Ślōnskŏ gŏdka: 1. semester we Niymcach je fertig!

We strzoda, 31. januara 2024, skōnczōł se piyrszy ôficjalny kurs ślōnskij gŏdki do anfängrōw. Po 12 sitzungach online à 90 min (a niyrŏz i wiãncyj) teilnehmery a teilnehmerki, co byjli poczli sprachkurs 18. oktobra 2023 mogōm padać, iże ukōnczyjli piyrszy ôficjalny semester kursu gŏdki, ftorŏ je ze Oberschlesien. Kejby porachować zusammen do kupy, to wylejzie sam ôficjalniy 1080 minutōw sprachkursu, a kejby wejź, iże hned kŏżdy unterricht se przeciōng niyrŏz ôd 10 do 30 minutōw, to zusammen baje to kole 1300 minutōw kursu ślōnskygo we piyrszym semestrze.

Sprachkurs entwicklowoł ôd grundu Adam Kubik a ôrganizowany bōł bez Volkshochschule Heidelberg. Je to piyrszŏ institucyjŏ państwowŏ, ftorŏ finansowała publiczniy dostympny kurs ślōnskygo. Zufall chcioł, iże je to piyrszŏ instytucyjŏ, ftorŏ niy yno je we Niymcach, ale je tysz we miyjście kaj jusz bōł studierowoł Ślōnzŏk Joseph von Eichendorff. Skuliż tygo tysz kurs mianowoł se „(Ober)Schlesisch A1.1. Eichendorffs Zweitsprache in Europa und Texas“, co mianuje po naszymu „(Gōrno)Ślōnski A1.1. Drugŏ gŏdka Eichendorffa we Europie a Texajsie“.

Tukej trza padać, coby niy dołajziōło do corŏz wiãnkszich verwirrungōw przi übersetzungach ze ślōnskygo „ślōnski”, angylskygo „Silesian” abo polckygo „śląski” na niymiecki jako „Schlesisch”, dodanŏ ôstała präposition „(Ober)” a we beschreibungu zusätzlich wciepniōne je, iże mianuje to west-słowiōnskŏ spracha.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Czamu tako?

Fto niy wiy, niych sam ônym ôstaniy erklärowane, iże we niymieckij gŏdce „Schlesisch” je gleichstellowane ze „Niederschlesisch”, co mianuje dialekt niymieckij gŏdki. Bōł ôn piyrwy kludzōny bez czowiykōw we Niederschlesien, co ôstali vertreibowani ze heimatu we latach 1945-47 a we 1892 nobelpreisträger Gerhart Hauptmann schreibnōł tysz we Niederschlesisch swōj drama „Die Weber” (schlesisch: „De Waber“). Tukej trza vermerknōnć, iże je tysz niymiecki dialekt, co se mianuje „Oberschlesisch”, ale ônygo se pisze do kupy jako jedyn wort. Ônym tysz jusz mało fto poradzi rzōndzić, bo ani Deutsche Minderheit niy poradziōł uchować tyj gŏdki dzisiej, ani ôni, co rzōndzōm blank normalniy po niymiecku we Oberschlesien, bo abo gŏdajōm ze akcyntym choby deutsch jako cudzŏ gŏdka abo bazujōm na medialnym „Hochdeutsch” abo „Standarddeutsch”, abo na dialektach landōw, we ftorych se byjli chŏwali. Dr. Herbert Matuschek ze swojym buchym „Das Slawoschlesische” (2021) sugeruje we titlu fachowy terminus, ale ôn barzij se zdŏ być geeignet do wissenschaftlerōw. Begriff „(Ober)Schlesisch” je versuchym pojydnaniŏ stosowanygo bez ślōnskŏ diaspora we Niymcach terminusu „ślōnski” we übersetzungu na Deutsch jako „Schlesisch” – co je niyrŏz fehlerym (wejrzijcie na info warcyj we artiklu) – a ergänzungym ô doprecyzowany elymynt geôlōkalni, ftory ôbeznanym we tymacie abo zainteresowanim pokŏże, iże je to gŏdka ze Oberschlesien.

We flyerze ze wintersemestru 2023/2024 na Volkshochschuli Heidelberg ślōnskŏ gŏdka bōła auflistowanŏ jako neuzugang ze miōnym „OberSchlesisch” kole Swahili a Jiddisch. To je na telã fajne, iże tukej widzymy (Ober)Schlesisch kole Jiddisch, iże elemynty Jiddisch richtig ijdzie znejś we ślōnskij gŏdce, choby „miglanc” abo „siksa” (ôd שיקסע).

Informacyje ô inhaltach, erkenntnissach a einsichtach, ftore dziynki tymu kursowi szło dostać, schreibniōne baje hned we nŏstympnym beitragu. Terŏzki werci se jusze padać, iże kurs ślōnskij gŏdki ijdzie na verlängerung, kej niy jyno poczniōny kurs baje mioł fortsetzung we formie kursu A1.2 ale tysz ôtwartŏ ôstaniy nowŏ grupa do anfängrōw ôd podstŏw. Ôba kursy ruszōm we marcu: genau to we kŏżdŏ strzoda ôd 13.03.2024: Piyrszŏ grupa A1.1 ôd 17.15 aże do 18.45 – do anfängrōw, drugŏ grupa A1.2 ôd 19.15 aże do 20.45 – forstsetzung kursu, ftory se bōł poczōn we oktobrze 2023.

Wszyske informacyje genau ijdzie znejś sam na seitcie ôd Volkshochschule Heidelberg na profilu dozenta ôd ślōnskij gŏdki: https://www.vhs-hd.de/vhs-hd/lehrkraefte.html/A/lecturer/P/216/T/516-L-26441788/Adam+Kubik