Stach Kropiciel, 1.04.1945

Wachtyrz prezyntuje ślōnske artykuły ze starych cajtōngōw przepisane do alfabetu ślabikŏrzowego. Trzeba je rozumieć we kōntekście historycznym i niy przedstawiajōm ône ôpiniji ôd redakcyje.

Niech bydzie pochwalōny Jezus Chrystus!

Moji Kochani! Witōm Wos z Bogym po piyńciu latach i siedmiu miesiōncach! Zabrołech sie dziś do gawyndy, żebyście jōm mieli na Alleluja – zamiast kroszōnki. Bo wiym, że sie już ludzie ciyngym dopytywali: – „Gość” już pora niedziel przichodzi, a kaj sie podzioł Stach Kropiciel? Co prawie, ech sie już pryndzej zaganioł do pisanio, ale w piyrszych tydniach mieli tam w „Gościu” ważniejsze i poważniejsze rzeczy do pisanio, toch nie mioł tego sumiynio sie tam ciść. A potym – tyn nasz „Gość” jeszcze taki chudy (tak jak my wszyscy bez ta wojna), to tyż tam do mnie wiela placu nie majōm.

Troszkach sie tyż boł, żeby mi nie przeciepowali, żech sie jeszcze doporzōndku po polsku nie nauczył, alech przed poru dniami wyczytoł w jednej katowickej gazecie, że sie naszej ślōnskej mowie hōnor należy, bo to jest staro, jyndrno, dobrze zakōnserwowano mowa polsko, tōżech zaroz nabroł śmiałości do godki.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Z poczōntku myśloech se tyż: Jako tu wesoło gwarzić, kej tu jeszcze wojna, biyda, ciynżke czasy, ludzie sie starajōm… Ale potym ech se pedzioł: „Kroćsetkandy, przeca wszyjscy nie mogymy łebōw spuszczać i biadolić, bo przez to lepi nie bydzie, a Panu Bogu tyż bydzie miło, jak sie troszeczka weselej poôzprawiōmy, bo w Piśmie św. stoji: „Służcie Panu z weselym” – ale nie ino w dobrych czasach! A przeca muszymy tyż Panu Bogu za to dziynkować, że my zaś sōm w Polsce, że zaś mōmy naszego „Gościa”, że na drodze mogymy głośno po polsku ôzprawiać, że w kościele mogymy dziś zaś, jak downi, zaśpiewać „Chrystus zmartwychwstan jest”! I za to dziynkować muszymy, że jeszcze żyjymy.

Nie chca sie tam kwolić, ale wiym, że Wōm sie bezy mnie mierzło. Wiym, żeście nieroz za Niymca wyciōngali w niedziela stare „Goście”, zawieraliście drzwi i ôkna, i potym eście głośno czytali, co to „Gość” i Kropiciel przed wojnōm pisali. Potym sie troszka politykowało, troszka prorokowało, a starka, co przi ôknie siedzieli, kōńczyli te ôbrady zawsze tymi samymi słowami:

– Tak, tak! Wszystko to było dobrze, keby nie ta wojna!

A czasym sie spōminało:

– Pamiyntocie, jak to Kropiciel pisoł ô tym, abo ô tym, abo ô tym?
– No, no, tyn Kropiciel, kaj tyż tyn boroczek bydzie?
– Możno w Dachau siedzi! I mioł prawie tyn istny, co to pedzioł. Posiedziołech w Dachau, w Gusyn, troszkach tyż zajrzoł do Mauthausyn, ale jakoś mnie dobry Pan Bōg zaś wywiōdł.

I musza pedzieć szczerze i ôtwarcie, coch już niejednymu pedzioł, że dziynkuja P. Bogu za wszystko, coch tam przeżył i tego czasu być nie chcioł z mojego życio wymazać. Nie żeby mi sie tam tak dobrze powodziło – niektōrzi z Wos sami wiedzōm, jak tam było, bo tam byli, a inksi w gazetach wyczytali, nie ma co ô tym błoznōw robić – ale za te wszystke łaski Boże i dobrodziejstwa dziynkuja, coch ich tam doznoł. A ta ôpieka Bożo czuło sie w takim ôbozie bardzi, jak na wolności, jak czowiek mioł ôczy ôtwarte. Za to wszystko P. Bogu dziynkuja, ale i za to tyż dziynkuja P. Bogu, że mie stamtōnd wybawił.

Dużoch sie tyż tam nauczył i doświadczynio zebroł, bo choć człowiekowi już na ôsiymdziesiōnty idzie, to takego coś sie jednak nie przeżyło przedtym.

Pōniewierki sie tam użyło niymało, ale hōnoru ech tyż tam zaznoł. Pojakymu? – Boch tam przebywoł i robił do kupy z wielkimi i uczōnymi ksiynżmi ze Ślōnska: z ks.
prałatym Szramkym z Maryji Panny z Katowic, z ks. prałatym Tōmankym, z ks. kanōnikym Barabaszym, z ks. dziekanym Czympielym z Hajduk, z ks. Mastajym z Rudy, z ks. Klimkym ze Żorōw, z ks. Ścigałōm z Bogucic i jeszcze z innymi. Ks. Mastaj sōm dali w Rudzie, ci drudzy wszyscy już sōm świyntej pamiyńci.

Ale dość ô tym ôbozie. Może Wōm jeszcze czasym ô tym co wspōmna. A na dziś by tego tyż już dość było.

Chciołech Wōm ino pedzieć, że dziynki Bogu, jeszcze dychōm, a jak zaś bydzie czas po tymu, a ks. Redaktor w Gościu pozwolōm, to Wōm zaś kejś po starymu mojim synkatym pogroża, ale sie ô to nie śmiecie gorszyć, bo jak Wōm wszystkim groża, to sobie samymu tyż, a nieroz jak wywina tym synkatym, to mi sie kōńcym kija tyż coś dostanie.
A to, coch Wōm przed chwilkōm napisoł, że mi ôsiymdziesiōnty idzie, to nie jest prowda. Chciołech Wos ino troszka kiwnōńć, bo dziś jest „Prima Aprilis”. Po żniwach bydzie mi dopiero… a, kajś to tam mōm napisane.

Ale wszystko inne coch napisoł, jest prowda! Ôstańcie z Bogym!
Wasz Stach Kropiciel