do roboty.  Mieszczanie, naukowcy i wykształceni przedstawiciele szlachty niemieckojęzycznej  walczą o demokrację. W Europie wybucha  Wiosna Ludów: 22 lutego – we Francji wybuchła rewolucja lutowa; 11 marca –  początek czeskiego wrzenia rewolucyjnego. 13 marca –wybuchła rewolucja w Wiedniu. 15 marca –na Węgrzech w Peszcie wybuchło powstanie węgierskie. W rocznicę tego wydarzenia Węgry obchodzą święto narodowe. 18/19 marca –w nocy wybuchły walki uliczne w Berlinie. 18–22 marca –powstanie w Mediolanie przeciwko Austriakom.

• kwietnia – papież Pius IX krytykuje Wiosnę Ludów. 24 listopada – papież Pius IX, broniony między innymi przez Zygmunta hr. Krasińskiego oraz Cypriana Kamila Norwida.  został zmuszony do opuszczenia Republiki Rzymskiej i udał się na wygnanie do Gaety.

Jeszcze o 1848: 16 lutego – odbył się ostatni paryski koncert Fryderyka Chopina.21 lutego – w Londynie Karol Marks i Fryderyk Engels opublikowali Manifest komunistyczny.  29 marca: z inicjatywy Adama Mickiewicza zawiązał się w Rzymie Zastęp Polski – rządzona demokratycznymi zasadami formacja wojskowa, znana także jako „Legion Mickiewicza”; tegoż dnia ów poeta i polityk przedstawił deklarację ideową – Skład zasad – gdzie czytamy m.in. „Wszelki z narodu jest obywatelem, wszelki obywatel równy w prawie i przed urzędami” oraz „Izraelowi, bratu starszemu, uszanowanie, braterstwo, pomoc na drodze ku jego dobru wiecznemu i doczesnemu. Równe we wszystkim prawo”. 22 kwietnia – powstał Związek Ślązaków Austriackich. 21 lipca – ksiądz Józef Szafranek we niemieckim Zgromadzeniu Narodowym zgłosił 8 postulatów dotyczących ochrony praw Polaków na Górnym Śląsku. 16.11 W Londynie w Guildhall odbył się ostatni publiczny koncert Fryderyka Chopina, który zagrał na rzecz polskich emigrantów. (Wiki)

W blasku ognia – fragmenty powieści Alfreda Nowińskiego z Oppeln w tłumaczeniu profesor Joanny Rostropowicz znajdujemy także w zeszytach Eichendorffa, a te częściowo są dostępne w sieci.