Nowŏ ksiōnżka ôd Marcina Szewczyka

Gynau pokŏzała sie nowŏ ksiōnżka ôd Marcina Szewczyka, kery dŏ sie poznać pŏra lŏt do zadku jako majster ćmawego kryminału w debiutanckym “Silesia Noir“. Nowŏ ksiōnżka, kerŏ przenosi nŏs do roku 1928 na niymiecko-polsko granica. W “La danse macabre. Racibōrz – Rybnik, zbrodnie na granicy“, bo tak zwie sie nowŏ ksiōnżka, mōmy narkotyki i szmugel bez Ôdra. Prywatny detektyw Herman Fox, durch tropi zbrodnie miyndzy Rybnikym a Raciborzym.

Nocny, podzimny luft ôtrzyźwioł. Niy chciołech ale wcale trzyźwieć. Targała mnōm złość a jakoś agresyjo. Łaziyłech wartko po raciborskich cestach, ani bych sie kaj śpiychoł, chocioż tak rychtyk to niy miołech żodnego cylu. Deptołech yno bez cweku po to, coby zadeptać we sia wściekłość a hercklekoty. Naôbkoło dźwigała sie pōmału coroz to wyżyj mgła. Sipiała tyż drobno mżawka. Co chwila duldołech resztōwki szkockij z mojij plaskōwki. Pōmału ôdliczołech kożdy szluk, słyszołech niestety, jak złocisty płyn coroz to wyraźnij szplucho w ôprōźnianej flaszeczce. Wiedziołech tyż niestety dobrze, iże mōm za mało tego mojigo lyku, coby mioł mi terozki pōmōc.

A skōnd taki temat? Poczytejcie posłowie Autora do ksiōnżki.

Notka geszichtowo

Dalszŏ tajla artykułu niżyj

Stan prawny, kery sie tyczył kwestyji narkotykōw w 1928 roku, ôpisany bezy mie w niniejszej powieści, je blank zgodny ze prowdōm.

23 stycznia 1912 we Hadze państwa tam ôbecne szrajbły kōnwyncyjo ôpiumowo, kero regulowała fabrykacyjo a handel ôpiatami. We roztōmańtych krajach wprowadzane były jednak roztōmańte przepisy, a co ważniejsze – niy wlazowały ône ô jednakowym czasie.

Toć, iże we 1912 roku Polski niy było dyć na mapie, nale jak yno pojawiyła sie na nij po I Wojnie Światowej (w miyndzywojniu nazywanej Wielkōm Wojnōm), to coby zaznaczyć swoja ôbecność na arynie światowej, zaczła po koleji szrajbować wszyski taki kōnwyncyje i przistympować do roztōmańtych traktatōw. Szło by pedzieć, co cisła sie, kaj yno szło.

I tak, sejm II RP przistōmpiył do Kōnwyncyje Haskij już 30 grudnia 1922 roku (Dz.U.1923 nr 9 poz.55) i tak rychtyk, to z mety uchwolył przepisy, kere zabrōniały handlować narkotykami, do kupy z karami za taki proceder.

Za tyn czas we Rajchu, skuli wielkij porażki w ônej Wojnie, polityki niy śpiychali sie tak fest ze zrychtowaniym ôdpowiednigo prawa. Podobno ustawa wlazła tam dopiyro 10 grudnia 1929 roku! Do tego czasu fōngowoł swego rodzaju precedyns prawny, bo niby fabrykacyjo i handel narkotykami były niylegalne – ô czym godała szrajbnyto kōnwyncyjo  – nale niy było żodnych przepisōw, kere by te prawo egzekwowały.

Bez tyn czas roztōmańte chachary wykorzystowały tyn chrōmy systym. Jak wiymy, klimat na Ślōnsku w żodyn sposōb niy przeszkodzo siociu maku, beztōż po niymieckij zajcie granice było to zajynci doś fest popularne, tak samo jak i praktycznie niczym niyôgraniczōno fabrykacyjo ôpiatōw. Toć, iże trza było sie z tym jakoś kryć, bo władza miała możliwości do walki, nale poza kōnfiskowaniym toworu i ewyntualnie aparatury do przerobu, za bardzo żodnymu niy śmiała nic zrobić, bo żodyn niy uchwolył sztrofōw za to.

Ku tymu trza dociepnyć fakt, iże granica miyndzy Polskōm a Rajchym na Gōrnym Ślōnsku była luźniejszo niż kaj indzij, a i przepływ ludzi lekciejszy. Skuli tego, przemyt do kraju, kaj walka z narkotykami była dużo ôstrzejszo niż w Rajchu, był ôczywisty do roztōmańtych ćmawych typōw. Jakkolwiek moja geszichta je smyślōno, to mi sie zdo pokozołech do jakich sytuacyji mōgło, i niyroz zresztōm dochodziyło w tamtych czasach.

Marcin Szewczyk

“La danse macabre. Racibōrz – Rybnik, zbrodnie na granicy“

Silesia Progress, Kotórz Mały 2022