“Przaja ślōnskości, nale wiym, co je wożne, a co nos zniywolo”
– Prawie żech je fertiś ze czytaniym nowego „Hanusika” i wiysz ty co? Wziōnech ôd razu piyrszo tajla i mōm gyfil, co to niy je tyn som Achim Hanusik.
– Kej pisoł żech piyrszego “Hanusika” wiyncyj niż dziesiynć lot do zadku, to jo bōł blank inkszy chop. Co sie dziwować, że Achim je tyż inkszy. Tyś je taki som?
– Toć, że niy.
– We piyrszyj tajli rozchodziło sie ô to, co Ryszawymu Erwinowi udało sie kogoś zawrzić we haźlu, coby sie za niego przeblyc. Klar, to niy ma bele co. Eli komuś sie zdowo, co to je bele co, to sie forsztelujcie, co to wos ftoś zawrzoł we haźlu i zachachmynciōł wasze żywobycie. Nale terozki Hanusik mo wiyncyj lot i inksze utropy.
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
– Hań je godka ô filozofiji i etyce. Hanusik i Morcinek godajōm ô moralnym yjzoklu. Co to je?
– To niy ma żodno doktryna. Rozchodzi sie ô to, co świot je bioło-czorny, abo dobry, abo zły. Jedna abo drugo strona yjzokla. I tukej pytōmy sie: to, co ślōnske, je zowdy dobre?
– Mie wylynkało, co niykere tak myślōm.
– To je konsekwencyjo myślenio: co je gorolskie, to je gorsze. Eli je gorsze, to nasze je nojlepsze. Tak padajōm człōnki Zakonu ôstatnigo karminadla i Zidlōnga. To sōm richtiś fundamentalisty, kerym sie zdowo, co, kej wyciepnymy samstōnd Goroli i przidymy nazod do tradycyjnych ślōnskich wartości, to bydymy sam mieć raj na ziymi.
– Eli by taki Zakon powstoł, znosz Ślōnzokōw, kere by do niego prziwstoli?
– Niy wiym, ale lynkōm sie, kej widza jak gibko łykōmy szpicato godka ôd populistōw. Szukomy letkigo wytuplikowanio. Gorole, poniywieroki, zowdy je ftoś, na kerego idzie zwalić wina, coby nom było lepij. Jo widza, co nojbarzij ksenofobiczne sōm te Ślōnzoki, kere nojmynij wiedzōm ô Ślōnsku. To sōm te, co muszōm mieć wroga, coby sie identyfikować ze swojymi, bo inakszyj niy poradzōm.
– Zakōn to je fikcyjo, ale Zidlōng niy.
– Prziszołech ku idyji Zidlōnga, kej ôboczołech zidlōng Nansleddan we Kornwaliji. Coby tam miyszkać, trza żyć wele prawideł. Niy śmiysz ôstowiać hasioka wele chaupy, niy śmiysz sie wadzić. Eli ôstawisz cosik na fynsterbrecie, to sōmsiod ci to rozwali – skuli prawideł. Taki “chachar-free” zidlōng.
– Chciołbyś tam miyszkać? Abo prziwstoć do Zakonu?
– Katać! Przaja ślōnskości, nale wiym, co je wożne, a co nos zniywolo. Ino ślōnske jodło, tradycyje, familjo, religijo – to niy ma moja bojka. Nale toć, za modu bōł żech po blisku wirusa ślōnskigo nacjonalizmu. Skuli tego, co durś mi godali, co nos niy ma. Człowiyk sie nerwuje, dociep do tego zowzistoś neofity i mosz ôszkliwe efekty.
– Ślōnski nacjonalizm? Dyć nacjonalisty to lagramyncke gizdy, kere napasztujōm inkszych, a my sōm te, kerych sie tricuje? Abo niy?
– Myśla, co ku nacjonalizmowi idzie prziś tyż, kej niy ma formalnie uwożanyj nacyje. A im wiyncyj ta nacyjo sie tricuje, tym wiyncyj bydzie bōlu i agresyji.
– Kere inksze ślōnske grzychy tympisz we piōntyj tajli “Hanusika”?
– Ksenofobijo. To, co nom sie zdowo, co my sōm nojlepsze. Hermetyczność. Tako gupio religijność.
– Pra, Ponbōczek ôbjawio sie kapłanowi Zakōnu, nale niy klachulōm, kere durś siedzōm we Kościele Mariackim. Co to je za Ponbōczek?
– A skōnd jo mōm to wiedzieć? Dyć tela ich je. Na zicher to niy je tyn Ponbōczek Janusza Kowalskigo z PiS-u, kery ôsłoniōł swojim ciałym ucho ôd Trumpa. Możno ślōnske fundamentalisty majōm swojigo?
– Ludzie kupowali “Hanusiki” skuli tego, co sōm letke, do śmiychu, wrazić do rajzyntazy i na urlaub. Niy bydzie ta tajla za ciynżko?
– Myśla, niy. Sōm umrziki, je seryjny mordyrz, trocha śmiychu. To wszysko, skiż czego przajecie “Hanusikōm”.
– Dziynkuja za godka.
Marcin Melon
Kōmisorz Hanusik i Zakōn Ôstatnigo Karminadla
Silesia Progress, Kotōrz Mały 2024
