Ô ks. Walku a Studziynce z Jōnkowic

Dzisiej chca Wōm ôpedzieć, już niy piyrszy roz, ô piyknym miejscu na  Ślōnsku. Ci, co znajōm, to se pospōminajōm, a ci co niy znajōm, to możno posłōchajōm, a sie kedy wybierōm. Kole Rybnika (7 km) we Gminie Świyrklany (pol. Świerklany, zjazd z autobany A1 je we Świyrklanach)  leży wieś Jōnkowice (pol. Jankowice). To sam, jak godo nōm staro legynda w 1433 roku Husyty zabiyły ks. Walka (pol. Walenty) z Rybnika. A było tymu tak: w downej wsi Bijasowice, kerej dzisiej już niy ma, a leżała ôna miyndzy Jōnkowicami a Marklowicami, rozchorowała sie baba, a posłała chłopa po farorza z Pōnbōczkym. Niy było z tym tak leko, bo kościōł z farorzym bōł dziepiyro we Rybniku, doôbkoła były same lasy, a po lasach kryły sie Husyty (przociele Jana Husa), kere Pōnbōczkowi, ani farorzōm niy przoły. Chłopu udało sie dostać do Rybnika, a farorz, młody kaplōnek, niy rozważowoł wiela, yno siod na kōnia a pojechoł do chorej Hyjdle (Jadwiga), bo tak bezmała było tej babie. Ledwa farorz ujechoł kōnsek za Rybnik, to zaczły go Husyty gōnić, biydok niy widzioł, co mo zrobić, ale ôroz zejrzoł wielki strōm, dōmb, a w pojstrzodku dziupla, tōż tam skrōł hostyjo z Pōnbōczkym, a sōm uciyk dalij. Niy twało wiela, jak go Husyty dopadły, a go przebōdły pikami. W tym miejscu, kaj umrzōł ks. Walek pokozała sie woda, kero potym zaczła czynić cuda. W miejscu, kaj w dziupli bōł schowany Pōnbōczek, dużo lot niyskorzij, pastuszki paśli barany, a zejrzeli, że sie tam coś blyszczy, tōż posłali po farorza a znodli ta hostyjo. W tym miejscu, kaj stoł dōmb, postawiyli kapliczka, pōmogoł w tym bezmała tyn, co te ziymie były wtedy jego, hrabia Ferdynand Leopold Oppersdorff, a potym (kole 1670 roku) drzewianny kościōł pm. Bożego Ciała, kery stoji tam do dzisiej, a pod ôłtorzym bezmała sōm jeszcze resztki z tego dymba.

Studziynka tyż była zapōmniano, możno stała tam jako kapliczka, abo krziż, aż w 1895 ks. Edward Bolik sie rozchorowoł, a ôbiecoł, że jak wyzdrowi, to postawi tam kapliczka. Tak tyż zrobiōł i postawiōł murowane trzi kapliczki: w pojstrzodku Marije z Lourdes, a po boku Marije Usnytej i ks. Walka. Przed wojnōm, w latach 30 – tych, z boku kapliczek postawiōł ks. Miczko z ludziami Grota z Lourdes z hasio, kere prziwiōźli bezmała z Hoymgruby (kop. Ignacy). We grocie tej stoji wielko figura Marije, z ze zadku je izba, kaj przed wojnōm miyszkoł pustelnik, kery tej Studziynki wachowoł.

Jo pamiyntōm Studziynka od lot 60 – tych, bo miyszkoł żech, wiyncyj jak 30 lot, tam blisko, a mieli my piechty kole pōł godziny do Studziynki, tōż lotali my tam niy roz. Pamiyntōm tyż, jak w latach 70 – 80 tych, skuli szkodōw gōrniczych Studziynka zaczła sie bulić, zaloła jōm woda, a wszystko było zagrodzōne, coby tam niy szło wlyź. Na szczynści gruba zawrzyli (Szyb VI KWK Jankowice), a Studziynka wyremōntowali. Stare murowane kapliczki zbulyli, a postawiyli nowe drzewianne, a grota z hasio tyż poklejyli na nowo a zaś idzie sie na nia dziwać, chocioż je już to trocha inkszo Studziynka, niż ta piyrwej, a wody tyż niy idzie sie napić, bo niy leci skuli szkodōw gōrniczych.

Tōż to by było na tela o historyji, możno żech tam co przecyganiōł, abo pomylōł, ale to se możecie poczytać we inkszych mōndrych ksiōnżkach. Mie sie yno rozchodzi ô to, coby Was namōwić do wybranio sie ku Studziynce. Idzie sie tam wybrać kożdy dziyń, ale już 15 siyrpnia bydzie ôdpust ks.Walka, bydōm szizbudy, Bieg ks.Walentego itp.

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

A terazki adresa: Kościōł Bożego Ciała ul. Rybnicka 34, 44-264 Jankowice, a ku Studziynce dojedziecie, abo zōńdziecie piechty ôd kościoła (kole 2 km) ul. Rybnickōm a dalij ul. ks.Walentego. Sōm tam tabulki, tōż treficie. Studziynka je w lesie, idzie tam podychać świyżym luftym, tōż tyn co niy bydzie chcioł rzykać tyż znojdzie coś dlo sia. Styknie posiedzieć, a niy marasić, abo niy straszyć ptokōw.

 Pamiyntejcie, na Ślōnsku tyż je piyknie.  

 A na kōniec kōnsek wiersza ôd Fojermana ô ks. Walku a ô Studziynce:

(…)  Tōż niy siedź tyż człowieku,
Niy dej sie prosić dłōżyj, yno z nami ruszej,
A tyj ô ksiynzu Walku historyje słōchej:
Bōł to wiek piytnosty, jak na Ślōnsku Husyty
Ludzi napadały. Bōł wtedy porosnyty
Lasami kraj cały, niy było drōgōw, autōw,
Niy było tyż tela wsi, ani tela chałpōw.

Kożdy sie musioł kryć przed tymi Husytami,
Bo tyn lud niywierny, co prziszoł sam z mieczami,
Mordowoł, hereci: chłopōw, baby, czy dzieci,
Kogo trefiōł w lesie, bez wyjōntku, jak leci.
W takich to ciynżkich czasach żōł nasz ksiōnz, tyn Walek,
Ale ôn sie ô swoji życi niy boł wcale.
Jak yno usłyszoł ôd swojigo farorza,
Że je kobiyta choro, wartko wziōn z ôłtorza
Świynte ôlejki i Przenajświyntszo Hostyjo,
Wskoczōł wartko na kōnia i już go niy było.
Jechoł kajś ôd Rybnika tyn nasz ksiōnz, Walynty,
I aż ku Marklowicōm wiōz Sakramynt Świynty.
Tak głosi legynda. Tako rajza ni mōgła
Husytōm dać pokōj, ni mōgli cicho siedzieć.
Keryś im musiol z boku możno ô tym pedzieć,
Tōż sie za ksiynzym Walkym puścili w te pyndy,
Co by mōc sponiywiyrać Pōnbōczka czym pryndzyj.
Dyć kapelōnek mōndry wiedzioł przeca ô tym,
Co go czekać może. Niy nad swojim żywotym
Sie tropiōł, brōń Boże, bo ôn mioł inkszo starość.
We strōmie dziupla była, tōż wraziōł tam zaroz
Ta Świynto Hostyjo i zaś na kōnia wskoczōł.
Dyć niy uciyk daleko, wrōg już go ôtoczōł,
Już na niego czekoł, tōż go z kōnia zwiōdli,
Strasznie ôkalyczyli, szablami przebōdli
I tak zostawiyli. Aż kedyś dobrzi ludzie
Tam go pochowali. Zaczli godać ô cudzie,
Bo w miejscu jego grobu zaczła lecieć woda.
Zdrzōdło te dalij płynie, do dzisiejszego dnia.

(…)