Klaudiusz Kaufmann: Kej sie zaczynŏ eutanazyjŏ?
Bez pŏra ôstatnich miesiyncy media – a szczegōlnie te społecznościowe – ôsprawiały ô małym bajtlu z Anglije, kery sie nazywoł Alfie Evans. Fto jeszcze ô nim niy słyszoł, to tak gibko napisza, ô co w tym całym larmie szło. We 2016 urodziōło sie pŏrze nastolatkōw (ôna 18, ôn 19) dziecko. Już na drugi miesiōnc dochtory zauważyli ôd niego problymy ze zdrowiym. W 4 miesiōncu bōło już stwierdzōne, że niy rozwijo sie jak inksze bajtle. Niyskorzij prziszły drgawki i szpitale, a skōńczōło sie tak, że mały synek musioł być podłōnczōny do aparatury, kero utrzymywała go przi życiu. Lekarze ze szpitala, kaj bōł lyczōny, stwierdziyli, że ôd niego mōzg je we wiynkszyj czyńści zniszczōny i dalsze trzimanie go na tyj aparaturze niy mŏ synsu. Rodzice sie niy zgodziyli i sprawa poszła do sōndu, kery stwierdziōł, że trzeba go odłōnczyć… i sie zaczło. Rok pryndzyj tyż bōła sprawa małego Charliego Garda, we ftoryj sōnd zarzōndziōł odłōnczynie ôd aparatury. Czamu w XXI wieku doszli my do tego, że sōndy, i to kŏżdyj instancji, muszōm sie tym zajmować i bez niyftorych odbiyrane sōm jak ci, kerzy skazujōm na śmierć? Niy je leko jako rodzic abo krewny zadecydować ô tym, czy odłōnczōmy aparatura abo niy, ale czy zawsze za wszelko cyna trza to ciōngnōńć w niyskōńczōność? Keby wszyjscy tak myśleli, to niy bōłoby tyż przeszczepōw, bo przeciyż zawsze cudym sie może okŏzać, że umiyrajōncy ôzdrowieje.
Nasze opinie sōm przemaglowane bez telewizyjo i internet.
We sprawa Alfiego zaangażowoł sie tyż niyjedyn rzōnd. Italijoki chcieli go wziōnć do ichniygo szpitala i tam go dalij lyczyć, choć jak włoske dochtory przejechali do Anglii zbadać tego małego synka, to stwierdziyli, że bōł dobrze prowadzōny – tak twierdzi we oświadczyniu angelski szpital. Czy richtich by mu pomōgli, keby go zawiyźli do Rzymu abo by sie tyn mały bajtel jeszcze barzi trŏpiōł? Tak po prŏwdzie, to keby niy kampania medialnŏ, to by sie tym synkym żŏdyn niy zainteresowoł. Nasze opinie sōm przemaglowane bez telewizyjo i internet. I nawet niy je istotne to, że jakiś dochtōr abo nawet cołko ich grupa cojsik stwierdzi, bo to bydzie dlo przeciyntnego zjadacza chleba tak samo ważne, co napisze jakoś baba na facebooku i powoło sie na wymyślōne badania. Kryzys autorytetōw zbiyro swoje żniwo. W takich sytuacjach zawsze wcisnōm swoje 5 groszy antyszczepiōnkowcy i robi sie z tego chaja, z ftoryj tyn mały nic dobrego niy dostanie. Ôbrōńcy życia, kerzy protestowali przed szpitalym, pōnojś groziyli śmierciōm tym, kerzy w tym szpitalu robiōm, a dostało sie i inkszym pacjyntōm. Kaj sōm tukej ideały, ftorych brōniōm? Sōnd “dlo dobra” odłōnczŏ masziny, obrōńcy siejōm niynawiść w imie wiary i miłojści. Brōniōm życia, ale kedy ône sie tak po prŏwdzie kōńczy? Kedy my przestajymy być? Kej nasz mōzg niy robi? Czy maszyny, kere to sprawdzajōm, mogōm sie mylić?
Czy nasze odruchy to my, czy yno fizjologia?
Dzisiej medycyna dŏwo take szanse, że bez dziesiōntki lŏt szłoby utrzymywać przi życiu ludzi, kerych mōzg już dołwno umrzōł. Czy jak oddycho za nich maszyna, to poddajemy sie woli Pōnbōczka, czy z niōm walczymy? Mały Alfie mioł zarozki po odłōnczyniu umrzyć, ale ôd niego organizm chcioł powalczyć. Czy to bōło znakym tego, że sie lykarze mylyli, czy to yno odruch? Czy nasze odruchy to my, czy yno fizjologia? I czy powinni my pozwolić, żeby z tym małym wymynczōnym ciałkiym lecieć tysiōnce kilometrōw i prōbować czegojś, tak po prŏwdzie nawet niy wiadomo czego, bo diagnozy do kōńca niy bōło. Watykan chcioł pōmōc i prezydynt ze Polski, ale ô co w tyj całyj histeryji szło? Ô tego małego? Na zicher?
A co ze chorymi dziećmi, na kerych lyczynie niy ma piniyndzy – co chwila bez media społecznościowe przelatuje inkszŏ akcja charytatywnŏ? Ône sōm zdiagnozowane i je nawet na drugim kōńcu świata dochtōr, kery by to wylyczōł, ale niy lecōm, bo zabrakło piniyndzy. Czy to niy je tyż zakamuflowanoł eutanazja? Takŏ we biołych rynkawiczkach? Czamu w tamtych przipadkach prezydynt niy załatwi rzōndowego flugcojga? Bo za mało medialne? Bo za mało beznadziejne, a może jakoś przeżyje? A jak 20 chorych bajtli bydzie chciało mieć lyczynie w watykańskim szpitalu, to je weznōm i za darmo wylyczōm?
Dalszŏ tajla artykułu niżyj
Bo fajnie je protestować, ale jak przidzie do opieki nad tymi chorymi, to ich niy ma.
Ôbrōńcy życia protestujōm przed szpitalōma abo pokazujōm swoje drastycznie zdjyńcia płodōw bajtlōm na ulicy i kŏżdy ryczy, że trza wprowadzić całkowity zakaz aborcji. I nawet jak dziecko niy mŏ kryngosłupa i pryndzyj sie wywołuje porōd, to sie wyzywo te matki od mordercōw. A mie zastanowio, wiela z tych, co tak protestujōm, je woluntariuszami w hospicjach, kaj ostatnie godziny swojego życia przeżywajōm zdeformowane dzieci? Abo wiela z nich pomŏgo niepełnosprawnym? Bo fajnie je protestować, ale jak przidzie do opieki nad tymi chorymi, to ich niy ma. Niy, jŏ niy je zwolynnikym aborcji ani eutanazji, ale nerwuje mie tyn powierzchowny katolicyzm, kery w Polsce je tak popularny. Rodźcie wszyjske dzieci, dōmy wōm rŏz 4 tysiōnce, a potyn mōmy wŏs w rzici. I mogecie sie protestować w Syjmie, ale my potrzebujemy piniyndzy, żeby przekupić Staszkōw i Wandzie, a niy żeby niepełnosprawni mōgli godnie żyć. I to niy je trocha eutanazja? I kaj je to godne życie ôd poczyńcia (naturalnego!), aż do naturalnyj śmierci? Niyrŏz idzie trocha ta śmierć prziśpieszyć, ale na nojwyższym moralnie poziōmie, bo przeca to, że sie do specjalisty czeko pŏra miesiyncy, a potyn jeszcze pŏra na badanie, a potyn już je za niyskoro, to niy je żŏdno eutanazja, to je… Ciekawe co?
W Krakowie Bronowicach je Centrum Cyklotrōnowe, we kerym je najnowocześniyjszy sprzynt za 300 mln złotych i co? Rocznie lyczy sie tam 90 ludzi, a szłoby 600! Ludzie w Polsce zbiyrajōm 200 tysiyncy dolarōw na takŏ terapia we Ameryce, a sam szło by jōm zrobić za 90 tysiyncy złotych, ale niy idzie, bo ministerstwo, kōntrakty… I niy ma tysiyncy protestujōncych na facebooku, papiyż niy prosi, żeby dać ludziōm szansa na życie, a prezydynt niy chce ich zawiyjś tam swojōm limuzynōm – choć jak sie czowiek pomyśli ô wypadkach tych rzōndowych autōw, to może i lepij, że niy zawiejzie. W XXI wieku mōmy wiedza i możliwości na wyciōngniyńcie rynki, ale i tak łajżymy cołki czas jak te barany.
foto: Alder Hey Children’s Health Park. Autōr: Rodhullandemu, licyncyjŏ Creative Commons
Klaudiusz Kaufmann – urodzōny we Gliwicach szauszpiler. We 2002 ukōńczōł warszawsko Akadymia Teatralnŏ, ôd tego czasu groł we roztomajtych filmach i serialach we Polsce i Niymcach – nojczyńścij we Polsce gro Niymcōw, a we Niymcach Polŏkōw, np. ôd 2015 jako Wiktor Król we „Polizeiruf 110”, a Schmidt we „Belle Epoque”. Cołki czas słyszeć go idzie we roztōmajtych dubbingach. Ôd niego głosym gŏdo zebra Marty we Madagaskarze i kupa inkszych animowanych postaci. Ôd 2015 pisze po ślōnsku bloga kulinarnego „Chop w kuchni”, na kerym idzie znojś i dania ze heimatu, i kuchnie świata, i ôd niego autorske wynŏkwiania kulinarne.