Rozprŏwki ô Głogōwku i ôkolicach: Dzierżysławice

Dzisiej napiszã dwa słowa na poczōntku, bo nie wiã, czy słyszeliście ô takij fajnyj wsi, z ktōryj mogecie se już piechty iść na czeskõ strōnã Ślōnska. Dzierżysławice to wiejś z ktōryj pochodzi moja mama. Tam siedziałach w każdy lato u ōmy a ôna mi rosprawiała ô chabernicach, morach, utopcach i historiach rodzinnych.

Jak se urodził mōj wnuczek, to poczułajch se fest ōma i napisałajch ekstra do niygo jednã z tych rosprŏwek. Latojś Antek skōńczōł siedym lŏt i na geburstag pojechałajch do przedszkola w Głogōwku i przeczytałajch tã historiã wszystkim dzieckōm z jego grupy. Choć było po naszymu, wszystky rozumiały, a słuchały z ôtwartymi gambōma. Nŏbarzi ty, co miyszkajōm w Dzierżysławicach…

Porosprawiōm ci, Antku, jak to było…

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Było to dŏwno, dŏwno tymu… To skōnd ô tyj wiã? Bo rosprawiała mi moja ōma, a ônyj ôd niyj ōma, a tyj tyż ôd niyj ōma. Tera jŏ tyż je ōma i bestoż rozprawiōm to tobie, mōj malutki Antku. Jak trochã urojśniesz, to se ô tyj przeczyjtŏsz.

W Dzierżysławicach, skōnd pochodzi moja mama i gdzie sōm wiãże pobożni ludzie, bo połno tam kapliczkōw, krziżōw, figur i świantyjch ôbrŏzōw na chałupach – jednygo dnia prziszoł do gospodyni, co mieszkała przi drōdze na Kolōnijõ jedyn wandrus. Gospodyni myjślała se, że prziszoł po projśbie, bo wtedy było siyłã żebrŏkōw i roztōmajtyjch borŏkōw, ale tyn padoł, że je malyrzam, co maluje ôbrazy. Jak szoł mino, to widzioł na ścianie wycugu bardzo zniszczōnyj ôbrŏz z Matkōm Boskōm i za niewielkōm ôpłatōm chciołby go ôdnowić.

Kobiyta powrōżyła, powrōżyła i padała: dobrze. Abo możno padała: gut – tygo to już nie wiã, bo w Dzierżysławicach, co bōł wtedy Dirschelwitz jedni rzōńdziyli po ślōnsku, a drudzy po niymiecku. Jak tam było, tak było, dojść, że baba nakładła mu do rukzaka wandzōnki, kiołbasy, szpeku i preswusztu a potyj wyciōngli ôbrŏz, zapakowali do papiōru i ôbwiōnzali szpagatam. „Banã nazŏd za dwa tyjdniy, bajecie mieć ôbrŏz jak nowyj, w całyj wsi nie baje takygo drugygo fajnygo” – padoł malyrz, wez zawiniōntko pod pachã i poszoł.

Kobiyta czekała i czekała na swōj skarb podarymnie, a na ścianie straszyła szpatnŏ dziura. Żŏdyn nie wiedzioł, że chop jak jyno skranciōł na Kolōnijōm, wciep ôbrŏz do krzipopy i uciek z połnyj ruksakam bez Bażantkam na Głogowiec i dali.

Prziszła zima. Ludzie zaczli chodzić szkubać piyrzi. Nierŏz rosprawiali se ô roztōmajtyjch straszydłach, utopcach, chabernicach i morach. Potyj jak szli w nocy nazŏd du dōm mieli połny galŏty strachu. Beztōż jak jedyn z drugi zacznōm gŏdać, że na Kolōniji straszi – na poczōntku żŏdyn nie wierzōł. To przecã nie je myjglich. No ja, ale wszyscy rzōńdziyli to samo: ze krzipopy wstŏwŏ bardzo piyknŏ Pani i gorzko płacze, a potyj znikŏ. Każdyj, kogo postraszyło widzioł to samo. W kōńcu poszli tam do kupy za dnia i zaczli szukać.

W krzipopie pod śniegam znŏdli ôbrŏz, jeszcze barzi zniszczōnyj niż przōdzi. Zaniyjśli go gospodyni a ta wezwała farŏrza, coby pokropiōł to miejscy świancōnōm wodōm i porzykoł. Ôd tygo czasu przestało straszyć a kobiyta ufundowała na Kolōniji krziż, ktōryj nŏprzōd bōł drewnianyj a teraz je z kamiynia. Ôbrŏz bōł tak zniszczōnyj, że nie szło go dać nazŏd do muru i do dzisiej je skowanyj dōma a na jego miejscu stoji figurka Nŏświantszy Paniynki.

Ta pobożnŏ kobiyta, to bōła twoja praprapraołma mōj małyj Antku. Jak troszkã urojśniesz, to ci ty miejsca pokŏżã. Do Dzierżysławic z Głogōwka niy mōmy daleko.

Co je na fotografkach?

1. Dzierżysławianki przed kapliczkōm we wsi (lata 50-ty)
2. Starŏ kartka pocztowŏ z Dzierżysławic – wszystky ty miejsca se zachowały (szkoła, dyjnkmal, kościōł)
3. Krziż na Kolōniji (drōga we wsi), dzie straszyło.
4. Miejscy w murze, dzie bōł ôbrŏz, a tera je figurka.